ສາດສະດາຈານມະຫາວິທະຍາໄລ Harvard ແລະນັກກະວີຫວຽດນາມ ກັບໂຄງການແປ Tale of Kieu ເປັນພາສາອັງກິດ

'ນິທານກອຍ' ເປັນວັນນະຄະດີພື້ນເມືອງຂອງຫວຽດນາມ ໄດ້ຮັບການແປເປັນພາສາອັງກິດໂດຍນັກແປຫຼາຍຄົນ, ແຕ່ນັກກະວີຫວຽດນາມ, ສາດສະດາຈານ ແລະນັກກະວີຊາວອາເມລິກາ ຍັງຄົງຕັດສິນໃຈເອົາຄວາມມານະພະຍາຍາມເພື່ອປະຕິບັດໂຄງການແປພາສານີ້. ເປັນຫຍັງ?

Báo Thanh niên•20/11/2025

ຕອນບ່າຍວັນທີ 20 ພະຈິກ, ຢູ່ມະຫາວິທະຍາໄລຮ່ວາແຊນ, ໄດ້ດຳເນີນກອງປະຊຸມແລກປ່ຽນ ແລະ ແລກປ່ຽນກ່ຽວກັບບັນດາບົດປະພັນວັນນະຄະດີຫວຽດນາມ, ນິທານກອຍ ໂດຍນັກກະວີຜູ້ຍິ່ງໃຫຍ່ ຫງວຽນຝູ໋ຈ້ອງ, ໂດຍມີແຂກຮັບເຊີນແມ່ນ ສາດສະດາຈານ John Stauffer, ອາຈານສອນຄະນະວັນນະຄະດີ ຢູ່ມະຫາວິທະຍາໄລ Harvard ແລະ ນັກກະວີ-ນັກແປ ຫງວຽນໂດ. ນີ້ແມ່ນ 2 ໃນ 3 ນັກແປຕົ້ນຕໍຂອງໂຄງການແປ The Tale of Kieu ເປັນພາສາອັງກິດ, ແຕ່ງໂດຍນັກກະວີ ຫງວຽນດິ່ງ.

ແບ່ງປັນຄວາມຮູ້ສຶກກ່ຽວກັບ Truyen Kieu, ສາດສະດາຈານ John Stauffer ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: “ຄວາມງາມອັນຍິ່ງໃຫຍ່ຂອງ Truyen Kieu ແມ່ນຢູ່ໃນພາສາຂອງຕົນ, ເປັນພາສາທີ່ເຕັມໄປດ້ວຍດົນຕີ, ຄວາມງາມ, ມີພະລັງທີ່ຈະຫັນປ່ຽນຜູ້ອ່ານ, ເຮັດໃຫ້ພວກເຮົາຄິດເຖິງຕົວເຮົາເອງດ້ວຍວິທີໃໝ່ ແລະ ຂະຫຍາຍຄວາມສາມາດໃນການເຫັນອົກເຫັນໃຈກັບຜູ້ອື່ນ”.

Vì sao giáo sư ĐH Harvard và nhà thơ Việt quyết định Truyện Kiều sang tiếng Anh? - Ảnh 1. — ສາດສະດາຈານ John Stauffer (ຊ້າຍ) ແລະນັກກະວີ ຫງວຽນດິ່ງ (ກາງ) ແບ່ງປັນກ່ຽວກັບໂຄງການແປ *The Tale of Kieu* ເປັນພາສາອັງກິດ.

ຕາມສາດສະດາຈານ John Stauffer ແລ້ວ, ຖ້າເຈົ້າອ່ານ The Tale of Kieu ດົນພໍສົມຄວນ, ເຂົ້າໃຈມັນດີພໍ, ແລະ ດູດຊຶມມັນດີພໍ, ເຈົ້າຈະເຫັນຫຼາຍຊີວິດໃນນັ້ນມີຄຸນຄ່າ, ເລື່ອງເລົ່າກ່ຽວກັບສັດທາໃນໂຊກຊະຕາ. "ມັນສະທ້ອນເຖິງຄວາມໂສກເສົ້າທີ່ຄົນເຮົາຕ້ອງປະເຊີນ. ແຕ່ມັນແມ່ນຂະບວນການຂອງການເອົາຊະນະຊະຕາກໍາ, ຕໍ່ສູ້ກັບຄວາມຮູ້ສຶກທີ່ບໍ່ມີຄວາມຫວັງກ່ອນໂຊກຊະຕາ, ເຊິ່ງນໍາເອົາຄຸນຄ່າຂອງມະນຸດອັນເລິກເຊິ່ງຂອງວຽກງານ."

