Vietnam ve Bulgaristan arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 75. yıldönümü vesilesiyle, Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rumen Radev'in daveti üzerine, Vietnam Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri To Lam, 22-24 Ekim 2025 tarihleri arasında Bulgaristan'a resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. 1950 yılında diplomatik ilişkilerin kurulmasından bu yana, Vietnam ve Bulgaristan, güven, eşitlik, karşılıklı saygı ve her iki ülkenin halklarının yararı temelinde geleneksel bir dostluk ve çok yönlü iş birliği inşa etmiş ve geliştirmiştir.
Vietnam-Bulgaristan ilişkisi, ortak çıkarlara, Birleşmiş Milletler Şartı'na bağlılığa ve Avrupa Birliği ve üye devletleri ile Vietnam arasında imzalanan Kapsamlı Ortaklık ve İşbirliği Çerçeve Anlaşması'nda mutabık kalınan ortak ilkelere sıkıca bağlıdır. Bu ilkeler arasında tüm ülkelerin ve siyasi sistemlerinin bağımsızlığına, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı; birbirlerinin iç işlerine karışmama; birbirlerinin çıkarlarına saygı ve koruma; küresel serbest ticaretin, uluslararası hukukun ve çok taraflılığın teşvikine bağlılık; ve Birleşmiş Milletler Şartı'na uygun olarak barış , güvenlik ve refahın teşvik edilmesi yer almaktadır.
Geçtiğimiz 75 yılda tüm alanlarda ikili ilişkilerde elde edilen olağanüstü başarılara, geniş iş birliği potansiyeline ve iki ülke ilişkilerinin parlak geleceğine olan sarsılmaz inanca dayanarak ve her iki ülkenin halklarının özlemlerini karşılamak amacıyla, Vietnam Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri To Lam ve Bulgaristan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Rumen Radev, Vietnam-Bulgaristan ilişkilerini "Stratejik Ortaklık" seviyesine yükseltmeye ilişkin Ortak Bildiri'yi kabul etme konusunda anlaştılar.
Vietnam-Bulgaristan Stratejik Ortaklık çerçevesinin kurulmasının amacı, iki ülke arasındaki ilişkileri hem ikili hem de çok taraflı düzeylerde yeni bir seviyeye taşımak, mevcut ikili iş birliği mekanizmalarını güçlendirmek ve pekiştirmek ve iki ülke arasındaki iş birliğini daha da derinleştirmek için yeni mekanizmaların oluşturulmasını teşvik etmektir.
Stratejik Ortaklık çerçevesinde Vietnam ve Bulgaristan, her iki ülkenin halklarının pratik çıkarlarını güvence altına almak, her iki bölgede ve dünyada barış, istikrar, iş birliği ve refaha katkıda bulunmak amacıyla çeşitli alanlarda iş birliğini daha da derinleştirmeye devam edecek ve aşağıdaki alanlara odaklanacaktır:
I. Siyasi ve diplomatik işbirliğinin güçlendirilmesi
1. Her iki taraf da, özellikle üst düzeyde olmak üzere, tüm düzeylerde siyasi diyaloğu ve heyet değişimini güçlendirme ve her iki tarafın bakanlıkları, daireleri ve yerel yönetimleri arasında yeni işbirliği mekanizmaları oluşturma ve geliştirme konusunda mutabık kaldı.
2. Her iki taraf da siyasi işbirliğini ve karşılıklı anlayışı pekiştirmek amacıyla Vietnam'ın Parti, Devlet, Hükümet, Ulusal Meclis ve merkezi ve yerel kurumları ile Bulgaristan'ın merkezi ve yerel kurumları arasında tüm kanallar aracılığıyla temasları güçlendirme konusunda mutabık kaldı. Her iki taraf da işbirliği faaliyetlerinin gözden geçirilmesi ve güncellenmesi için birincil mekanizma olarak siyasi istişareyi belirledi.
