Pierwsze zdjęcie ultralekkiej egzoplanety

(Dan Tri) - Po raz pierwszy udało nam się zarejestrować na żywo obrazy egzoplanety, która jest jednocześnie najlżejszą planetą, jaką kiedykolwiek odkryto za pomocą fotografii.

Nowe osiągnięcie techniczne Jamesa Webba

Obraz centralnej gwiazdy CE Antliae i egzoplanety TWA-7b (Zdjęcie: Zespół badawczy).

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST) właśnie osiągnął ważny etap w swojej podróży ku podbojowi wszechświata, kiedy po raz pierwszy odkryto i bezpośrednio sfotografowano TWA-7b.

Jest to egzoplaneta, a zarazem najlżejszy świat pozasłoneczny, jaki kiedykolwiek udało się bezpośrednio sfotografować człowiekowi.

TWA-7b to zimna planeta gazowa o masie szacowanej na około 0,3 masy Jowisza, czyli około 100 mas Ziemi. Planeta krąży wokół młodej gwiazdy TWA-7, znajdującej się około 111 lat świetlnych od Ziemi, w gwiazdozbiorze Antlia.

Szczególne jest to, że TWA-7b ma orbitę bardzo odległą od swojej gwiazdy macierzystej, ponad 52-krotnie większą niż odległość Ziemi od Słońca, co odpowiada zewnętrznej części Pasa Kuipera, a nawet znacznie wykracza poza orbitę Plutona w Układzie Słonecznym.

Gwiazda TWA-7 jest wciąż bardzo młoda, ma zaledwie około 6,4 miliona lat. Otacza ją dysk pyłu i gazu pozostały po okresie formowania się gwiazd, w którym mogą powstawać planety.

Struktura tego dysku składa się z trzech wyraźnych pierścieni, z których każdy zawiera charakterystyczne przerwy sugerujące obecność młodej planety usuwającej otaczający ją materiał.

To właśnie przez jedną z tych szczelin Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba wykrył słaby sygnał podczerwony pochodzący z TWA-7b za pomocą miernika długości fal podczerwieni MIRI w połączeniu ze specjalnym systemem blokującym światło gwiazdy macierzystej.

Odkrycie to nie tylko bezpośrednio potwierdza istnienie młodej planety o masie mniejszej niż masa Jowisza, ale również poddaje testowi długoletnie hipotezy dotyczące sposobu, w jaki planety oddziałują ze swoimi dyskami w trakcie formowania się.

Najlżejsza planeta, jaką kiedykolwiek odkryto na zdjęciach

Teleskop Jamesa Webba w ośrodku badawczym przed wystrzeleniem w kosmos (zdjęcie: NASA).

Według zespołu badawczego pod kierownictwem astronom Anne-Marie Lagrange z Obserwatorium Paryskiego (Francja), TWA-7b jest pierwszą egzoplanetą na tyle lekką, że można ją bezpośrednio sfotografować. Jest to również znak, że teleskop Jamesa Webba będzie w stanie wykrywać planety o masie wynoszącej zaledwie 25–30 mas Ziemi w niedalekiej przyszłości.

Dotychczas większość egzoplanet odkrywano pośrednio, na podstawie zmian w świetle gwiazdy, gdy planeta przechodziła przed nią, lub niewielkich wahań spowodowanych siłą grawitacji.

Bezpośrednie obrazowanie stanowi przełom, gdyż pozwala na przeprowadzenie bardziej szczegółowych badań właściwości fizycznych planet, struktur atmosfer i środowiska, a więc danych, które trudno uzyskać tradycyjnymi metodami.

Warto zauważyć, że szacowana temperatura powierzchni TWA-7b wynosi około 320 kelwinów (47 stopni Celsjusza), czyli jest znacznie niższa od temperatury gorących planet blisko swoich gwiazd, a ze względu na odległą orbitę nie ma ona większego wpływu na promieniowanie gwiazdy macierzystej.

Warunki te są idealne do prowadzenia przyszłych badań spektroskopowych, mających na celu analizę struktury atmosfery i jej składu chemicznego, co stanowi kluczowe informacje w poszukiwaniu światów nadających się do zamieszkania.

Do tej pory ludziom udało się potwierdzić istnienie prawie 6000 egzoplanet w Drodze Mlecznej, ale bezpośrednie zdjęcia udało się wykonać zaledwie w przypadku około 80 z nich.

Dzięki niezwykłym możliwościom obserwacji w podczerwieni James Webb otwiera nową erę bezpośredniego odkrywania i badania wczesnych planet, przyczyniając się do rozwiązania zagadek dotyczących powstawania i ewolucji układów planetarnych.

Source: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/buc-anh-dau-tien-ve-ngoai-hanh-tinh-sieu-nhe-20250626094911705.htm