第13回中央委員会会議の様子 - 写真：GIA HAN
党第14回全国代表大会に提出される文書草案の全文は、こちらからダウンロードできます。
第14回党大会は、新時代における国家の将来の発展にとって決定的な意義を持つ重大な政治的出来事です。
急速かつ深刻で予測不可能な世界情勢と国内における重要な戦略政策の積極的な実施を背景に、第14回党大会に提出された文書は、過去5年間の発展を総括し、今後5年間の目標と任務を定義するだけでなく、21世紀半ばまでの国の戦略的思考、ビジョン、発展の方向性を形作るものでもある。
第14回党大会に提出された文書草案は、その革新的な構成と内容から、真実を直視し、状況を客観的に評価し、その上で、迅速かつ持続可能な国家発展のための指導観点、国家発展目標、重点方向と任務、突破口となる解決策の体系を策定するという精神を反映しており、新しい時代に立ち上がろうとする全国民の強い願望を表現している。
この報告書は、党の第14回全国代表大会に提出された文書草案における新たな重要な問題を明らかにすることを目的としています。
これにより、幹部、党員、人民は「文書草案」の精神を学び、正しく理解し、文書の討論と改善に効果的に貢献するとともに、革新の精神、発展への希求、そして強大で繁栄し、文明的で幸福な国を建設するという決意を広め、社会主義に向けて着実に前進することができるだろう。
草案文書のテーマと構造に関する新たな点。
1. 会議のテーマについて
第14回党大会のテーマは、「党の栄えある旗印の下、2030年までの国家発展目標を共に成功裏に達成し、戦略的自主性、自立心、自信を持ち、国家発展時代において力強く前進し、 平和、独立、民主、繁栄、文明、幸福を実現し、社会主義に向けて着実に前進する」です。
大会テーマの決定は、思想と行動の統一を反映し、信念を強め、党の気概と英知、そして全国民の力を表明し、新時代に世界の主要国と肩を並べる強大で繁栄した国家を築き、発展させるという志をさらに鼓舞するものである。大会テーマの決定は、以下の主要な基準と要件に基づいている。
（１）党大会のテーマは、国家発展の道における転換点であり、特に重要な一里塚である第14回党大会の位置づけと役割を反映したものでなければならない。
今回の大会は、全党、全人民、全軍が党第13回全国代表大会の決議で示された目標、政策、方針、任務を成功裏に実行するために奮闘している時期に開催されており、改革遂行過程の40年にわたる総括にもつながっています。
大会の任務は、第13回全国大会の決議の実施状況を審査し、改革プロセスの全体的な進捗状況を評価し、今後5年間と10年間の目標、方向、課題、および2045年までのビジョンを決定することです。
急速に変化する複雑で予測不可能な世界情勢と地域情勢を背景に、国は多くの利点とチャンスが大きな困難と挑戦と絡み合い、解決を必要とする多くの新たな問題に直面しているが、幹部、党員、そして人民は、新時代に国を前進させる正しく果断な政策をベトナム共産党第14回全国代表大会に期待している。
（２）大会のテーマは、引き続き全面的、同期的、かつ強力に革新の過程を推進し、あらゆる機会を捉え、あらゆる困難と試練を断固として克服し、戦略的に自立し、自給自足し、自信を持ち、新時代、すなわちベトナム民族の台頭の時代に力強く前進し、党創立100周年（1930年～2030年）にあたる2030年までに国家発展の目標を成功裏に達成し、ベトナム社会主義共和国建国100周年（1945年～2045年）を記念する2045年までのビジョン実現に向けて、全党、全人民、全軍に呼びかけ、激励し、鼓舞し、方向づけるメッセージでなければならない。
（３）大会のテーマは簡潔で、党の総目標、核心的な思想内容を表現し、党の指導、人民の役割と全民族の力、新時代の革新の継続と国家発展の目標など、最も重要な要素を明確に述べ、以前の大会、特に第13回党大会のテーマを継承し、発展させなければならない。
2. 政治レポートの構成について
近年の党大会と比較すると、今回の政治報告の新たな特徴は、政治報告、社会経済報告、そして党建設総括報告という3つの文書の内容を統合していることです。この統合は、国の新たな実情、理論理解の発展、そして党の組織的実践を踏まえ、文書作成における継続的な革新の精神を反映しており、内容の一貫性、簡潔性、明瞭性、記憶しやすさ、そして実行の容易さを確保しています。
政治レポートの構成と提示に関しては、具体的には継続性と発展性が見られます。
第14回党大会政治報告は、近年の党大会と同様に、15の課題を柱とする課題別構成と構成を採用しています。課題の構成と名称は、実際の状況と発展の要求に合わせて整理、調整、補足されており、現実を正確に反映し、第14回党大会期における国家発展の目標と任務、そして2045年までのビジョンを明確に示しています。革命的で行動志向、そして実現可能性の高いメッセージを明確に表明し、包括的でありながら、重要な優先課題を明確に捉えています。
- 報告書における新たな包括的テーマは、次のような新たな視点、目的、方向性、開発手法、リソース、開発の推進力に重点を置くことです。
（1）科学技術、イノベーション、デジタルトランスフォーメーションを主な原動力とする新たな成長モデルを確立し、これを国家発展モデルの中心的な内容とし、民間経済を経済の最も重要な原動力として発展させ、質の高い人材を育成し、深い国際統合の利点を有効に活用する。
（２）党の建設と秩序維持の重点的役割を堅持し、腐敗、浪費、消極、個人主義、集団利益、政治思想、道徳、生活様式の退廃を防止し、これと闘うこと、権力管理を強化すること、党の指導、統治、戦闘能力を向上させること、国家発展の統治能力と政治体制の組織機構の運営能力を向上させること、全党、全人民、全軍の団結と結束を維持する基礎を築くこと、国家発展戦略の企画と実施の組織における一致、同期、団結を確保すること。
- 最も注目すべき新しい点は、第14回党大会の政治報告草案の構成であり、初めて党第14期中央委員会の決議を履行するための行動計画が報告草案の構成要素となったことである。
行動計画は、5年間の任期中に実施する具体的なプログラム、計画、プロジェクトを明確に概説し、中央から地方まで各レベルの党委員会に具体的な責任を割り当て、実施の進捗状況、資源、必要な条件を明記し、すべてのレベルと部門が割り当てられた機能、任務、権限を遂行するための基礎となります。
この方針は、全国代表大会後、党大会決議の具体化が遅れる状況（通常は任期前半）を克服し、行動を重視し、党第14回全国代表大会の決議を大会直前に具体化し、効果的に実行し、積極的に検討、修正し、ボトルネックを即時に除去し、限界、不足、矛盾を克服し、目標、指導原則、発展方向、重点任務、戦略的突破をしっかりと遵守し、大会直後の実施を組織することを目標としています。
9月25日、ト・ラム書記長は第14回党大会小委員会常務委員会との作業会議を主宰した - 写真：dangcongsan.vn
第14回党大会で発表される政治報告草案におけるいくつかの新たな重要な問題。
1. 第14回党大会の政治報告草案は、2024年末から現在までに政治局が発布した決議の観点、目標、任務、画期的な戦略的決定を洗練・更新し、党大会の直前と直後の実施の「てこ入れ」となるもので、発展思想の飛躍的な前進を示すものである。
第14回党大会の文書草案に基づき、政治局は新たな決議の発布を指示した。これらの決議は、民族進歩の時代における我が国の急速かつ持続的な発展の基盤、原動力、そして突破口となる重要な戦略的決定である。これらの決議は、政治報告草案においてさらに精緻化、更新、発展させられ、以下の点が盛り込まれた。
（１）党の指導理念と政策を制度化し、法制度を整備し、法的根拠と制度的枠組みを構築し、あらゆる決定のための透明な道筋を築く。
（２）外交関係の改善のみならず、世界的な資源の動員、国益の保護、イノベーション市場の拡大を図るため、引き続き積極的な国際統合の推進に努める。
（３）科学技術、イノベーション、国家のデジタル変革の発展に向けた突破戦略を活性化することが主な原動力となり、人工知能の開発に重点を置き、イノベーション、デジタル変革、グリーン変革、エネルギー変革、構造変革、人材の質に関わる新たなバリューチェーンを形成する。
（4）民営経済を経済の最も重要な原動力と位置付け、起業家精神と民営経済形態の強力な発展を促進し、資本、土地、技術を有効に活用し、ダイナミックで柔軟かつ持続可能な成長のための多面的な推進力を生み出す。
（５）伝統的なエネルギー源と再生可能エネルギー源のバランスに向けた国家エネルギー転換政策の実施を継続し、スマートグリッドを展開し、新たな状況における発展に役立つエネルギー安全保障を確保する。