3. Her iki taraf da, iki ülke arasındaki yeni ortaklık çerçevesine uygun olarak, özellikle iki tarafın liderleri, uzman komiteleri ve parlamenter dostluk grupları arasında olmak üzere, heyet değişimlerini, ikili ve çok taraflı temasları artırarak, yasama organları arasındaki ilişkileri daha da güçlendirmeyi arzu etmektedir.
4. Her iki taraf da ikili iş birliği anlaşmalarını etkin bir şekilde uygulamayı; iki ülke ve her iki tarafın ilgili kurumları arasındaki ortak belgeleri ve anlaşmaları gözden geçirmeyi, değiştirmeyi, tamamlamayı, yenilerini imzalamayı ve iyileştirmeyi, böylece her alanda ikili ilişkileri geliştirmek için sağlam bir yasal zemin oluşturmayı kabul etti.
5. Her iki taraf da iki Dışişleri Bakanlığı arasında diyaloğu teşvik etme konusunda mutabık kaldı ve özellikle Birleşmiş Milletler, ASEAN-AB ve ASEM çerçevesinde çok taraflı forumlardaki pozisyonlar konusunda istişareler de dahil olmak üzere uluslararası ve bölgesel konularda işbirliğini genişletme arzusunu dile getirdi.
II. Savunma ve güvenlik işbirliğinin güçlendirilmesi
6. Her iki taraf da savunma ve güvenlik alanlarında ikili işbirliğini güçlendirmek ve eğitim, savunma sanayii, savunma istihbaratı, BM barış gücü ve geleneksel olmayan güvenlik alanlarında işbirliğini artırmak amacıyla her düzeyde heyet değişimini teşvik etmeye hazır olduklarını ifade etti.
7. Her iki taraf da stratejik, savunma ve güvenlik konularında bilgi alışverişinde bulunmak üzere, dönüşümlü olarak Bakan Yardımcısı düzeyinde Savunma Politikası Diyaloğu mekanizması oluşturulmasına yönelik adımlar atmak; savunma ve güvenlik akademileri ve araştırma kurumları arasında akademik alışverişi güçlendirmek; ve ikili ve çok taraflı çerçevelerde işbirliği mekanizmalarını teşvik etmek amacıyla Ortak Savunma İşbirliği Çalışma Grubu kurulması konusunda mutabık kaldı.
8. Her iki taraf da güvenlik ve kolluk alanında işbirliğini geliştirme, ilgili kurumlar arasında yeni anlaşmaların müzakeresini ve imzalanmasını hızlandırma; güvenlik ve polislik alanında bilgi alışverişini artırma ve siber güvenlik, yüksek teknoloji suçlarıyla mücadele, uyuşturucu kaçakçılığı ve uluslararası organize suçlarla mücadele alanlarında işbirliğini geliştirme arzusunu dile getirdi.
9. Her iki taraf da mevcut iş birliği anlaşmalarını etkin bir şekilde uygulamaya devam etme, özellikle suç önleme, personel eğitimi ve mesleki gelişiminde iş birliği yapma, bilgi alışverişinde iş birliğini güçlendirme ve her iki ülkenin ulusal çıkarları ve güvenliğiyle ilgili konuların değerlendirilmesi ve öngörülmesinde koordinasyon sağlama konusunda mutabık kaldı.
III. Ekonomik ve ticari işbirliğinin genişletilmesi
10. Her iki taraf da ekonomik ve ticari iş birliğini teşvik etme konusunda mutabık kaldı ve bunu Vietnam-Bulgaristan ilişkisinin "geleneksel"den "stratejik, esaslı ve etkili"ye dönüşmesinin temel direklerinden ve ana itici güçlerinden biri olarak tanımladı. Mevcut ikili ve çok taraflı ekonomik iş birliği anlaşmalarına dayanarak, her iki taraf da ikili ticareti geliştirmek ve genişletmek arzusunu dile getirdi.