ລາວຍັງໄດ້ເນັ້ນເຖິງລັກສະນະຮອບວຽນຂອງເລື່ອງ: ເມື່ອອ່ານຈົບ, ຄົນຫນຶ່ງຖືກບັງຄັບໃຫ້ກັບຄືນສູ່ຈຸດເລີ່ມຕົ້ນ, ເປັນລັກສະນະຂອງວຽກງານທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ທັງຫມົດ.

ທີ່ການພົບປະ, ນັກກະວີ ແລະ ນັກແປ ຫງວຽນໂດ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ໂຄງການແປ Truyen Kieu ເປັນພາສາອັງກິດລວມມີ 4 ທ່ານ, ໃນນັ້ນມີ 3 ທ່ານຮັບຜິດຊອບການແປຄື: ນັກກະວີ ຫງວຽນໂດ, ສາດສະດາຈານ Stauffer ແລະ ນັກກະວີອາເມລິກາ Paul Hoover.

Vì sao giáo sư ĐH Harvard và nhà thơ Việt quyết định Truyện Kiều sang tiếng Anh? - Ảnh 2. — ນັກສຶກສາຂອງມະຫາວິທະຍາໄລ ຮ່ວາເຊນ ໄດ້ຮັບຟັງການແບ່ງປັນບັນດາສາສະດາຈານຂອງມະຫາວິທະຍາໄລ Harvard ກ່ຽວກັບ *ເລື່ອງນິທານ Kieu*

ຕາມນັກກະວີ ຫງວຽນດິ່ງແລ້ວ, ລາວມີຄວາມຕັ້ງໃຈປະຕິບັດໂຄງການນີ້ມາແຕ່ດົນນານແລ້ວ, ເພາະວ່າລາວເຊື່ອວ່າການແປກ່ອນໜ້ານີ້ ຂອງ ໄຕ໋ກວຽນ ແມ່ນບໍ່ດີແທ້, ແລະ ຍັງມີສະບັບໃໝ່ທີ່ມີພຽງແຕ່ “ເລົ່າຄືນ ເລື່ອງເລົ່າຂອງກຽບ ” ແລະ ບໍ່ແມ່ນການແປ.

"ພວກເຮົາໄດ້ເລີ່ມໃນເດືອນມີນາແລະຄາດວ່າຈະສໍາເລັດການແປພາສາຫຼາຍກວ່າ 33,000 ຂໍ້ໃນ 2 ປີ. ເຫດຜົນທີ່ມັນໃຊ້ເວລາແລະຄວາມພະຍາຍາມຫຼາຍເພາະວ່ານີ້ແມ່ນວຽກງານຂະຫນາດໃຫຍ່ທີ່ມີປະໂຫຍກທີ່ເກົ່າແກ່, ປຽບທຽບຫຼາຍ, ບໍ່ໄດ້ກ່າວເຖິງປະກອບດ້ວຍອົງປະກອບວັດທະນະທໍາ ... ທີມງານແປພາສາຕ້ອງລະມັດລະວັງອ່ານຂໍ້ຄວາມຕົ້ນສະບັບ, ປຽບທຽບກັບຫນັງສືຫວຽດນາມອື່ນໆ.