（6）人材構造と質の転換に重点を置き、現代的で開放的かつ統合的な国民教育システムを優先的かつ具体的な政策で構築し、国民教育システムを強力に革新する。国内外の労働市場の発展と連携し、研究と研修を推進し、質の高い人材を育成して、第四次産業革命の要求に迅速に対応できるようにする。
（7）国民皆保険政策を実施し、国民の生活と幸福を向上させ、強固な草の根の医療ネットワークの確保、積極的な予防医学、健康管理におけるデジタル技術の活用に重点を置き、すべての国民が質の高い医療サービスを享受できるようにする。
制度的枠組みから経済のダイナミクス、テクノロジー、現代のガバナンス、そして人間開発までの論理的なつながりにより、急速に発展する持続可能なエコシステムが創出され、ロードマップの概要を示すだけでなく、社会全体の力を結集して2045年までの国家発展の願望を実現しています。
2. 実施の結果が明確に評価され、実施組織に関する教訓が特定され、以前の多くの用語に固有の弱点、すなわち「実施組織は依然として弱点である」が克服されました。
この会議の会期の要約では、達成された重要かつ顕著な成果、特に会期末の戦略的な躍進が明確かつ包括的に強調されています。
最も注目すべきは、行政機構の再編と二層制の地方自治モデルの確立は歴史的かつ革命的な決定であり、行政構造を合理化し、責任を明確にし、発展の機会を拡大し、省レベルから草の根レベルに至るまで統治と行政の有効性を高めた。
実施プロセスは、党の正しい指導と指導、政治システム全体の断固たる関与、定期的な監視、検査、監督を明確に示しており、これは決定的に重要であり、特に、責任、タスク、タイムライン、期待される結果の明確な割り当てと、定期的な監視のメカニズムの必要性が示されています。
その結果、「表面的な成果を優先する」というメンタリティは後退し、実質的な成果に強く焦点を当てた精神に取って代わられ、期限に間に合うように「走り」ながら「整列」し、効果を上げます。
実施に関して得られた重要な教訓は、「焦点、透明性、説明責任」の原則をプロジェクト開発段階から徹底的に理解する必要があり、懲戒処分と創造性の奨励を柔軟かつ巧みに組み合わせる必要があるということです。
継続的な監視と評価のメカニズムは、「実施に弱点が残る」という固有の弱点を根本的に克服することに貢献しました。
こうした経験は、政治システムの強力な革新能力に対する信頼を強化するだけでなく、次の任期における新たな発展のための強固な基盤を築くものでもあります。
3. 「革新路線理論」を党の思想的基礎の構成部分として補完する。
政治報告草案の第一の指導原則は、「マルクス・レーニン主義、ホー・チ・ミン思想、改革路線理論を堅持し、実践し、創造的に発展させる」と述べている。この原則により、我が党は初めて「改革路線理論」を党の思想的基礎を構成する要素として位置付けた。
「改革路線理論」が党の思想的基礎に加わったことは、歴史的に意義深い発展であり、党の理論的思考の成熟、実践経験を総括する能力、そして自己革新の能力を示すものである。これは、党が教条主義や硬直性に陥ることなく、常に継承、補完、創造的発展を心得、理論と実践を結びつけ、ベトナム革命の理論と思想の宝庫を豊かにしてきたことを示している。
改革路線の理論は、ベトナムにおける40年間の改革の実践的現実に基づき、マルクス・レーニン主義とホーチミン思想の普遍的原理を創造的に応用・発展させ、具体化したものである。それは理論と実践、民族独立と社会主義の目標の一体性を示すものであり、社会主義志向の市場経済の発展と、深く広範な国際統合の推進における我が党の根本的な理論的突破を示すものである。
改革路線理論は、国家の発展と社会主義ベトナム祖国の揺るぎない擁護に向けたあらゆる視点、ビジョン、方向性を包含するものであり、人民を中心とし、主体とすること、民族の独立と社会主義の目標を揺るぎなく追求すること、社会主義志向の市場経済、ベトナム共産党の指導の下、人民の、人民による、人民のための社会主義法治国家、そして社会主義民主主義という三つの根本的柱からなるベトナム社会主義モデルを確立すること、そして平和で、独立し、民主的で、繁栄し、文明的で、幸福な社会主義ベトナムを建設することである。したがって、改革路線理論は、国家の新時代における発展を導き続けるイデオロギー的基礎の不可欠な部分となっている。
「改革路線論」が党の思想的基礎に加えられたことは、マルクス・レーニン主義とホーチミン思想の新たな文脈における生命力を示すものであり、党が社会主義の道を揺るぎなく歩む上での全面的かつ洞察力のある指導的役割を確証するとともに、国の実情と時代の潮流に合わせて、力強く創造的な発展の可能性を切り開き、我々の抱負、構想、戦略的方向性を成功裏に実現し続けるための導きの光となり、民族進歩の時代に新たな発展の奇跡を生み出している。
4. 経済・社会の発展に加え、「環境保護」を「中心的」課題として加える。
政治報告草案の第二の指導原則には、「経済社会の発展と環境保護は中核である」と記されており、中央委員会は満場一致で「環境保護」を経済社会の発展とともに「中核」任務として追加することに合意した。
第14回党大会の文書草案において、経済・社会発展と並んで「環境保護」が中核課題として盛り込まれたことは、経済、社会、環境という三本柱に基づく持続可能な発展への理解が深遠かつ確固たる一歩を踏み出したことを示しています。これはもはや形式的な表明ではなく、環境生態学をあらゆる発展政策の基準とする戦略的コミットメントです。
1991年の政治綱領と第7回、第8回、…第13回党大会の決議では、環境保護と持続可能な開発は原則的にしか言及されておらず、資源配分は依然として経済発展の促進に重点が置かれていました。環境問題は経済発展の後に解決すべき結果と捉えられることが多く、あらゆる段階や開発政策において中心的な課題として位置付けられていませんでした。
ここでの根本的な新しい点は、環境保護が新たな成長モデルを確立するための柱として位置付けられていることです。これは、国家と将来の世代にとって長期的な利益を確保するために、短期的な利益を犠牲にしないことを意味します。
国際舞台では、ベトナムはグリーン経済の発展と2050年までのカーボンニュートラル達成に取り組んでおり、同国の急速かつ持続可能な発展に向けたプレッシャーと新たな機会の両方を生み出している。
ベトナム共産党第14回全国大会に向けた文書草案は、ベトナムが協定の履行にとどまらず、エネルギー転換、循環型経済の発展、科学技術・イノベーション・デジタルトランスフォーメーションの推進を通じて、グリーン資本、炭素クレジット、クリーンテクノロジーを誘致していることを示しています。環境コストの価格設定メカニズム、「エコロジカル税」、炭素クレジット、そして強固な法的枠組みの適用は、企業によるグリーン投資を強力に後押しすると同時に、経済セクター間の公正な競争を確保し、ベトナムが国際社会において先駆的な役割と責任を果たすことを改めて示しています。
制度面では、政府は環境法の整備、検査の強化、違反への厳正な対処に取り組んでいます。強力な地方分権メカニズムにより、地方自治体は積極的に持続可能な資源開発を行うことが可能となり、債券、環境保護基金、官民連携を通じたグリーンファイナンスの動員も実現しています。
グリーンビジネスは、税制優遇措置、優遇クレジット、技術移転などの恩恵を受け、コスト削減を図ります。スマートモニタリングシステム、ビッグデータ、人工知能は、リスク予測とリソースの最適化を支援します。循環型経済は、リサイクルを促進し、排出量を削減し、生産価値を高めます。
克服すべき最大の課題は、短期的な思考を排除し、心理的障壁を打ち破り、長期的な行動の基盤を築くことです。これには、環境保護におけるデジタルトランスフォーメーションと循環型経済の役割を強調し、グリーン人材を育成し、研究機関と企業の協力を促進し、国民の意識を高めるための強力な政策コミュニケーション戦略を実行することが含まれます。
社会的合意と強力な政治的コミットメントは、ベトナムが急速かつ持続可能な国家発展を達成するための突破口を開く鍵となるでしょう。
5. 国防と安全保障に加え、「外交と国際統合」を「重要かつ継続的な」任務として追加する。
政治報告書草案の第二の指針には、「国家の防衛と安全保障を強化し、外交関係と国際統合を促進することは極めて重要であり、継続的である」と記されている。
党中央委員会が初めて「外交と国際統合」を国防と安全保障と同等の重要かつ継続的な任務と位置付けたことで、国防のためのより包括的な戦略的枠組みが開かれ、深化する統合とますます激化する世界的な地政学的・経済的競争の文脈において党の戦略的ビジョンが刷新された。