11. Her iki taraf da Bulgaristan ve Vietnam'ın malların Asya ve AB pazarlarına erişiminde bir köprü görevi görmesinin önemini vurguladı ve AB ve ASEAN üyeliklerinin ekonomik işbirliğini genişletme fırsatları yarattığı konusunda mutabık kaldı. Her iki taraf da ikili işbirliği mekanizmalarının rolünü ve etkinliğini güçlendirmeyi ve her iki ülkenin potansiyelini en üst düzeye çıkarmayı kabul etti.
12. Her iki taraf da Ekonomik, Ticari, Bilimsel ve Teknik İşbirliği Hükümetlerarası Komitesi'nin önemini teyit etti ve geleneksel ekonomilerin temellerini ve yapılarını bilgi tabanlı ve inovasyon odaklı ekonomilere doğru değiştiren Dördüncü Sanayi Devrimi bağlamında, yeşil dönüşüm, dijital dönüşüm, elektrikli araçlar vb. gibi küresel değer zincirlerine karşılıklı katılımı destekleme konusunda anlaştı.
13. Her iki taraf da iki ülkenin işletmeleri arasındaki işbirliğini teşvik etme ve AB düzenlemelerini dikkate alan açık, kurallara dayalı uluslararası ticaret ilkelerini destekleme arzusunu dile getirdi.
14. Her iki taraf da Vietnam-AB ortaklığı çerçevesinde etkin koordinasyonu ve karşılıklı desteği artırma, yakın iş birliğine devam etme, ticaret ve yatırımı teşvik etme ve Vietnam-AB Serbest Ticaret Anlaşması'nın (EVFTA) sunduğu fırsatları etkin bir şekilde uygulama ve kullanma arzusunu dile getirdi. Her iki taraf da ekonomik iş birliğinde birbirini destekleyecek ve AB ve ASEAN pazarlarına erişimi iyileştirecektir.
IV. Bilim ve teknoloji, eğitim ve öğretim, tarım, kültür ve turizm, spor, çalışma hayatı, çevre ve sağlık alanlarında somut iş birliğinin teşvik edilmesi.
Bilim ve Teknoloji
15. Her iki taraf da bilim ve teknolojiyi, yüksek değer yaratabilecek ve her iki ülkenin sosyo-ekonomik kalkınmasına ve büyüme modellerinin dönüşümüne pratik katkılar sağlayabilecek, işbirliğinin öncelikli bir ayağı olarak belirlemiştir.
1998 tarihli Bilim ve Teknoloji İşbirliği Anlaşması'na dayanarak, her iki taraf da Bilim ve Teknoloji İşbirliği Komitesi'nin 5. Oturumunun düzenlenmesini hızlandırma konusunda anlaştı. Bu oturumda, her iki tarafın da potansiyeli, güçlü yönleri ve işbirliği ihtiyaçları olan alanlara odaklanılacak; bunlar arasında dijital dönüşüm, dijital ekonomi, dijital altyapı ve e-devlet, ilaç ve biyomedikal bilimler, yapay zeka (YZ) ve modern bilgisayar bilimleri, yeşil enerji vb. alanlarda bilgi teknolojisi alanında insan kaynaklarının yetiştirilmesi yer alıyor ve bu alanlar 2030-2045 dönemi için stratejik öncelikler olarak belirlenmiştir.
Eğitim ve Öğretim
16. Her iki taraf da, 2025-2028 dönemi için Eğitim İşbirliği Programı ile başlayarak, iki ülke arasındaki Burs Değişimi Çerçeve Anlaşmasını etkin bir şekilde uygulamaya koymayı ve her iki taraftaki öğrencilere ihtiyaç ve öğrenim alanlarına göre burs verilmesini teşvik etmeyi taahhüt eder.
