تبدیل انگلیسی به زبان دوم: آرزوی بزرگ، چالشی حتی بزرگتر

TPO - انتظار می‌رود این پروژه ۵۰،۰۰۰ مدرسه، ۳۰ میلیون دانش‌آموز و ۱ میلیون معلم را پوشش دهد. با این حال، برای آموزش ۲۰۰،۰۰۰ معلم کافی برای تدریس به زبان انگلیسی در ۵ سال آینده، بخش آموزش با مشکلات متعددی روبرو خواهد شد.

Báo Tiền Phong•01/10/2025

این اظهار نظر معاون دائمی وزیر آموزش و پرورش، فام نگوک تونگ، در جلسه‌ای بود که برای دریافت نظرات در مورد پیش‌نویس پروژه «تبدیل زبان انگلیسی به زبان دوم مدارس برای دوره 2025-2035، با چشم‌اندازی تا سال 2045» (که به عنوان پروژه از آن یاد می‌شود) برگزار شد.

به گفته وزارت آموزش و پرورش، هدف این پروژه، عینیت بخشیدن به سیاست‌ها و مصوبات حزب و دولت در زمینه نوآوری‌های اساسی و جامع در آموزش و پرورش، توسعه منابع انسانی باکیفیت و برآورده کردن الزامات ادغام بین‌المللی است.

هدف این پروژه تبدیل زبان انگلیسی به زبان دوم در نظام آموزشی تا سال ۲۰۴۵ است که به طور گسترده در تدریس، مدیریت و فعالیت‌های آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نقشه راه اجرایی به سه مرحله (۲۰۲۵-۲۰۳۰، ۲۰۳۰-۲۰۴۰، ۲۰۴۰-۲۰۴۵) با مجموعه‌ای از ۷ معیار ارزیابی برای هر سطح آموزشی تقسیم شده است.

وظایف و راه‌حل‌های کلیدی عبارتند از: افزایش آگاهی اجتماعی؛ تکمیل سازوکارها و سیاست‌ها؛ توسعه کادر آموزشی؛ ساخت برنامه‌ها و مواد آموزشی؛ نوآوری در امتحانات، آزمون‌ها و ارزیابی‌ها؛ به‌کارگیری فناوری و هوش مصنوعی؛ تقویت همکاری بین‌المللی و اجتماعی شدن؛ ترویج تقلید و پاداش.

آیا این امکان وجود دارد؟

به گفته معاون وزیر آموزش و پرورش، فام نگوک تونگ، انتظار می‌رود این پروژه در کل نظام آموزشی با نزدیک به ۵۰ هزار موسسه، حدود ۳۰ میلیون دانش‌آموز و ۱ میلیون مسئول و معلم اجرا شود. از این تعداد، لازم است حدود ۱۲ هزار معلم زبان انگلیسی پیش‌دبستانی، نزدیک به ۱۰ هزار معلم مدارس ابتدایی و همزمان حداقل ۲۰۰ هزار معلم توانمند برای تدریس به زبان انگلیسی تا سال ۲۰۳۰ آموزش داده شوند.

منابع لازم برای اجرا شامل بودجه دولتی و مشارکت و همکاری مشاغل، سازمان‌ها و افراد است. وزارت آموزش و پرورش تأیید کرد که موفقیت این پروژه مستلزم اجماع اجتماعی و اجرای مداوم آن طی 20 سال است تا به بهبود رقابت‌پذیری ملی و ادغام عمیق بین‌المللی کمک کند.

یک معلم در بخش انگلیسی یک مدرسه معتبر بین‌پایه‌ای در هانوی گفت که این مدرسه در حال حاضر ۴۵ معلم انگلیسی دارد، از جمله ۵ معلم که علوم را به زبان انگلیسی تدریس می‌کنند و ۲ معلم که ریاضی را به زبان انگلیسی تدریس می‌کنند. درس علوم کامپیوتر امسال جدید است، اما مدرسه هنوز معلمی متخصص زبان انگلیسی برای این درس استخدام نکرده است.

این معلم، به عنوان مدیر و کسی که سال‌ها به هیئت مدیره مدرسه در استخدام معلمان زبان انگلیسی کمک کرده است، همچنین گفت که استخدام معلمان زبان انگلیسی باکیفیت که الزامات مدرسه را برآورده کنند، آسان نیست. سیاست حقوق و دستمزد معلمان خارجی در مدرسه همیشه در حال تغییر است. و وقتی معلمی مدرسه را ترک می‌کند، پیدا کردن معلم جایگزین برای اداره بسیار دشوار است.

این معلم همچنین تأکید کرد که مدرسه تیمی از مشاوران حرفه‌ای برای دروس ریاضی، انگلیسی و علوم دارد، بنابراین آنها باید بخش آموزشی خود را داشته باشند زیرا هر رشته فقط ۲ تا ۵ نفر در گروه انگلیسی دارد و هر رشته دارای مدرک تخصصی است، بنابراین آنها باید به طور سیستماتیک بازآموزی شوند.