1991年の政治綱領から第13回党大会に至るまで、外交問題は常に重要な任務の一つとして言及されてきたが、重点的かつ定期的な任務として定義されてはこなかった。
この草案は、外交政策が外交部門のみならず、外交を中核とする政治システム全体の課題であることを明確に示している。さらに重要なのは、これは国家の力と時代の力を組み合わせる問題であり、内部資源が決定的な役割を果たす一方で、外部資源も重要であり、そしてパートナーと敵対者という問題でもあるということだ。
一方、昨学期、急速に変化し、複雑で予測不可能な世界という文脈において、外交関係は私たちにとって非常に成功した分野でした。
ト・ラム事務総長は次のように強調した。「平和、協力、発展は依然として主要な潮流であるが、世界情勢は急速かつ複雑に変化しており、我が国の安全保障と発展環境にさまざまな形で影響を及ぼしている。」
このような状況において、外交政策の任務はもはや一時的なものではなく、それぞれの新たな展開に応じて政策を監視し、調整しながら継続していく必要があります。
対外関係の確立と国際統合は、外交部、外交機関、そして省レベルの外交体制の役割を強化するための、極めて重要かつ継続的な課題です。国防、安全保障、外交の「三本柱」メカニズムは、分野間の協力を促進し、専門人材を強化し、外交、経済、文化、技術、工学の専門家チームを構築することで、積極的に機会を捉え、課題に迅速かつ効果的に対応していきます。
この指針は、国際的な資本、技術、資源を誘致し、国家のソフトパワーを高めるための「経済外交」「文化外交」「防衛・安全保障外交」「技術外交」といった外交アプローチを確立するための基礎となるものです。
外交ネットワークはデジタル化され、ビッグデータを活用して分析、予測し、多国間組織や経済圏との関係を拡大するとともに、輸出の促進、外国投資の誘致、国家イメージの向上における地方の役割を促進します。
要約すると、外交政策と国際統合を重要な継続課題に加えることは、思考を転換させるだけでなく、戦略的影響力を発揮し、外交政策と国際統合を国家安全保障と持続可能な開発の中核的ツールと位置付けることにもつながります。この革新は、ベトナムがソフトパワーを活用し、国際舞台における地位向上に積極的、柔軟、かつ包括的に取り組むという決意を裏付けるものです。
6. 国家の急速かつ持続的な発展のため、引き続き総合的かつ同期的に制度の整備と改善を図ること。
「政治制度を主とし、経済制度を中核とし、その他の制度も極めて重要」という、国家の急速かつ持続可能な発展のための制度的枠組みを継続的に構築し、全面的かつ同期的に整備するという方針は、最近の数回の党大会で言及されてきた制度改革の考え方の継続と発展である。
しかし、主な違いは、全体的な一貫性、階層的な優先順位付け、透明性、法の支配、効果的なガバナンスという3つの側面にあり、これらは、国にとって急速に発展し持続可能な制度的エコシステムを構築するための基盤を形成します。
開発機関とは、規制、ルール、手順、機関、法的文書、施行メカニズム、ガバナンス文化の集合体であり、それらが相互に作用して、好ましく、円滑で、安全かつ効率的な運用環境を作り出します。
個々の側面、文書、または法律の断片的な見方とは異なり、制度の発展の概念は、異なる制度の柱間の相互接続性、相互依存性、および波及効果を強調します。
まず、全体論的アプローチは、制度改善とは単に個別の法律を改正することではなく、政治、経済、法律、行政、社会、科学技術、人権を保障する制度といった柱から成る包括的なシステムを構築することであるという考え方の中に反映されています。
政治制度を重要視するということは、党の指導的役割と能力の向上、ならびに党の組織方法、運営メカニズム、意思決定プロセス、権力管理、政治的安定の革新を特に重視し、他の制度の改革のための条件を整えることを意味します。
これは単なる技術的な解決策ではなく、党指導部の考え方を現代的、透明性、適応性、実質性、そして非常に効果的なアプローチへと転換したものである。
第二に、経済制度を中心的なものとみなすということは、経済の成長の質、効率性、付加価値、競争力は、市場メカニズムの機能、資源の動員と配分のメカニズム、持続可能なビジネス環境、健全なマクロ経済政策に直接依存するという深い理解を反映しています。
中心的な焦点となるということは、他の制度が軽視されることを意味するものではありません。逆に、迅速かつ持続可能な開発のためには、経済制度と法的制度、そして資源管理や社会保障に関連するメカニズムとの緊密な統合が必要です。
第三に、「他の制度が重要である」という点を強調することは、教育、医療、科学技術、環境保護、その他の分野のガバナンスにおける制度的イノベーションがすべて、成長の強さ、質、そして長期的な競争力を決定することに貢献していることを示しています。
このアプローチは、孤立主義的な開発の考え方に比べて画期的なものであり、望ましくない結果につながりやすい局所的な介入ではなく、学際的な観点から制度上のボトルネックと制約の解決を強制します。
第四に、制度改革の政策は、プロセスの標準化、情報の透明性の向上、責任の明確な割り当て、結果の監視と評価のメカニズムの確立といった断固たる行動の必要性と密接に結びついています。
この画期的な進歩は、科学技術、イノベーション、ガバナンスにおけるデジタル変革を促進し、公共部門と民間部門の両方で発展の勢いを生み出すことにもつながります。
第五に、上記政策は、実施方法の面では画期的な改革アプローチの継続と強化であり、それを法的文書として制度化し、実施を組織し、管理メカニズムを構築し、社会的合意を獲得する能力に大きく依存しており、迅速かつ持続可能な国家発展の目標を成功裏に実現します。
7. 新たな成長モデルを確立し、経済を再構築し、工業化と近代化を加速し、科学技術、イノベーション、デジタルトランスフォーメーションを主な原動力として、2026年から2030年までの国内総生産（GDP）の年平均成長率10％以上を達成する。
第14回党大会の政治報告草案では、「2026年から2030年にかけて、国内総生産（GDP）の年平均成長率を10％以上とすることを目指す」という目標が設定された。また、「科学技術、イノベーション、デジタルトランスフォーメーションを主な原動力として、新たな成長モデルを確立し、経済構造を再構築し、工業化と近代化を推進する」と明記された。
2026年から2030年までの期間に年間GDP成長率10％を目標とした新たな成長モデルを確立することは、単なる願望ではなく、開発の機会に変えなければならない課題でもあります。
二桁成長を達成するには、イノベーション、工業化、近代化、デジタル変革の枠組みの下で、土地、資源、労働力、輸出、国内市場、投資、全要素生産性（TFP）といった成長エンジンを同時に動員する必要がある。
以前の時期と比較した新たな展開は、現在の発展基盤に基づき、特に第13回党大会の会期末に向けて、国は次の会期に二桁の成長率を予測する十分な余地があるということである。
これを実現するには、次の要件を満たす必要があります。
まず、投資対GDP比を40%以上にする必要があります。これまでベトナムは、主に伝統的な投資源に重点を置き、GDPの30～35%程度の投資水準を維持してきました。新たなモデルでは、効果的な投資規模の拡大、グリーンファイナンスのチャネル、テクノロジーボンド、イノベーションベンチャーファンドの拡大が求められます。
しかし、増分資本産出比率（ICOR）は4.5程度に維持する必要があります。これは、GDP1単位の追加創出には4.5単位の投資資本が必要であることを意味します。投資効率を向上させるには、プロジェクトの選定を厳格化し、生産プロセスに自動化とデジタル化を適用し、厳格なプロジェクト管理を実施する必要があります。
第二に、労働力人口の緩やかな減少により、労働力の伸びは年間0.7%の寄与となると予測されています。GDPの二桁成長を達成するには、労働生産性を年間8.5%向上させる必要があります。これは、現在の5～6%から大幅に向上することを意味します。
これを実現するためには、デジタルエンジニア、研究開発専門家、ハイテクプロジェクトマネージャーを育成するとともに、研究機関、大学、企業間の研修を連携させ、スキル格差を縮小する仕組みを構築する必要がある。
Thứ ba, năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) phải đóng góp trên 5,6 điểm phần trăm trong cơ cấu tăng trưởng. TFP phản ánh hiệu quả sử dụng vốn và lao động cùng tác động của đổi mới sáng tạo.