17. Her iki taraf da kapsamlı ve sürekli işbirliğini güçlendirme, iki ülke arasında uzman, öğretim görevlisi ve öğrenci değişimine yönelik mekanizmalar oluşturma, sadece öğrenci ve öğretim görevlisi değişimini değil, aynı zamanda yüksek nitelikli uzmanların yetiştirilmesini de kapsayacak şekilde genişletme ve her iki tarafın eğitim kurumlarında Vietnamca ve Bulgarca dil kurslarının açılmasını teşvik etme konusunda mutabık kaldı.
18. Her iki taraf da biyoteknoloji, tarım, ilaç, fonksiyonel gıdalar, malzeme teknolojisi ve çevre gibi geleneksel alanlarda işbirliğini güçlendirme; ortak bir araştırma merkezi kurmayı ve işletmeler, dernekler ve akademik kurumlar arasındaki bağlantılar yoluyla teknoloji transferini teşvik etmeyi değerlendirme; ve AB veya üçlü işbirliği mekanizmaları çerçevesinde bilim ve teknoloji alanındaki işbirliği programlarını teşvik etme konusunda mutabık kaldı.
Tarım
19. Her iki taraf da, bu alandaki işbirliğini stratejik bir işbirliği ayağı haline getirmek, her iki tarafın da ekilebilir arazi ve tarım ile hayvancılık alanındaki bilimsel ve teknik kapasiteleri açısından potansiyelini ve güçlü yönlerini en üst düzeye çıkarmak ve karşılıklı fayda sağlamak amacıyla Tarım ve Hayvancılıkta İşbirliği Anlaşması müzakere etmeyi ve imzalamayı kabul etti.
20. Her iki taraf da tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörlerinde kalite kontrolü ve gıda güvenliği ile ilgili düzenlemeler, standartlar ve teknik gereklilikler konusunda bilgi alışverişini güçlendirme; iki ülke arasında doğrudan tarımsal tedarik zincirleri oluşturma konusunda iş birliği yapma; tarımsal üretimde teknoloji uygulama konusunda ortak modeller geliştirme; ve bitki ve hayvan ırkları, biyoteknoloji ve hayvan yemi üretimi alanlarında araştırma ve bilgi alışverişini teşvik etme konusundaki kararlılıklarını teyit etti.
Kültür, Spor ve Turizm
21. Her iki taraf da, kültürel haftaların, fotoğraf sergilerinin, müzik ve film değişimlerinin ve her iki ülkenin önemli bayramlarında düzenlenecek diğer etkinliklerin koordinasyonunu sağlamak ve diplomatik ilişkilerin kurulmasının dönüm noktası yıldönümlerini anmak amacıyla 2024-2026 dönemi için Kültürel İşbirliği Programı gibi mevcut işbirliği mekanizmalarını geliştirme konusunda mutabık kaldı.
22. Her iki taraf da genç sporcuların yetiştirilmesine yönelik bir sistem oluşturmayı hedefleyerek gençlik sporlarında işbirliğini güçlendirmeye hazırdır; ulusal spor programlarıyla ilgili belge ve içeriklerin paylaşımını ve her iki ülkedeki spor geliştirme stratejileri ve politikalarının geliştirilmesini teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
23. Her iki taraf da 2024-2026 dönemi Turizm İşbirliği Planı temelinde karşılıklı alışverişi güçlendirmeyi, turizm ortaklarını bir araya getirmeyi, birbirlerinin güçlü olduğu alanlarda deneyim paylaşmayı, turizmi teşvik etmeyi ve turizm sektöründeki insan kaynaklarını geliştirmeyi arzu etmektedir.
