Profesor Tran Thanh Van: Potrzebujemy „teatru Hoan Kiem” nauki i technologii.

(Dan Tri) - Profesor Tran Thanh Van uważa, że ​​Wietnam potrzebuje światowej klasy ośrodków odkryć naukowych, które umożliwią ludziom zapoznanie się z nauką.

W 1953 roku 19-letni Tran Thanh Van z Dong Hoi w Quang Binh wyjechał do Francji nie mając zielonego pojęcia o nauce.

Czterdzieści lat później wrócił do Wietnamu jako fizyk, gdzie w ramach serdecznego wydarzenia o nazwie Meet Vietnam nawiązał kontakt z czołowymi fizykami z całego świata i miejscową społecznością naukową .

W tym czasie Wietnam wkraczał w dziewiętnasty rok powojennego embarga USA. Jednak wśród osób obecnych na spotkaniu w Wietnamie w tym roku było wielu Amerykanów, w tym profesor Jack Steinberger – laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki z 1988 roku.

W wieku 91 lat profesor Tran Thanh Van i jego partner – profesor Le Kim Ngoc – wciąż ciężko pracują w ramach forum Vietnam Meeting, łącząc najwybitniejsze umysły świata z Wietnamem i zbliżając do siebie wietnamskich naukowców z całego świata. I choć minęły ponad 3 dekady, a wielu jego towarzyszy już nie żyje, on wciąż nie traci nadziei i wiary w świetlaną przyszłość nauki w tym kraju. Bo jak sam powiedział: „Historia naszego narodu napawa mnie optymizmem”.

Tak naprawdę, początkowo naszym głównym zmartwieniem nie była nauka, ale los dzieci po wojnie w naszej ojczyźnie. Setki tysięcy dzieci straciło rodziców w wyniku bombardowań i kul. Dlatego chcieliśmy przede wszystkim zająć się działalnością humanitarną.

Nasze życzenie nie jest łatwe do spełnienia.

Musieliśmy wybrać organizację humanitarną, SOS Children's Villages International, z którą rozpoczęliśmy budowę wioski dziecięcej w Dalat. To było w 1974 roku. Rok później, po zakończeniu wojny, wioska dziecięca musiała przestać działać aż do 1989 roku, kiedy to została odbudowana. Proces poszukiwania środków finansowych na odbudowę wioski dziecięcej w Dalat doprowadził mnie do kontaktu z profesorem Odonem Valletem, który później przekazał znaczną ilość pieniędzy na rzecz edukacji w Wietnamie.

Wracając do historii, dlaczego zorganizowałem Spotkanie Wietnamskie, zaczęło się od spotkania sprzed 62 lat. Było lato 1963 roku, uczestniczyłem w konferencji we Włoszech i poznałem profesora Nguyena Van Hieu – jedynego Wietnamczyka z Wietnamu. W tym czasie Hieu właśnie kończył pracę doktorską w Moskwie, a ja swoją w Paryżu.

W 1963 roku wojna w naszej ojczyźnie była niezwykle napięta. Mój brat i ja powiedzieliśmy sobie nawzajem, że musimy współpracować, aby pomóc wietnamskiej nauce. Dotrzymywałem tej obietnicy przez 30 lat i w 1993 roku udało mi się ją spełnić.

Jak Państwo wiedzą, pierwsze spotkanie w Wietnamie odbyło się w grudniu 1993 roku w kontekście embarga nałożonego na ten kraj przez USA. Mimo to zaprosiliśmy do Wietnamu amerykańskiego profesora, laureata Nagrody Nobla. Byliśmy niezwykle zaskoczeni, gdy prezydent Le Duc Anh zaprosił nas, profesora Jacka Steinbergera i całą delegację do Pałacu Prezydenckiego. To przyjęcie było niezwykle serdeczne, co bardzo poruszyło naukowców z całego świata.

Dlaczego mogłem wziąć udział w programie Meet Vietnam? Dzięki pomocy profesora Nguyena Van Hieu, który w tamtym czasie cieszył się znakomitą reputacją naukową wśród przywódców kraju, a także był dyrektorem Wietnamskiej Akademii Nauki i Technologii.

Po sukcesie pierwszego forum, w 1995 roku, zorganizowaliśmy Spotkanie Wietnamskie w Sajgonie. Było to w roku całkowitego zaćmienia Słońca, wydarzenia, które przyciągnęło wielu fizyków z całego świata. Głównymi tematami forum były fizyka cząstek elementarnych i astrofizyka.

Nadal jednak istnieje wiele trudności związanych z procedurami, przepisami i mechanizmami. Chociaż kraj uniknął embarga, uprzedzenia wobec cudzoziemców są nadal bardzo silne. Jednak po raz kolejny profesor Nguyen Van Hieu pomógł nam, wdrażając procedury i procesy zgodnie z polityką Partii, Państwa i Rządu.