Để nâng TFP, Việt Nam phải xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư R&D, tăng cường liên kết chuỗi giá trị toàn cầu và bảo hộ sở hữu trí tuệ.
Chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và Internet vạn vật phải trở thành công cụ hằng ngày trong quản trị doanh nghiệp và quy hoạch phát triển.
Thứ tư, cơ cấu lại nền kinh tế tập trung vào công nghiệp nền tảng, công nghiệp lõi, chiến lược, công nghiệp xanh, nông nghiệp công nghệ cao, dịch vụ chất lượng và kinh tế số.
Mỗi ngành, mỗi dự án phải đạt chuẩn phát thải thấp và quản trị thông minh ngay từ bước thiết kế. Khung chính sách gồm ưu đãi thuế R&D, tín dụng ưu đãi, quỹ đầu tư mạo hiểm và cải cách hành chính để rút ngắn thời gian cấp phép chính là "chất xúc tác" cho mô hình tăng trưởng mới.
Tóm lại, mục tiêu tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026 - 2030 sẽ khả thi nếu đầu tư đủ mạnh, lao động đủ năng suất và TFP đủ cao, khai thác có hiệu quả thị trường trong và ngoài nước.
Thành công phụ thuộc vào sự đồng bộ của chính sách, năng lực thể chế và quyết tâm đổi mới. Khi mô hình tăng trưởng mới vận hành thông suốt, Việt Nam không chỉ đạt tốc độ tăng trưởng hai con số mà còn tạo nền tảng bền vững cho giai đoạn phát triển tiếp theo.
8. Giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa Nhà nước - thị trường - xã hội, khẳng định vai trò quyết định của thị trường trong huy động và phân bổ các nguồn lực phát triển
Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV nhấn mạnh việc định hình mối quan hệ hữu cơ giữa Nhà nước - thị trường - xã hội, đồng thời khẳng định vai trò quyết định của thị trường trong huy động và phân bổ các nguồn lực cho phát triển.
Đây không chỉ là yêu cầu mang tính lý luận mà còn là đòi hỏi thực tiễn cấp bách trong tiến trình hoàn thiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Sự phối hợp hiệu quả giữa ba chủ thể Nhà nước, thị trường và xã hội sẽ nâng cao tính minh bạch, khách quan và khả năng kiểm soát rủi ro, góp phần tối ưu hóa kết quả phân bổ nguồn lực chung của nền kinh tế.
Thị trường có chức năng xác định giá cả, huy động và phân bổ các nguồn lực theo tín hiệu cung - cầu tự nhiên. Nhờ cơ chế cạnh tranh, thông tin trở nên minh bạch hơn, động lực khởi nghiệp được khơi dậy mạnh mẽ; từ đó nguồn lực xã hội tập trung vào những ngành, lĩnh vực có hiệu suất và hiệu quả cao.
Khẳng định vai trò quyết định của thị trường đồng nghĩa với việc bảo đảm quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các chủ thể kinh tế, đồng thời giảm thiểu sự can thiệp hành chính trực tiếp vào cơ chế vận hành tự nhiên của giá cả, của thị trường, của lợi ích và rủi ro.
Nhà nước giữ vai trò kiến tạo và điều tiết hệ thống thể chế, cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển phù hợp với nguyên tắc và thực tiễn thị trường.
Bảo đảm công tác xây dựng pháp luật, ban hành quy định cạnh tranh lành mạnh, kiểm soát độc quyền, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và cân bằng lợi ích giữa các nhóm xã hội phải được tiến hành thường xuyên, đồng bộ.
Sự chủ động của Nhà nước không chỉ thể hiện ở việc ban hành chính sách đúng hướng mà còn ở khâu giám sát, đánh giá, sửa đổi kịp thời để khung khổ pháp lý luôn bám sát diễn biến của thị trường và đòi hỏi phát triển của xã hội.
Xã hội giữ vai trò giám sát, phản biện và hiến kế thông qua các tổ chức chính trị - xã hội, hiệp hội ngành nghề, đội ngũ trí thức và truyền thông.
Thông qua phản ánh trung thực nguyện vọng của Nhân dân, của doanh nghiệp và các tầng lớp xã hội, Nhà nước có cơ sở điều chỉnh chính sách, xác lập các ưu tiên phát triển và tăng cường minh bạch.
Vai trò giám sát của xã hội không chỉ bảo đảm việc thực thi chính sách, kế hoạch một cách công bằng, hiệu quả mà còn thúc đẩy tinh thần trách nhiệm, tính sáng tạo và tính liên kết giữa các chủ thể kinh tế - xã hội.
Trải qua 40 năm đổi mới, những thành tựu toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa và xã hội đã khẳng định tính đúng đắn của đường lối đổi mới.
Thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của Nhà nước đã được hình thành, vận hành và hoàn thiện qua từng giai đoạn phát triển.
Việc bổ sung quan điểm về "giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa Nhà nước - thị trường - xã hội" trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV đánh dấu bước chuyển mới, mở ra kỷ nguyên quản trị kinh tế dựa trên nền tảng thị trường minh bạch, hiệu quả, gắn kết chặt chẽ với trách nhiệm xã hội và định hướng phát triển bền vững.
9. Kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế
Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV khẳng định: Phát huy đầy đủ chức năng, vai trò của các khu vực kinh tế. Phát triển kinh tế nhà nước hiệu quả, thực sự giữ vững vai trò chủ đạo trong việc bảo đảm các cân đối lớn, định hướng chiến lược, dẫn dắt và định hướng chiến lược; phát triển kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế; kinh tế hợp tác, kinh tế tập thể, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài và các loại hình kinh tế khác giữ vai trò quan trọng.
Như vậy, Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV khẳng định phát triển kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế là một điểm mới rất quan trọng.
Đồng thời, Dự thảo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát huy đầy đủ chức năng và vai trò của từng khu vực kinh tế, nhằm tạo nên bức tranh phát triển toàn diện, bền vững cho nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
Sự phân công, phối hợp và bổ trợ giữa kinh tế nhà nước, kinh tế tư nhân, kinh tế hợp tác, kinh tế tập thể, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài và các loại hình kinh tế khác phải được tổ chức chặt chẽ, khoa học và linh hoạt để khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh riêng của mỗi thành phần kinh tế.
Ở nước ta, chủ trương đường lối về vị trí, vai trò của kinh tế tư nhân đã có chuyển biến lớn. (1) Đại hội VI "coi nền kinh tế có cơ cấu nhiều thành phần là một đặc trưng của thời kỳ quá độ".