ລາວເວົ້າຕໍ່ໄປວ່າ: "ຂ້ອຍໄດ້ແປສະບັບທໍາອິດແລະສົ່ງໃຫ້ເພື່ອນຮ່ວມງານຂອງຂ້ອຍ, ນັກກະວີ Paul Hoover, ອ່ານ, ຫຼັງຈາກນັ້ນໃຫ້ສາດສະດາຈານ Stauffer. ພວກເຮົາເຮັດແບບປິດສະຫນາເຊັ່ນນັ້ນຫຼາຍກວ່າຫນຶ່ງຄັ້ງ. ມີລາຍລະອຽດທີ່ພວກເຮົາໂຕ້ຖຽງກັນຫຼາຍມື້. ຕົວຢ່າງ, ປະໂຫຍກ 'ເຖິງແມ່ນວ່າພວກເຮົາຢູ່ຫ່າງກັນ, ຫົວໃຈຂອງຂ້ອຍຍັງມີກະທູ້ຂອງມັນ', ມັນເປັນການຍາກຫຼາຍທີ່ຈະແປເປັນພາສາອັງກິດໃນຂະນະທີ່ສະແດງເຖິງຄວາມຮູ້ສຶກທີ່ຂ້ອນຂ້າງຫຼາຍ.

ເປັນທີ່ຮູ້ກັນວ່າ, ມາຮອດປະຈຸບັນ, ໂຄງການແປ ພາສາໄຕງວຽນ ເປັນພາສາອັງກິດຂອງນັກກະວີ ຫງວຽນໂດ້ ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານໄດ້ສຳເລັດ 60-70%.

ຫງວຽນໂດແມ່ນນັກກະວີແລະນັກແປຫວຽດນາມ ເກີດໃນປີ 1959, ປະຈຸບັນອາໄສຢູ່ອາເມລິກາ. ກ່ອນທີ່ຈະມາອາເມລິກາເພື່ອຮຽນພາສາອັງກິດແລະນັກຂ່າວໃນປີ 1999, ລາວເປັນຄູສອນວັນນະຄະດີຢູ່ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມປາຍແຫ່ງໜຶ່ງຢູ່ເມືອງ Pleiku ( Gia Lai ) ແລ້ວດຳລົງຊີວິດຢູ່ນະຄອນໂຮ່ຈິມິນ.

ນັກກະວີ ຫງວຽນໂດ້ ໄດ້ຈັດພິມບົດກະວີ 13 ເລື່ອງຄື: ເບັນກາ ແລະ ຈ່າວທູ (ກັບນັກກະວີ ແທງຖາວ, ປີ 1988), ໂງຕົງ (ໂຮງພິມ ສະມາຄົມນັກຂຽນ ຫວຽດນາມ , 1991), ບົງຕອຍໂມ ( ສະມາຄົມນັກຂຽນຫວຽດນາມ, 2009)...

ພ້ອມກັບນັກກະວີອາເມລິກາ Paul Hoover, ໄດ້ດັດແກ້ ແລະ ແປບົດປະພັນບົດກະວີຫວຽດນາມ ໃນປະຈຸບັນເປັນພາສາອັງກິດ; ໄດ້ແປບົດກະວີບົດກະວີຂອງ ຫງວຽນທ໋າຍ ເປັນພາສາອັງກິດ ແລະ ບົດກະວີຂອງນັກກະວີອາເມລິກາທີ່ມີຊື່ສຽງຄື: Allen Ginsberg, Robert Frost, William Carlos Williams... ເປັນພາສາຫວຽດນາມ.

ບົດກະວີ ແລະ ບົດແປຂອງ ຫງວຽນໂດ ໄດ້ລົງພິມໃນຫຼາຍບົດນິລະນາມ ແລະ ໃນວາລະສານກະວີຂອງອາເມລິກາ ແລະ ສາກົນ . ໃນປີ 2005, ລາວໄດ້ຮັບທຶນຊ່ວຍເຫຼືອລ້າຈາກມູນນິທິບົດກະວີຂອງນະຄອນນິວຢອກສໍາລັບການປະກອບສ່ວນຂອງຕົນເພື່ອບົດກະວີໂລກ. ປີ 2016, ລາວໄດ້ຮັບການຄັດເລືອກໂດຍໜັງສືພິມເອເຊຍຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ໃຫ້ເປັນໜຶ່ງໃນ 5 ນັກກະວີທີ່ດີທີ່ສຸດໃນອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້.

ທີ່ມາ: https://thanhnien.vn/harvard-professor-and-vietnamese-poet-with-project-to-translate-traditional-tales-into-anh-185251120200945915.htm