Tak właśnie spędziliśmy pierwsze lata Spotkań z Wietnamem. Zasługa profesora Hieu. Zawsze będę mu wdzięczny. Bez niego nie moglibyśmy zrobić nic dla Wietnamu.

Ciekawostką jest, że przed ceremonią inauguracji konferencji pierwszego roku profesor Hieu powiedział mi, że muszę przygotować koperty, które wręczę uczestnikom konferencji. Byłem bardzo zaskoczony. Zaprosiłem zagranicznych naukowców do Wietnamu, musieli sami pokryć koszty przelotu i zakwaterowania, mogliśmy zaopiekować się tylko kilkoma osobami, ale ja musiałem opłacić udział wietnamskich naukowców, którzy byli w Wietnamie.

Powiedziałem panu Hieu, że nie mogę tego zrobić. Chociaż kwota nie była duża, to nie była odpowiednia. Pan Hieu przyjął i nikomu nie daliśmy kopert. Po tym wydarzeniu konferencje naukowe w Wietnamie przestały używać kopert.

Przez prawie 20 lat organizowaliśmy wyłącznie konferencje. Potem zdaliśmy sobie sprawę, że aby Wietnam zyskał renomę miejsca spotkań naukowych, musimy najpierw stworzyć miejsce spotkań dla naukowców z całego świata. Muszą wiedzieć, gdzie leży Wietnam. Dlatego udaliśmy się do miejscowości, aby wybrać miejsce realizacji projektu Międzynarodowego Centrum Nauki i Edukacji Interdyscyplinarnej (ICISE).

Odwiedziliśmy 7-8 prowincji. Wszystkie były bardzo przyjazne. Powiedzieli, że mogą stworzyć nowy produkt, jakim jest turystyka naukowa. To było bardzo dobre, ale nie do końca odpowiadało naszym celom, dopóki nie spotkaliśmy przewodniczącego prowincji Binh Dinh (obecnie Gia Lai) Vu Hoang Ha.

Powiedzieliśmy, że chcemy założyć ośrodek, który będzie promował podstawowe nauki.

Pan Ha powiedział wyraźnie: „Nie jestem na tyle głupi, żeby dać wam ziemię pod budowę tego centrum”. Potem milczał przez chwilę. Wszyscy w sali konferencyjnej spojrzeli po sobie, domyślając się, że sprawy nie idą dobrze. Pan Ha kontynuował: „Ale myślę, że niezależnie od tego, ile mam pieniędzy, wciąż nie wiem, gdzie kupić to, co nam przynosicie, czyli… siłę umysłu”.

Byłem zaskoczony, gdy przywódcy prowincji wykazali szczególne zainteresowanie naukami podstawowymi. Dlatego zdecydowaliśmy się na Quy Nhon.

Później inni przywódcy prowincji pytali mnie, czy pochodzę z Quy Nhon. Powiedziałem, że nie, moje rodzinne miasto to Quang Binh, a rodzinne miasto mojej żony to Vinh Long. Wybrałem Quy Nhon tylko dlatego, że był tam przywódca, który rozumiał naukę i chciał się nią zajmować.

Kilka lat później, kiedy chcieliśmy zbudować kolejne centrum odkryć naukowych, udałem się do pana Nguyen Quana – ministra nauki i technologii. Pan Quan powiedział, że bardzo mnie wspiera, ale musiał też poprosić o zgodę rządu. Podczas mojej rozmowy zadzwonił ówczesny premier, pan Nguyen Tan Dung. Przedstawiłem premierowi swój pomysł i na szczęście premier natychmiast go zrozumiał i wyraził zgodę.

Dlatego plan budowy centrum odkryć naukowych został zrealizowany bardzo szybko.

Powiedziawszy to, należy stwierdzić, że to, co osiągnęliśmy, jest wynikiem wspólnych wysiłków wielu osób, a szczególnie pomocy wielu liderów z wizją i miłością do nauki.

Już w 2024 roku przedstawiłem to Sekretarzowi Generalnemu, że naprawdę musimy skupić się na nauce. Skupienie się na nauce to skupienie się na przyszłości. Aby to zrobić, musimy dotrzeć z nauką do mas, do dzieci, aby w sercu każdego dziecka zagościła miłość do nauki. A aby to osiągnąć, Wietnam musi mieć wiele ośrodków odkryć naukowych.

Centrum odkryć naukowych powinno znajdować się w centralnej lokalizacji i być łatwo dostępne, aby dzieci mogły tam przyjść w dowolnym momencie po szkole.