(2) Đại hội XII, Đảng ta đánh giá kinh tế tư nhân là một trong các động lực quan trọng của nền kinh tế.
(3) Hội nghị Trung ương 5 khóa XII ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TW, ngày 3-6-2017, khẳng định kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
(4) Ngày 4-5-2025, Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân khẳng định: "…kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia…".
Việc đặt kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế là tiếp cận có tầm chiến lược trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt.
Sự phát triển nhanh chóng của các doanh nghiệp tư nhân đã chứng minh khả năng thích ứng nhanh, sáng tạo mạnh mẽ và linh hoạt trước biến động thị trường, trở thành nơi thu hút chủ yếu lao động xã hội, nguồn cung cấp đa dạng hàng hóa, dịch vụ và giải pháp công nghệ.
Tuy còn một số hạn chế, tồn tại, kinh tế tư nhân có khả năng huy động nguồn lực đa dạng từ trong nước và quốc tế, nhất là khi Nhà nước hoàn thiện cơ chế tín dụng, chính sách thuế, đất đai, tạo điều kiện bình đẳng cho mọi doanh nghiệp.
Quyền tự chủ trong phân bổ vốn, nhân lực và công nghệ giúp doanh nghiệp tư nhân tăng tốc đầu tư, mở rộng quy mô và nâng cao hiệu suất. Từ đó, khu vực này đóng góp lớn vào tốc độ tăng trưởng GDP, đồng thời tạo lập môi trường cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích đổi mới sáng tạo.
Kinh tế tư nhân có khả năng sử dụng hiệu quả các nguồn lực, đóng góp lớn vào tăng trưởng và tạo việc làm, thúc đẩy sáng tạo và nâng cao phúc lợi xã hội.
Điều này phù hợp với lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin khi coi kinh tế thị trường là sản phẩm của văn minh nhân loại và kinh tế tư nhân trong chủ nghĩa xã hội là một bộ phận cấu thành của nền kinh tế.
Đồng thời, để kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế pháp lý, giảm thiểu rào cản hành chính và bảo vệ quyền tài sản, quyền sở hữu, quyền tự do kinh doanh và cạnh tranh thị trường, quyền sở hữu trí tuệ, đồng thời phát triển hệ thống các loại hình thị trường đa dạng và linh hoạt.
Sự phát triển mạnh mẽ của khu vực kinh tế tư nhân không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn là trụ cột để xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nâng cao vai trò chủ động của Việt Nam trong cục diện chính trị thế giới, nền kinh tế quốc tế và nền văn minh toàn cầu.
10. Văn hóa, con người là nền tảng, nguồn lực, sức mạnh nội sinh và là động lực to lớn, hệ điều tiết sự phát triển xã hội bền vững
Đây là luận điểm rất cơ bản trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV, thể hiện sinh động nhận thức mới của Đảng về vai trò của văn hóa, con người trong xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Cơ sở để xác định văn hóa, con người là nền tảng, nguồn lực, sức mạnh nội sinh, động lực to lớn, hệ điều tiết sự phát triển xã hội bền vững, bao gồm:
Thứ nhất, vị trí, vai trò của văn hóa trong định hình tư duy, hành vi và các giá trị cốt lõi của phát triển con người.
Văn hóa kết tinh sức mạnh của dân tộc, là hệ giá trị, chuẩn mực xã hội, là nơi lưu giữ tri thức, kinh nghiệm và những giá trị truyền thống qua nhiều thế hệ. Những giá trị này định hình cách con người tư duy, hành động, tương tác và giải quyết vấn đề.
Văn hóa là nguồn lực nội sinh của sự phát triển, là động lực thúc đẩy sự phát triển từ nội tại. Những đặc trưng văn hóa như tinh thần hiếu học, cần cù, vượt khó, sáng tạo, đổi mới sẽ trực tiếp đóng góp vào sự phát triển kinh tế và xã hội.
Thứ hai, thực tiễn lịch sử đương đại đã chứng minh rõ ràng vai trò nền tảng của văn hóa trong sự phát triển của các quốc gia. Văn hóa trở thành nguồn lực tinh thần mạnh mẽ, giúp cộng đồng vượt qua mọi khó khăn, thử thách, xây dựng sự đoàn kết cộng đồng và xã hội.
Văn hóa là động lực, nguồn lực trực tiếp cho tăng trưởng kinh tế, là sức mạnh mềm có vai trò khai mở các khả năng giao lưu, kết nối, thúc đẩy sự phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế.
Văn hóa là hệ điều tiết các mối quan hệ xã hội. Văn hóa định hướng sự phát triển bền vững. Văn hóa là sức mạnh mềm quốc gia.
Thứ ba, thực tiễn qua 40 năm đổi mới đã chứng minh nổi bật về phát huy nguồn lực văn hóa, con người trong phát triển kinh tế, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh, đối ngoại…, đặc biệt trong nhiệm kỳ Đại hội XIII.
Thứ tư, từ tổng kết thực tiễn và lý luận qua 40 năm đổi mới cho thấy, văn hóa khơi dậy lòng yêu nước, ý chí tự lực, tự cường và khát vọng vươn lên của con người Việt Nam.
Việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc là cực kỳ quan trọng để khẳng định bản sắc, chống xâm lăng văn hóa, đồng thời tạo ra sự khác biệt và lợi thế cạnh tranh cho đất nước.
11. Xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới
Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đề ra chủ trương xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại ngang tầm khu vực và thế giới là một yêu cầu mới, cấp thiết để phát triển đất nước, nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, bảo đảm phát triển nhanh, bền vững đất nước.
Cơ sở để xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới, bao gồm:
Thứ nhất, yêu cầu phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới (xác lập mô hình tăng trưởng mới, nâng cao chất lượng tăng trưởng, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế, yêu cầu phát triển nhanh và bền vững đất nước), đòi hỏi dứt khoát phải có nguồn lực con người mới - nguồn nhân lực chất lượng cao.
Một nền giáo dục mở, hiện đại, hội nhập sẽ là bệ phóng để đào tạo ra những thế hệ công dân có tri thức, kỹ năng và phẩm chất đáp ứng yêu cầu phát triển mới của đất nước và bảo vệ Tổ quốc.
Thứ hai, từ thực trạng của nền giáo dục Việt Nam hiện nay, yêu cầu cấp thiết phải khắc phục ngay các yếu kém, lạc hậu, bất cập của nền giáo dục nước ta, một nền giáo dục không dựa trên chuẩn đầu ra, thiếu tính mở và khó bắt kịp với xu hướng chung của thế giới.
Thứ ba, xuất phát từ yêu cầu của đẩy mạnh hội nhập quốc tế và toàn cầu hoá; sự phát triển nhanh chóng của khoa học - công nghệ và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; xu thế đổi mới, cải cách, phát triển giáo dục trên thế giới, quá trình hợp tác - hội nhập - cạnh tranh quốc tế về giáo dục.
Một nền giáo dục hiện đại sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh cho Việt Nam. Các chương trình học tập tiên tiến, phương pháp giảng dạy đổi mới sẽ giúp học sinh, sinh viên Việt Nam đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế, thu hút đầu tư và nguồn lực bên ngoài, thúc đẩy hợp tác về khoa học, công nghệ.
Thứ tư, kế thừa các luận điểm cách mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục; các lý thuyết hiện đại về phát triển bền vững; lý luận về kinh tế tri thức và xã hội học tập; lý luận về đổi mới sáng tạo và phát triển năng lực; chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về phát triển giáo dục và theo đó, một hệ thống giáo dục hiện đại ngang tầm khu vực và quốc tế sẽ cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghệ cao, nâng cao năng suất lao động, tạo ra giá trị gia tăng và sức cạnh tranh cho nền kinh tế.
Thứ năm, tiếp thu tinh hoa của các quốc gia có nền giáo dục hiện đại thường tập trung vào các yếu tố, như: Công bằng, sáng tạo và phát triển toàn diện.
