Thái Nguyên:Hợp tác xã là "cầu nối" để du khách khám phá văn hóa bản địa

"Du lịch chỉ bền vững khi sản phẩm cốt lõi đạt chuẩn"

Nằm ở xóm Hồng Thái 2, xã Tân Cương (TP. Thái Nguyên), HTX Trà và Du lịch cộng đồng Tiến Yên hiện được coi là “hạt nhân” của vùng chè Tân Cương trong việc gắn sản xuất nông nghiệp với phát triển du lịch cộng đồng.

Trước đây, nhiều hộ dân trên địa bàn chỉ chuyên canh cây chè, giữ nghề truyền thống cha ông để lại. Tuy nhiên, khi tham gia các lớp tập huấn, học hỏi mô hình du lịch cộng đồng trong Chương trình phát triển du lịch nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới, người dân nơi đây nhận ra rằng cây chè không chỉ là cây kinh tế, mà còn là di sản văn hóa thu hút du khách.

Từ ý tưởng đó, ông Bùi Trọng Đại, Giám đốc HTX Tiến Yên đã bắt tay xây dựng mô hình Tiến Yên Farmstay, nơi du khách không chỉ thưởng trà, mà còn được hòa mình vào không gian sống của người trồng chè. Sau gần hai năm chuẩn bị, farmstay chính thức đi vào hoạt động từ tháng 3/2025, trở thành một trong những điểm đến tiêu biểu được giới thiệu trong chương trình Famtrip “Tour du lịch ẩm thực Thái Nguyên 2025”.

Trên diện tích hơn 3ha, Tiến Yên Farmstay được quy hoạch đồng bộ từ đường bê tông quanh đồi chè dài gần 1.000m, hệ thống hồ nước, cầu gỗ, chòi nghỉ, khu trải nghiệm, khu nhà cộng đồng và 6 phòng nghỉ tiêu chuẩn 5 sao. Ngoài diện tích tự quản lý, HTX Tiến Yên còn liên kết với các hộ dân trong vùng, nâng tổng quy mô lên 30ha chè, trong đó 5ha đạt chứng nhận hữu cơ, sản xuất theo quy trình VietGAP.

ty3 (1) — *Tiến Yên Farmstay của HTX Trà và Du lịch cộng đồng Tiến Yên là một trong những điểm du lịch cộng đồng kiểu mẫu tại tỉnh Thái Nguyên. Ảnh: PV*

Đến với Tiến Yên Farmstay, du khách được trải nghiệm trọn vẹn hành trình “từ búp đến chén trà”. Du khách có thể ngắm cảnh đồi chè, học cách hái búp, sao chè, tìm hiểu quy trình chế biến, hoặc tham gia những buổi “trà nương”, nơi người dân mời trà, kể chuyện về cây chè, về phong tục và lối sống gắn bó với nghề.

Ẩm thực ở đây cũng mang dấu ấn riêng khi các món ăn được sáng tạo từ nguyên liệu trà: cá kho chè xanh, kẹo lạc chè xanh, bánh trà… Mỗi bữa ăn đều là sự hòa quyện giữa hương vị quê và tinh thần đổi mới của người Tân Cương.

Theo ông Bùi Trọng Đại, Giám đốc HTX Tiến Yên, từ khi đi vào hoạt động, mỗi tháng Tiến Yên Farmstay đón khoảng 2-3.000 lượt khách, trong đó 60% khách có mua trà và đặc sản mang về. Ngoài khách nội địa, nhiều đoàn khách châu Âu và Bắc Mỹ cũng đã ghé thăm, đặc biệt ấn tượng với không gian gần gũi nhưng vẫn đạt tiêu chuẩn cao cấp.

Hoạt động du lịch cộng đồng tại Tiến Yên đã giải quyết việc làm cho 15 lao động địa phương, trong đó có 5 lao động thường xuyên. Nhiều trường học trong vùng còn tổ chức cho học sinh tham quan, học tập trải nghiệm, biến đồi chè thành “lớp học ngoài trời” sinh động về văn hóa và nông nghiệp. Hơn hết, hình ảnh trà Tân Cương được quảng bá rộng rãi hơn. Nhiều du khách sau khi về nước vẫn liên hệ đặt hàng của HTX Tiến Yên.