W Hanoi zaproponowaliśmy stworzenie centrum odkryć naukowych w mieście i w samym mieście, nie dalej niż 30 km od centrum. W Hoa Lac jest takie centrum, ale czy są tam dzieci?

20 lat temu rząd francuski przeznaczył 17-hektarowy teren w mieście na centrum badań naukowych. Dlaczego Hanoi nie może przeznaczyć 5-10 000 metrów kwadratowych – około 1 hektara – na naukę, na przyszłość Wietnamu?

W dziedzinie sztuki mamy Teatr Hoan Kiem, przepiękny teatr, który organizuje koncerty niczym nie ustępujące tym z rozwiniętych krajów świata. Nie ma więc powodu, dla którego nauka nie miałaby mieć takiego „Teatru Hoan Kiem”. Potrzebujemy ośrodków naukowych, godnych świata.

W 2016 roku, gdy minister Nguyen Quan właśnie zakończył swoją kadencję, zorganizowaliśmy 12. Spotkanie Wietnamskie. W tym roku 5 naukowców, laureatów Nagrody Nobla, przyjechało do Wietnamu, aby wziąć udział w konferencji. Profesor David Gross – laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 2004 roku – szczerze stwierdził, że „nauka podstawowa w Wietnamie rozwija się bardzo powoli”.

Stwierdził, że na podstawie swoich badań oszacował, iż inwestycje w badania naukowe w Wietnamie wyniosły zaledwie około 0,21% PKB. Był to poziom równy Kambodży, 10 razy niższy niż w Chinach i 20 razy niższy niż w Korei Południowej. Podsumował: Wietnam musi inwestować więcej w nauki podstawowe, co najmniej 2% budżetu państwa, ponieważ inwestycje w naukę to inwestycje na przyszłość.

Od dziesięcioleci Wietnam cierpi z powodu drenażu mózgów. Młodzi ludzie, którzy chcą zajmować się nauką, muszą wyjeżdżać za granicę. Jeśli inwestycje w badania i rozwój wzrosną, przyciągniemy nie tylko wietnamskie, ale także zagraniczne umysły. To jest klucz do rozwoju wietnamskiej nauki.

Cieszę się, że po latach, w których przeznaczano bardzo niewielkie środki na badania naukowe, w tym roku Sekretarz Generalny nakazał i zażądał, aby co najmniej 3% budżetu państwa przeznaczyć na naukę.

Są chwile, kiedy jestem skrajnie pesymistyczny, ale patrząc w przeszłość, w historię narodu, czuję optymizm.

Przeżyliśmy 1000 lat chińskiej dominacji. Kto by pomyślał, że nasz naród i nasz język wciąż będą istnieć? Nadal mamy bohaterów, którzy prowadzą naród do uzyskania niepodległości i bronią jej od ponad 1000 lat.

Wietnam również przechodził przez trudny okres subsydiowania, wszystko stało w miejscu, niespodziewanie znaleźli się jednak przywódcy, którzy zmienili mechanizmy, wprowadzili drastyczne innowacje, dzięki czemu kraj mógł rozwijać się tak szybko, jak dzisiaj.

I choć przez dziesięciolecia nauka nie była odpowiednio inwestowana, obecnie przeznacza się na nią 3% budżetu państwa.

Przeszłość pokazuje nam, że w pozornie patowych sytuacjach, nasz kraj nadal ma pionierskich przywódców, którzy wyprzedzają swoje czasy i zmieniają losy narodu.

Dlatego zawsze jestem optymistą i wierzę, że zawsze znajdą się utalentowani liderzy, którzy będą w stanie przyczynić się do wzmocnienia wietnamskiej nauki, a w szczególności Wietnamu w ogóle.

Najważniejsze jest to, abyśmy nigdy nie przestali wierzyć i odważyli się marzyć o wielkich rzeczach.

W pierwszym liście, który wujek Ho napisał do uczniów pierwszego dnia szkoły w 1945 roku, postawił sobie za cel doprowadzenie kraju do chwały, by mógł stanąć ramię w ramię ze światowymi mocarstwami. Chociaż kraj dopiero co uzyskał niepodległość i był pod każdym względem biedny, wujek Ho wciąż stawiał sobie ten wzniosły cel.

To jest nasza droga. Powtarzam sobie, że zawsze muszę przyczyniać się do rozwoju Wietnamu. Pomimo wszystkich trudności, a do tej pory wciąż jest ich wiele, zawsze wierzę w tę drogę.

Artykuł: Hoang Hong

Projekt: Tuan Huy

Treść: Hoang Hong

21 sierpnia 2025 - 06:00

Source: https://dantri.com.vn/giao-duc/gs-tran-thanh-van-can-mot-nha-hat-ho-guom-cua-khoa-hoc-cong-nghe-20250821201054333.htm