Ví dụ, Phần Lan nổi tiếng với hệ thống giáo dục không áp lực thi cử, chú trọng vào sự bình đẳng và phát triển cá nhân. Nhật Bản đề cao đạo đức, tính tự lập và kỷ luật, giúp học sinh hình thành nhân cách.
Các nước như Hoa Kỳ, Anh, Đức, Canada có nền giáo dục tiên tiến với sự đầu tư mạnh vào nghiên cứu, công nghệ và phương pháp giảng dạy hiện đại. Những quốc gia này thường có chương trình học linh hoạt, khuyến khích tư duy phản biện và sáng tạo.
12. Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia
Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là chủ trương mới, quan trọng trong Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV của Đảng, nhằm tận dụng tối đa những động lực phát triển không có trần giới hạn.
Việc xác định ưu tiên này xuất phát từ tầm nhìn chiến lược đáp ứng yêu cầu của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, khi công nghệ số và đổi mới sáng tạo trở thành yếu tố quyết định tốc độ và chất lượng phát triển kinh tế - xã hội của các quốc gia. Đảng khẳng định, chỉ có đột phá mạnh mẽ trong những lĩnh vực này mới giúp Việt Nam bứt phá khỏi giới hạn tăng trưởng truyền thống.
Các lý thuyết phát triển hiện đại như lý thuyết tăng trưởng kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo, lý thuyết xã hội thông tin và nền kinh tế tri thức đều chỉ ra vai trò cốt lõi của khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong kích hoạt chuỗi giá trị mới.
Tăng trưởng dựa trên đổi mới, tri thức và công nghệ sẽ tạo ra nguồn lực sản xuất vô tận khi nhanh chóng lan tỏa trong nền kinh tế. Trong khi đó, khái niệm xã hội thông tin và nền kinh tế tri thức nhấn mạnh yếu tố dữ liệu, thông tin và năng lực phân tích số để nâng cao năng suất và hiệu quả sử dụng nguồn lực.
Mô hình nền kinh tế số kết hợp giữa hạ tầng số, nền tảng dữ liệu và hệ sinh thái khởi nghiệp tạo sự phát triển mạnh mẽ cho quá trình đổi mới sáng tạo.
Việt Nam là quốc gia đi sau nhưng đang nắm bắt cơ hội để gia nhập hàng ngũ các nền kinh tế số phát triển. Bộ Chính trị khóa XII ban hành Nghị quyết số 52-NQ/TW với tiêu đề "Một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư".
Xác định rõ nhiệm vụ xây dựng hạ tầng số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, hoàn thiện khung pháp lý cho công nghiệp 4.0. Đề cao vai trò của dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật, chế tạo thông minh và kết nối chuỗi giá trị toàn cầu.
Yêu cầu liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và cơ quan quản lý để thúc đẩy ứng dụng công nghệ mới, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Đề ra cơ chế ưu đãi đầu tư R&D, bảo hộ sở hữu trí tuệ và bảo đảm an toàn, an ninh mạng.
Bộ Chính trị khóa XIII ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về "Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia".
Nhấn mạnh khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực không có trần giới hạn cho tăng trưởng. Chính phủ đang rà soát, nâng mức đầu tư công cho R&D, ưu tiên công nghệ lõi như AI, Big Data, IoT, sinh học phân tử.
Xây dựng hệ sinh thái kết nối mạnh mẽ giữa khởi nghiệp sáng tạo, phát triển doanh nghiệp công nghệ cao, quỹ đầu tư mạo hiểm và trung tâm đổi mới sáng tạo. Hoàn thiện thể chế bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, cơ chế chia sẻ dữ liệu, cơ chế đánh giá, nghiệm thu sản phẩm khoa học công nghệ.
Đề xuất lộ trình chuyển đổi số toàn bộ cơ quan Nhà nước, doanh nghiệp và xã hội trọng tâm từ năm 2025 - 2030, hướng tới Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.
Chính phủ, các cấp, các ngành từ Trung ương đến cơ sở đã và đang triển khai quyết liệt Đề án Chuyển đổi số quốc gia, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và đầu tư xây dựng hạ tầng công nghệ, hướng tới mục tiêu đưa Việt Nam thành quốc gia số vào năm 2030.
Tập trung đổi mới cơ chế đầu tư cho nghiên cứu và phát triển, ưu tiên nguồn lực cho các lĩnh vực công nghệ tiên tiến, như: Trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, Internet vạn vật và công nghệ sinh học. Đẩy mạnh hình thành các trung tâm sáng tạo, nâng cao khả năng kết nối giữa doanh nghiệp, viện nghiên cứu và cơ sở đào tạo, đồng thời hoàn thiện khung pháp luật bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.
Cơ chế khuyến khích hợp tác công - tư, liên kết quốc tế và đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư giúp tạo lập môi trường năng động cho hoạt động nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Bảo đảm an toàn, an ninh mạng được xem là yếu tố nền tảng để chuyển đổi số thành công và bảo vệ lợi ích quốc gia trên không gian số.
Kết quả của đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thể hiện qua việc tăng năng suất lao động, giảm chi phí sản xuất và rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường.
Việt Nam có thể gia tăng chỉ số GDP thêm 1 - 1,5 điểm phần trăm mỗi năm nhờ áp dụng hiệu quả khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Đồng thời, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế được củng cố thông qua việc nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ và khả năng tự chủ trong chuỗi cung ứng.
Những sản phẩm, dịch vụ mới định hình từ công nghệ cao và giải pháp số không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn tạo sức hút trên thị trường toàn cầu. Việc tham gia sâu vào chuỗi sản xuất quốc tế giúp doanh nghiệp Việt Nam học hỏi công nghệ, nâng cao tiêu chuẩn quản trị và mở rộng mạng lưới đối tác. Từ đó, vị thế của Việt Nam được nâng cao, trở thành mắt xích quan trọng trong mạng lưới sản xuất và giá trị toàn cầu.
13. Đẩy mạnh đột phá phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại nhằm bảo vệ vững chắc Tổ quốc trước mọi tình huống, nhất là chiến tranh công nghệ cao
Lần đầu tiên Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV khẳng định phải "đột phá phát triển" thay vì chỉ "phát triển" hoặc "xây dựng" như trong các nghị quyết của Đảng trước đây về phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh. Điều này cho thấy quyết tâm chính trị rất cao, nhằm tạo bước nhảy vọt về phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh.
Cùng với việc tiếp tục khẳng định tính "lưỡng dụng, hiện đại", Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV bổ sung thêm các thành tố "tự chủ, tự lực, tự cường" trong phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh.
Mặc dù chủ trương "tự lực, tự cường" trong phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh đã xuất hiện trong các văn kiện, Nghị quyết của Đảng trong thời kỳ đổi mới, nhưng Văn kiện Đại hội XIII cũng mới chỉ dừng ở phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh theo hướng "lưỡng dụng, hiện đại"; tiếp đó, Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp (tháng 6-2024) đã xác định "Tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại, chủ động hội nhập quốc tế, trong đó nội lực là yếu tố quyết định".
Do đó, việc bổ sung đầy đủ 5 thành tố "tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại" này nhằm: (1) Phát huy nội lực, tự lực, tiến tới tự chủ chiến lược trong suốt quá trình từ nghiên cứu đến sản xuất và phát triển.
(2) Khai thác tối đa tính lưỡng dụng của sản phẩm, giảm chi phí và nâng cao giá trị sử dụng. (3) Không ngừng đổi mới, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ mới, bảo đảm chất lượng sản phẩm ngày càng cao, đáp ứng yêu cầu bảo vệ vững chắc Tổ quốc trước mọi tình huống, nhất là chiến tranh công nghệ cao.
14. Phát triển đối ngoại trong kỷ nguyên mới, tương xứng với tầm vóc lịch sử, văn hóa và vị thế của đất nước
Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV của Đảng đặt ra yêu cầu "phát triển đối ngoại trong kỷ nguyên mới, tương xứng với tầm vóc lịch sử, văn hóa và vị thế của đất nước" không chỉ là sự tiếp nối các quan điểm, chủ trương trước đây, mà còn thể hiện bước phát triển mới về tư duy, mục tiêu và cách tiếp cận đối ngoại.