پروفسور نگوین کوی تان، مدیر دانشگاه آموزش (دانشگاه ملی ویتنام، هانوی)

از دیدگاه واحدهای تربیت معلم، پروفسور نگوین کوی تان، مدیر دانشگاه آموزش (دانشگاه ملی هانوی)، گفت که آموزش زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم باید با آموزش تفکر، توانایی دریافت و تأمل در مورد فرهنگ همراه باشد و در عین حال با تفکر منطقی ترکیب شود تا تغییرات واقعی ایجاد کند. علاوه بر این، دوره ۴ تا ۷ سالگی "دوره طلایی" برای یادگیری زبان‌ها است، اما اگر کودکان خیلی زود انگلیسی را یاد بگیرند، می‌تواند بر توانایی آنها در تسلط بر زبان مادری و دریافت فرهنگ ویتنامی تأثیر بگذارد.

خانم تران تی هوین، مدیر کل اداره آموزش و پرورش کان تو، گفت که مدارس از تصمیم گیری شماره ۹۱-KL/TW و قطعنامه شماره ۷۱-NQ/TW دفتر سیاسی مبنی بر تبدیل زبان انگلیسی به زبان دوم بسیار هیجان زده شدند. با این حال، اجرای این تصمیم هنوز نگرانی‌های زیادی در مورد ظرفیت معلمان و شرایط زیرساخت‌ها داشت. با توجه به این واقعیت که تعداد زیادی از دانش‌آموزان، کودکان اقلیت‌های قومی هستند و بسیاری از آنها هنوز به زبان ویتنامی مسلط نیستند، برای اطمینان از اجرای همزمان و مؤثر، باید یک نقشه راه مناسب برای هر منطقه وجود داشته باشد.

آقای نگوین تران بین آن، کاندیدای کارشناسی ارشد زبان‌شناسی کاربردی برای آینده در دانشگاه یورک (بریتانیا)، خاطرنشان کرد که در حال حاضر، سیستم آموزشی ویتنام حدود 30 دانشگاه دارد که در رشته آموزش زبان انگلیسی آموزش می‌دهند. به طور خاص، برخی از موسسات برنامه‌های آموزشی را برای معلمان سایر دروس به زبان انگلیسی (مانند دانشگاه علوم تربیتی هانوی) با سهمیه‌های جداگانه برای مدارس پیش‌دبستانی و ابتدایی اجرا کرده‌اند.

علاوه بر این، بسیاری از مدارس فرصت‌ها را از طریق برنامه‌های مدرک دوم یا کارشناسی ارشد گسترش می‌دهند و شرایطی را برای کسانی که پیشینه زبان خارجی دارند یا می‌خواهند شغل خود را تغییر دهند، ایجاد می‌کنند تا به کادر آموزشی بپیوندند. علاوه بر سیستم آموزش عمومی، سازمان‌های بین‌المللی مانند آپولو یا شورای بریتانیا نیز در آموزش و صدور گواهینامه‌های حرفه‌ای بین‌المللی مانند CELTA یا TESOL مشارکت دارند.

اگرچه هدف توسعه معلمان زبان انگلیسی از لحاظ تئوری امکان‌پذیر است، اما فرآیند اجرا هنوز با چالش‌های زیادی روبرو است.

به گفته آقای بین، یکی از مسائل اصلی این است که اطمینان حاصل شود که منبع دانشجویان، تسلط کافی به زبان انگلیسی و انگیزه لازم برای مطالعه رشته آموزش و پرورش را دارد. اگر اهداف آموزشی تعیین شده باشد اما کمیت و کیفیت ورودی الزامات را برآورده نکند، دستیابی به هدف دشوار خواهد بود.

آقای نگوین تران بین آن، کاندیدای کارشناسی ارشد زبانشناسی کاربردی برای آینده در دانشگاه یورک (بریتانیا). عکس: NVCC

راه حل چیست؟

آقای نگوین تران بین آن، کاندیدای کارشناسی ارشد زبانشناسی کاربردی برای آینده در دانشگاه یورک (بریتانیا)، گفت که در سال‌های اخیر، ایالت گام‌های مهمی در سرمایه‌گذاری و بهبود انگیزه‌ها برای جذب دانشجویان علوم تربیتی برداشته است و همزمان قطعنامه شماره ۷۱/NQ-TW را در مورد پیشرفت‌های چشمگیر در توسعه آموزش و پرورش صادر کرد.

با این حال، به گفته آقای بین، برای به حداکثر رساندن اثربخشی، باید یک منبع بودجه ثابت از سوی دولت و همچنین سیاست‌های خاصی برای تضمین استانداردهای خروجی دانش‌آموزان رشته‌های تربیتی و همچنین ترویج آموزش زبان انگلیسی از همان زمان حضور در مدرسه وجود داشته باشد و از این طریق صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان آینده حفظ و بهبود یابد.

می‌توان مشاهده کرد که توسعه کادر آموزشی یک چرخه سیستماتیک است و رابطه علت و معلولی نزدیکی دارد. برنامه‌های آموزشی خوب، با استانداردهای دقیق ورودی و خروجی (به‌ویژه در تسلط به زبان خارجی)، نسلی از معلمان باکیفیت بالا ایجاد خواهد کرد.