24. Her iki taraf da havayollarını, iki ülke arasındaki ulaşım bağlantısını ve kültürel alışverişi artırmak için doğrudan uçuşlar açma olasılığını araştırmak ve iş birliği yapmak konusunda teşvik etti. Bulgaristan tarafı, Bulgar işletmeleri, uzmanları, yatırımcıları ve turistleri kolaylaştırmak amacıyla Vietnam'ın 15 Ağustos 2025 ile 14 Ağustos 2028 tarihleri arasında Bulgar vatandaşlarına tek taraflı olarak uyguladığı 45 günlük vize muafiyetini takdirle karşıladı. Vietnam tarafı, Bulgaristan'dan giriş, çıkış ve ikameti kolaylaştıracak önlemler almasını ve ikili iş birliğini ve halklar arası etkileşimi teşvik etmek için uygun bir zamanda AB düzenlemelerine uygun olarak her iki ülkenin vatandaşları için karşılıklı vize muafiyeti olasılığını araştırmasını istedi.
İş gücü
25. Her iki taraf da 2018'de imzalanan İşgücü İşbirliği Anlaşması temelinde işgücü alanında etkin işbirliğini güçlendirme konusunda mutabık kaldı.
26. Her iki taraf da, Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı ile Bulgaristan Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Politika Bakanlığı arasında bir Mutabakat Zaptı imzalanarak, işçi göçü alanında işbirliğini derinleştirme ve mesleki eğitim alanında işbirliğini güçlendirme konusunda mutabık kaldı.
Çevre
27. Her iki taraf da döngüsel ekonomi, atık su arıtımı, katı atık ve plastik atık yönetimi, hava kirliliği kontrolü, temiz su temini ve kırsal sanitasyon alanlarında işbirliğini güçlendirmeye ve teknoloji ve deneyim paylaşımına; ayrıca jeoloji, madenler ve enerji dönüşümü alanlarında işbirliğini geliştirmeye hazırdır.
28. Her iki taraf da, özellikle sosyal içerme, sürdürülebilir ekonomik büyüme ve çevresel dayanıklılık gibi kilit alanlarda kalkınma işbirliğini derinleştirme konusundaki kararlılıklarını teyit etti; bu kapsamda, Team Europe Girişimi ve Küresel Geçit Programı gibi işbirliği çerçevelerinin entegrasyonu da yer almaktadır.
Tıbbi
29. Her iki taraf da halk sağlığı ve koruyucu tıp alanında işbirliğini güçlendirme; yüksek nitelikli sağlık personeli yetiştirme, ilaç araştırma ve geliştirme, biyoteknoloji ve e-sağlık alanlarında deneyim alışverişi fırsatlarını genişletme konusunda mutabık kaldı. Her iki taraf da sağlık alanında hükümetler arası işbirliği anlaşması veya uygulama planının imzalanmasını teşvik etme konusunda anlaştı.
V. Yerel yönetimler arasındaki işbirliğinin ve halklar arası etkileşimin güçlendirilmesi.
30. Her iki taraf da, benzer ekonomik, coğrafi ve kültürel özelliklere sahip yerel yönetimler ile sosyal ve meslek örgütleri arasındaki iş birliğini güçlendirmeye, tamamlayıcı güçlü yönlerden yararlanmaya, ticaret, yatırım, eğitim ve kültürel değişim gibi alanlarda bağlantıyı geliştirmeye ve böylece pratik faydalar sağlayarak Vietnam ile Bulgaristan arasındaki dostluğu güçlendirmeye hazır olduklarını ifade etti.
31. Her iki taraf da, iki ülkenin önemli etkinlikleri sırasında halk örgütleri ve dostluk birlikleri arasında düzenli değişim ve işbirliğini kolaylaştırmaya ve iki ülke arasındaki ilişkileri daha da güçlendirmek için daha fazla yeni işbirliği belgesi imzalamaya hazırdır.
32. Her iki taraf da Bulgaristan'daki Vietnam topluluğuna ve Vietnam'da ikamet eden Bulgar vatandaşlarına kolaylık sağlayacak ve onların iki ülke arasındaki geleneksel dostluğa ve çok yönlü iş birliğine olumlu katkılarda bulunmaya devam etmelerini mümkün kılacaktır.