Không dừng lại ở việc phát triển dịch vụ trải nghiệm, HTX Tiến Yên còn chú trọng nâng tầm sản phẩm chè. Năm 2024, sản phẩm Đinh hương trà của HTX được công nhận OCOP 4 sao cấp tỉnh, giúp giá bán tăng khoảng 20% so với trước. Đây là minh chứng cho hướng đi đúng - lấy chất lượng sản phẩm nông nghiệp làm gốc, kết hợp du lịch làm đòn bẩy để nâng giá trị. Theo Giám đốc HTX Bùi Trọng Đại, “du lịch chỉ bền vững khi sản phẩm cốt lõi đạt chuẩn”. Chính vì vậy, HTX duy trì quy trình trồng, chăm sóc, chế biến chè sạch, đảm bảo an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường và giữ vững thương hiệu Tân Cương.

Vừa mang giá trị kinh tế, vừa phản ánh văn hóa bản địa

Với sản phẩm gối thảo mộc làm từ dược liệu bản địa, HTX Nông nghiệp và Du lịch cộng đồng Đồng Tiến (xã Phú Lương) không chỉ tạo sinh kế cho người dân mà còn gìn giữ, phát huy tri thức dân gian, mở hướng phát triển du lịch cộng đồng bền vững.

Bà Hoàng Thị Hằng, Giám đốc HTX Nông nghiệp và Du lịch cộng đồng Đồng Tiến cho biết, ngay từ khi thành lập, các thành viên đã xác định sản phẩm chủ lực phải vừa mang giá trị kinh tế, vừa phản ánh nét văn hóa đặc trưng của địa phương. Từ đó, gối thảo mộc được lựa chọn làm sản phẩm mũi nhọn, bởi đây là mặt hàng vừa thiết thực, vừa chứa đựng tinh hoa tri thức y học cổ truyền của người dân. Trung bình mỗi tháng, HTX sản xuất và tiêu thụ khoảng 200 chiếc gối thảo mộc, với giá bán 180.000 đồng/chiếc.

Theo đó, nguyên liệu làm gối thảo mộc được HTX lựa chọn kỹ lưỡng, chủ yếu là các loại cây thuốc và dược liệu quen thuộc như ngải cứu, sả, quế, hồi, cỏ ngọt… Tất cả đều được trồng và chăm sóc theo hướng an toàn, không sử dụng hóa chất, đảm bảo giữ nguyên dược tính. Sau khi thu hái, dược liệu được sơ chế, xử lý hương liệu rồi đưa vào vỏ gối làm từ vải thổ cẩm, loại vải được đặt dệt thủ công tại tỉnh Hòa Bình. Từng chiếc gối đều được các thành viên khâu tay cẩn thận, gắn tem nhãn và mã QR để khách hàng tra cứu thông tin về nguồn gốc nguyên liệu, quy trình sản xuất và hướng dẫn sử dụng.

*Làm gối thảo mộc từ thảo dược bản địa tại HTX Nông nghiệp và Du lịch cộng đồng Đồng Tiến. Ảnh: V.L*

Điểm đặc biệt của HTX Đồng Tiến không chỉ dừng lại ở hoạt động sản xuất, mà HTX còn định hướng kết hợp với phát triển du lịch cộng đồng. Mục tiêu là biến sản phẩm gối thảo mộc thành “cầu nối” để du khách khám phá, trải nghiệm văn hóa địa phương.

Theo kế hoạch, du khách đến Đồng Tiến sẽ được tham gia nhiều hoạt động độc đáo như lưu trú tại nhà dân, cùng bà con vào rừng hái dược liệu, tìm hiểu cách phân biệt và chế biến cây thuốc, trải nghiệm xông thảo dược, thưởng thức điệu múa tắc xình, hát soóng cọ, nghe kể chuyện về y học cổ truyền. Không gian trải nghiệm này giúp du khách hiểu hơn về giá trị văn hóa và tri thức y học dân gian của người dân bản địa. Đây cũng là xu hướng du lịch xanh, du lịch trải nghiệm mà nhiều địa phương đang hướng tới, vừa phát triển kinh tế vừa bảo tồn tài nguyên và bản sắc.

Sự kết hợp giữa sản xuất gối thảo mộc và các hoạt động du lịch cộng đồng tạo nên chuỗi giá trị khép kín: từ trồng dược liệu, chế biến sản phẩm, quảng bá thương hiệu, đến đón du khách trải nghiệm. Mỗi khâu đều mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp cho người dân, đồng thời tăng sức hấp dẫn của điểm đến Phú Lương trên bản đồ du lịch Thái Nguyên. Có thể thấy, từ một sản phẩm nhỏ bé như chiếc gối thảo mộc, HTX Đồng Tiến đã mở ra câu chuyện lớn về việc phát triển kinh tế gắn với bảo tồn tri thức dân gian và du lịch xanh.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/thai-nguyen-hop-tac-xa-la-cau-noi-de-du-khach-kham-pha-van-hoa-ban-dia-10400166.html