این معلمان باکیفیت، دانش و روش‌های پیشرفته تدریس را به دانش‌آموزان منتقل می‌کنند و به نسل بعدی آن‌ها کمک می‌کنند تا در زبان انگلیسی بهتر شوند و توانایی‌های جامع‌تری داشته باشند. آن‌ها منبع بالقوه و باکیفیتی برای تبدیل شدن به معلمان عالی آینده خواهند بود و سطح حرفه‌ای این صنعت را حفظ و بهبود می‌بخشند.

از نظر تخصص، هدف ۲۰۰۰۰۰ معلم که بتوانند دروس دیگر را به زبان انگلیسی تا سال ۲۰۳۰ تدریس کنند (معادل حدود ۵۰۰۰۰ معلم در سال) نشان می‌دهد که برنامه‌های آموزشی فعلی کافی نیستند.

در حال حاضر، تنها چند مدرسه این برنامه آموزشی را با ثبت‌نام محدود ارائه می‌دهند. برای مثال، برنامه آموزش ریاضی (که به زبان انگلیسی تدریس می‌شود) سال گذشته تنها ۶۰ دانش‌آموز، برنامه آموزش فیزیک به زبان انگلیسی ۲۰ دانش‌آموز و برنامه شیمی ۲۰ دانش‌آموز داشت.

آقای بین گفت برای غلبه بر این شکاف، علاوه بر افزایش سهمیه آموزش دروس به زبان انگلیسی، ترویج فعال آموزش به روش تدریس CLIL (آموزش یکپارچه محتوا-زبان) بسیار ضروری است.

این شکل تدریس باید حتی در رشته‌ی آموزش زبان انگلیسی نیز به طور جدی گنجانده شود تا فارغ‌التحصیلان بتوانند نه تنها معلم زبان انگلیسی، بلکه معلم سایر دروس به زبان انگلیسی نیز باشند.

در حال حاضر، تدریس CLIL هنوز در برخی از مدارس تربیت معلم زبان انگلیسی در ویتنام در اولویت نیست و جای خود را به رویکردهای دیگر می‌دهد. این تغییر تمرکز به برنامه آموزشی کمک می‌کند تا با اهداف استراتژیک ایالت سازگارتر باشد.

علاوه بر این، دانشگاه‌ها می‌توانند سهمیه‌های آموزشی را افزایش دهند و در کنار آن، فناوری و پلتفرم‌های آنلاین را ادغام کنند تا از برآورده شدن امکانات فیزیکی اطمینان حاصل شود.

شاید بزرگترین چالش برای این پروژه، نابرابری در مدارک تحصیلی و شرایط آموزشی بین مناطق باشد. دستیابی به تعداد معلمان مورد نیاز یک چیز است، اما رواج استفاده از زبان انگلیسی در آموزش نیاز به یک سیاست منسجم و انعطاف‌پذیر از سطح مدیریت دارد. در بسیاری از مناطق دورافتاده، شرایط آنقدر محدود است که دسترسی به زبان انگلیسی، حتی زبان مادری، هنوز دشوار است. بنابراین، رواج زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم برای کاهش این شکاف به زمان زیادی نیاز دارد.

وقتی برنامه درسی (از جمله آموزش به زبان انگلیسی) نتواند به طور یکنواخت اجرا شود، وزارت آموزش و پرورش با چالش بزرگی در استانداردسازی محتوای آموزشی و به ویژه امتحانات سراسری روبرو خواهد شد. اعمال یک مجموعه معیارهای مشترک برای کل کشور ناعادلانه خواهد بود و منعکس کننده ظرفیت واقعی دانش‌آموزان نخواهد بود و بعداً مشکلات بزرگی را برای فرآیند پذیرش دانشگاه ایجاد خواهد کرد.

یک راه حل پشتیبانی، یک نقشه راه اجرایی چند مرحله‌ای است که متناسب با نیازها و واقعیت‌های توسعه هر منطقه باشد. علاوه بر این، دولت می‌تواند از آموزش از راه دور و آموزش CLIL برای اطمینان از دسترسی معلمان در همه مناطق به روش‌های مدرن تدریس بهره ببرد. با این حال، این تنها یک راه حل موقت و حمایتی در انتظار اجرایی شدن سیاست تشویقی است.

علاوه بر این، سیستم آزمون، ارزیابی کیفیت و پذیرش دانشگاه باید به صورت انعطاف‌پذیر طراحی شود و بتوان آن را به گروه‌های هدف تقسیم کرد تا نیازهای دانشجویانی که در برنامه فشرده/یکپارچه زبان انگلیسی تحصیل می‌کنند و دانشجویانی که برنامه فعلی را در مناطقی با شرایط محدود دنبال می‌کنند، برآورده شود. این امر عدالت و ثبات را در ارزیابی توانایی تحصیلی و پذیرش تضمین می‌کند.