VI. Bölgesel ve uluslararası işbirliğinin güçlendirilmesi
33. Her iki taraf da bölgesel ve uluslararası kuruluşlar çerçevesindeki yakın işbirliğini son derece takdir etmekte ve Birleşmiş Milletler ile diğer uluslararası kuruluşlar ve forumlar çerçevesinde yakın koordinasyon ve karşılıklı desteği sürdürmeyi, bölgesel güvenlik ve siyasi konular ile karşılıklı ilgi alanına giren uluslararası durumlar hakkında düzenli görüş alışverişinde bulunmayı dört gözle beklemektedir.
34. Her iki taraf da, Dünya Ticaret Örgütü (WTO), ASEAN-AB, ASEM, OECD, UNESCO ve diğer örgüt ve forumlar gibi bölgesel ve uluslararası çok taraflı çerçeveler içinde yakın işbirliğine devam etme konusunda mutabık kaldı.
35. Her iki taraf da bölgesel ve uluslararası konularda istişareleri güçlendirme, salgın hastalıklar, iklim değişikliği, terörizm, gıda güvenliği, enerji ve su güvenliği de dahil olmak üzere geleneksel ve geleneksel olmayan güvenlik sorunlarına çözüm bulmada koordinasyon sağlama ve sürdürülebilir kalkınmayı, ticaretin serbestleştirilmesini ve bölgesel ekonomik entegrasyonu teşvik etmede koordinasyon sağlama konusunda mutabık kaldı.
36. Her iki taraf da Vietnam ve Bulgaristan'ın çok taraflılığı desteklediğini, uluslararası hukuka tam olarak saygı duyduğunu ve uyduğunu ve anlaşmazlıkları uluslararası hukuk temelinde, özellikle Birleşmiş Milletler Şartı uyarınca, güç kullanımı veya tehdidi olmaksızın barışçıl yollarla çözeceğini teyit etti. Her iki taraf da barış ve istikrarın korunmasının, güvenliğin, emniyetin ve seyrüsefer, uçuş ve ticaret özgürlüğünün engelsiz bir şekilde sağlanmasının ve 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (UNCLOS 1982) de dahil olmak üzere uluslararası hukuka uygun olarak denizde hukukun üstünlüğünün sağlanmasının önemini vurguladı.
37. Her iki taraf da, geleneksel dostluğu güçlendirmede ve Vietnam ile Bulgaristan arasında etkili ve somut iş birliği için yeni olanaklar yaratmada, her iki ülkenin halklarının yararına ve bölgede barış, istikrar ve kalkınmaya katkıda bulunmada üst düzey ziyaretlerin önemli rolünü teyit etti.
Ortak Bildirinin içeriğine dayanarak, iki ülkenin Dışişleri Bakanlıkları, yukarıda belirtilen hedefleri uygulamak için ilgili bakanlıklar ve kurumlarla koordinasyon sağlayacaktır.
Kaynak: https://baotintuc.vn/chinh-polit/tuyen-bo-chung-viet-nam-va-bulgaria-ve-thiet-lap-doi-tac-chien-luoc-20251024054316641.htm
![[Fotoğraf] 15. Ulusal Meclis'in 10. Döneminin Kapanış Töreni](/_next/image?url=https%3A%2F%2Fvphoto.vietnam.vn%2Fthumb%2F1200x675%2Fvietnam%2Fresource%2FIMAGE%2F2025%2F12%2F11%2F1765448959967_image-1437-jpg.webp&w=3840&q=75)
![[RESMİ] MISA GRUBU, İŞLETMELER, HANELER VE HÜKÜMET İÇİN AJAN YAPAY ZEKASI GELİŞTİRME KONUSUNDA ÖNCÜ MARKA KONUMLANDIRMASINI DUYURDU](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/402x226/vietnam/resource/IMAGE/2025/12/11/1765444754256_agentic-ai_postfb-scaled.png)
Yorum (0)