Tư duy mới xác định đối ngoại không chỉ "chủ động, tích cực" như các Đại hội trước, mà còn nhấn mạnh yêu cầu phát triển "tương xứng với tầm vóc lịch sử, văn hóa và vị thế đất nước":
(1) Đối ngoại không chỉ là công cụ bảo vệ chế độ hay tìm kiếm hợp tác kinh tế, mà còn là phương thức thể hiện bản lĩnh, bản sắc và tầm vóc Việt Nam trên trường quốc tế.
(2) Nhấn mạnh yếu tố văn hóa, lịch sử gắn với lan tỏa "sức mạnh mềm", giá trị văn minh Việt Nam, tạo sự tôn trọng, tin cậy và tầm ảnh hưởng trong cộng đồng quốc tế.
(3) Tầm nhìn này sâu rộng hơn cách tiếp cận thuần túy không chỉ vì "hòa bình, hợp tác, phát triển" như trước đây.
Đặt ra mục tiêu cao hơn vì vị thế của Việt Nam hiện nay đã khác. Đối ngoại trong kỷ nguyên mới phải:
(1) Tạo dựng cục diện, môi trường thuận lợi cho đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình. (2) Đóng vai trò kiến tạo, động lực, mở ra các cơ hội mới cho đất nước phát triển. (3) Nâng cao vị thế, uy tín của đất nước trong nền chính trị thế giới, kinh tế toàn cầu và văn minh nhân loại. Với thế và lực mới, Việt Nam chủ động tham gia đóng góp tích cực duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực và trên thế giới.
Gắn chặt đối ngoại với phát triển đất nước. Lần đầu tiên nêu rõ yêu cầu đối ngoại phải tương xứng với tầm vóc phát triển đất nước, nghĩa là đối ngoại không chỉ hỗ trợ kinh tế mà còn đi tiên phong trong các lĩnh vực công nghệ, tri thức, văn hóa.
Chủ động xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại với 3 trụ cột (Đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước, đối ngoại nhân dân), vận hành như một "hệ sinh thái đối ngoại" thống nhất, đồng bộ. Kết nối chặt chẽ ngoại giao chính trị, kinh tế, văn hóa, quốc phòng, an ninh, khoa học, công nghệ, chuyển đổi số.
So với các Văn kiện Đại hội thời kỳ đổi mới, Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV yêu cầu cao hơn đối với công tác đối ngoại: Không chỉ "nâng tầm" mà phải "tương xứng với tầm vóc"; "không chỉ hội nhập sâu" mà còn "phát huy sức mạnh văn hóa, lịch sử, giá trị Việt Nam" để tăng ảnh hưởng quốc tế; không chỉ là đối ngoại "vì Việt Nam" mà còn "đóng góp cho hòa bình, phát triển chung của nhân loại".
15. Về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, bảo đảm sự quản lý thống nhất của Trung ương, phát huy vai trò chủ động của địa phương
Việc tiến hành cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đồng thời đẩy mạnh phân cấp, phân quyền nhưng vẫn bảo đảm sự quản lý thống nhất của Trung ương và phát huy vai trò chủ động của địa phương chính là tư duy mới, tầm nhìn và là bước đột phá chiến lược để xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững.
Đây không chỉ là yêu cầu cấp bách của công cuộc tiếp tục đổi mới, mà còn là minh chứng cho tầm nhìn phát triển và bản lĩnh lãnh đạo sáng suốt, khả năng tổ chức thực hiện đồng bộ, quyết liệt đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn mới:
Thứ nhất, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là giải pháp sắp xếp lại hệ thống cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở.
Đã thực hiện triệt để việc sắp xếp lại đầu mối, giảm cấp trung gian, thu gọn số lượng ban, ngành, đồng thời hợp nhất những đơn vị có chức năng gần nhau để xóa bỏ chồng chéo, trùng lặp, tiết kiệm nguồn lực, nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức.
Mô hình bộ máy gọn nhẹ, rút ngắn quy trình, giảm thiểu thủ tục hành chính, tạo môi trường làm việc năng động, kỷ cương và trách nhiệm hơn.
Thứ hai, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền là yếu tố then chốt để phát huy tiềm năng, lợi thế của từng vùng, miền. Việc trao quyền quyết định nhiều hơn cho chính quyền địa phương trong các lĩnh vực quy hoạch, đầu tư hạ tầng, quản lý tài nguyên và an sinh xã hội giúp đẩy nhanh tốc độ giải quyết công việc, phù hợp với điều kiện thực tế mới.
Đồng thời, chính quyền cơ sở sẽ chủ động hơn trong tổ chức thực hiện, sáng tạo cách làm, kịp thời điều chỉnh phù hợp với đặc thù địa bàn, qua đó khơi dậy khát vọng và ý chí tự lực, tự cường của cơ sở, của cộng đồng dân cư.
Thứ ba, thực hiện phân cấp, phân quyền nhưng phải luôn bảo đảm sự quản lý thống nhất của Trung ương. Điều này yêu cầu xây dựng hệ thống quy chế, quy chuẩn, tiêu chí đánh giá rõ ràng, minh bạch, đồng bộ.
Trung ương giữ vai trò định hướng chiến lược, ban hành pháp luật và cơ chế kiểm soát; địa phương chịu trách nhiệm tổ chức thực thi và báo cáo kết quả. Cơ chế giám sát, đánh giá hiệu quả hoạt động được thiết kế bài bản, với sự tham gia của nhiều bên liên quan, kể cả Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức xã hội, nhằm tăng cường tính công khai, trách nhiệm giải trình.
Thứ tư, cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, cùng với phân cấp, phân quyền, đã và đang tạo cú huých mạnh mẽ để tái cấu trúc thể chế, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền liêm chính, kiến tạo và phục vụ. Chính quyền địa phương không chỉ là "người thi hành" mà còn là "chủ thể sáng tạo" trong xây dựng và triển khai chính sách.
Thứ năm, thực hiện tốt đồng bộ ba trụ cột: Tinh gọn bộ máy; phân cấp, phân quyền và quản lý thống nhất sẽ giúp Nhà nước đổi mới toàn diện, nâng cao năng lực điều hành, củng cố niềm tin của Nhân dân. Các báo cáo kết quả gần đây đã khẳng định tính hiệu quả bước đầu của cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, phân cấp, phân quyền trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Sự tăng cường năng lực điều hành ở cơ sở cùng mô hình tổ chức gọn nhẹ đã giải phóng nguồn lực, mở rộng không gian phát triển, nâng cao tốc độ xử lý công việc và chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp. Cuộc cách mạng này thôi thúc mỗi cấp ủy, chính quyền và toàn thể cán bộ, công chức phải tiếp tục tự soi, tự sửa, tự hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu trong kỷ nguyên phát triển mới.
16. Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, trọng tâm là cấp chiến lược và cấp cơ sở, nhất là người đứng đầu
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc", "muôn việc thành công hay thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém". Vì vậy, công tác cán bộ là "then chốt của then chốt", được đặt ở vị trí trung tâm trong xây dựng Đảng.
Điểm mới ở văn kiện lần này là sự đồng bộ trong xây dựng đội ngũ cán bộ ở cả hai cấp chiến lược và cơ sở, thay vì chỉ chú trọng riêng từng cấp như trước đây.
Ở cấp chiến lược, việc quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ cấp chiến lược được nâng lên thành nhiệm vụ trọng tâm. Đây là nhóm tinh hoa có tầm nhìn chiến lược, tham gia hoạch định đường lối chính sách, tham mưu chiến lược cho Đảng, Nhà nước, nên yêu cầu phải có tư duy, tầm nhìn, bản lĩnh, nắm vững tình hình thực tiễn trong, ngoài nước và khả năng nhận diện xu thế toàn cầu, đưa ra dự báo chính xác.
Việc tập trung nguồn lực cho cán bộ cấp chiến lược giúp bảo đảm tính ổn định, xuyên suốt trong hoạch định chiến lược công tác cán bộ nói riêng, tầm nhìn, chiến lược phát triển đất nước nói chung.
Chủ trương đặt cấp cán bộ cơ sở vào trung tâm của công tác cán bộ là sự đột phá tư duy về cán bộ. Vì cán bộ cơ sở là mắt xích gần dân nhất, trực tiếp tổ chức thực thi chính sách, phản ánh kịp thời tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân.
Việc củng cố chất lượng cán bộ ngay từ cơ sở giúp nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị cấp cơ sở, nơi thực thi mọi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; đồng thời giúp phát hiện, lan tỏa những kinh nghiệm hay, đồng thời hạn chế tiêu cực, bất cập ngay từ đầu, từ cơ sở.
Đặc biệt, chủ trương mới dành sự quan tâm cao nhất cho người đứng đầu ở mọi cấp. Vai trò của người chỉ đạo, điều hành được nhấn mạnh không chỉ về năng lực chuyên môn mà còn về chuẩn mực đạo đức cách mạng, phong cách lãnh đạo và trách nhiệm cá nhân.
Sự gương mẫu của người đứng đầu sẽ tạo động lực cho cả tập thể, từ đó nâng cao nhận thức xã hội, kỷ cương, kỷ luật, thúc đẩy cải cách hành chính và hiệu quả phục vụ Nhân dân.
Cơ chế giám sát, đánh giá được yêu cầu quy định chặt chẽ hơn. Quy trình bổ nhiệm, đánh giá công bằng và minh bạch, gắn kết chặt chẽ thành tích với khen thưởng, vi phạm với chế tài.
Đồng thời chú trọng luân chuyển ngang, luân chuyển lên và luân chuyển về cơ sở theo nguyên tắc "có vào, có ra", "có lên, có xuống" để cán bộ có trải nghiệm thực tiễn, rèn luyện bản lĩnh và trau dồi năng lực chuyên môn.
Như vậy, chủ trương này là tầm nhìn chiến lược nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất cách mạng, trình độ chuyên môn cao, trách nhiệm, tâm huyết phục vụ Nhân dân.
Sự kết hợp hài hòa giữa đào tạo, quy hoạch, đánh giá và giám sát; đặc biệt tập trung vào người đứng đầu, sẽ tạo bước đột phá về chất lượng lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới.
17. Chủ trương về xây dựng Đảng văn minh
Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV xác định: "Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn, tự đổi mới để Đảng ta thật sự là đạo đức, là văn minh". Đây là nội dung mới, lần đầu tiên chủ trương xây dựng Đảng văn minh được xác định là một nhiệm vụ chiến lược, có tính hệ thống và cụ thể hóa trong Văn kiện Đại hội Đảng.
Thứ nhất, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: "Đảng ta là đạo đức, là văn minh". Theo Người, Đảng phải tiêu biểu cho trí tuệ, lương tâm và danh dự của dân tộc mới xứng đáng là người lãnh đạo.
Xây dựng Đảng về văn minh là bước tiếp tục hiện thực hóa sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, làm cho Đảng ta thực sự "là đạo đức, là văn minh".
Thứ hai, xây dựng Đảng văn minh là sự kế thừa và phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc, tạo ra một mối liên kết bền chặt giữa Đảng với Nhân dân và dân tộc.
Thứ ba, xây dựng Đảng văn minh góp phần nâng cao uy tín và năng lực lãnh đạo của Đảng, giúp củng cố niềm tin của Nhân dân vào Đảng.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Đảng phải đổi mới tư duy, phương thức lãnh đạo để phù hợp với những biến đổi nhanh chóng của thời đại. Đảng văn minh sẽ đưa đất nước phát triển tiến kịp cùng thế giới.
Thứ tư, từ lý luận về xây dựng Đảng, hai yếu tố "đạo đức" và "văn minh" của Đảng không tách rời mà gắn bó hữu cơ, bổ sung cho nhau.
Thứ năm, kinh nghiệm thực tiễn cho thấy rằng một đảng cộng sản chỉ có thể lãnh đạo cách mạng thành công khi đảng đó là một đảng văn minh, trong sạch, vững mạnh, minh bạch, dân chủ, tiên phong; có tư duy khoa học, hiện đại; có phương thức lãnh đạo dân chủ, hiệu quả; có khả năng tự đổi mới, thích ứng với những thay đổi của thời đại, được Nhân dân tin yêu, ủng hộ.
Thứ sáu, khắc phục các bất cập hiện nay trong công tác xây dựng Đảng, bên cạnh những thành tựu, trong Đảng vẫn còn tồn tại những hạn chế, yếu kém, không phù hợp với một chính đảng văn minh.
18. Tăng cường củng cố và phát huy hiệu quả sức mạnh của nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc
Trên cơ sở tổng kết 40 năm đổi mới, Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV đã rút ra bài học kinh nghiệm "Tăng cường củng cố và phát huy hiệu quả sức mạnh của Nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc".
Đây là bài học kinh nghiệm quý báu mang tầm lý luận, có giá trị định hướng thực tiễn cho sự nghiệp cách mạng của đất nước trong kỷ nguyên phát triển mới.
Cơ sở để tăng cường củng cố và phát huy hiệu quả sức mạnh của Nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc:
Thứ nhất, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân. Sức mạnh của Nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc là nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp cách mạng. Củng cố và phát huy sức mạnh này là chìa khóa để Việt Nam vững bước trên con đường xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.
Thứ hai, chủ nghĩa yêu nước, truyền thống đoàn kết, coi trọng Nhân dân của dân tộc ta là sự kế thừa tư tưởng "dân là gốc".
Nhân dân là người sáng tạo ra lịch sử. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhân dân là chủ thể của cách mạng, là sức mạnh to lớn, có khả năng sáng tạo vô tận: "Trong bầu trời không gì quý bằng Nhân dân.
Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của Nhân dân"; "có lực lượng dân chúng thì việc to tát mấy, khó khăn mấy làm cũng được. Không có, thì việc gì làm cũng không xong. Dân chúng biết giải quyết nhiều vấn đề một cách giản đơn, mau chóng, đầy đủ, mà những người tài giỏi, những đoàn thể to lớn, nghĩ mãi không ra".
Thứ ba, kế thừa và phát huy các bài học kinh nghiệm trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc; trong sự nghiệp lãnh đạo cách mạng của Đảng và kinh nghiệm của các cuộc cách mạng trên thế giới.
Đảng ta đã tập hợp, quy tụ, phát huy được sức mạnh to lớn của Nhân dân cả về lực lượng và của cải, vật chất và tinh thần, để làm nên thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 và Đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Thứ tư, thành tựu vĩ đại của đất nước trong thời kỳ đổi mới. Đảng ta đã phát huy sức mạnh của Nhân dân, lấy mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh" làm mục tiêu hành động; bảo đảm công bằng và bình đẳng xã hội, chăm lo lợi ích thiết thực, chính đáng, hợp pháp của các giai cấp, các tầng lớp nhân dân; kết hợp hài hòa lợi ích cá nhân, lợi ích tập thể và lợi ích toàn xã hội,... với phương châm xuyên suốt: "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng".
Thứ năm, xuất phát từ yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới. Khối đại đoàn kết toàn dân tộc là nền tảng vững chắc để xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân gắn với xây dựng thế trận lòng dân vững chắc. Việc phát huy sức mạnh Nhân dân giúp huy động mọi nguồn lực to lớn, cả về vật chất lẫn tinh thần của nhân dân.
Sức sáng tạo, tinh thần tự lực, tự cường của mỗi người dân là yếu tố then chốt thúc đẩy công cuộc xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Nguồn: https://tuoitre.vn/toan-van-bao-cao-mot-so-van-de-moi-quan-trong-trong-du-thao-cac-van-kien-trinh-dai-hoi-xiv-20251021221404141.htm
コメント (0)