ການລົບລ້າງການບໍ່ຮູ້ຫນັງສືໃນໄລຍະໃຫມ່: ບໍ່ປະໃຫ້ໃຜຢູ່ເບື້ອງຫຼັງ

ການສຶກສາແລະການຝຶກອົບຮົມ - ການລົບລ້າງຄວາມບໍ່ຮູ້ຫນັງສືບໍ່ພຽງແຕ່ສືບທອດປະເພນີຂອງ "ລົບລ້າງຄວາມໂງ່ຈ້າ", ແຕ່ຍັງເປັນຂໍ້ກໍານົດເພື່ອຮັບປະກັນໂອກາດການພັດທະນາເທົ່າທຽມກັນໃນສະພາບການຂອງການເຊື່ອມໂຍງ.

Báo Giáo dục và Thời đại•08/12/2025

ການລົບລ້າງການບໍ່ຮູ້ຫນັງສື – ພື້ນຖານຂອງການພັດທະນາແບບຍືນຍົງໃນເຂດຊົນເຜົ່າສ່ວນຫນ້ອຍ

ວິເຄາະສະພາບການ, ສິ່ງທ້າທາຍ ແລະ ທິດທາງຍຸດທະສາດ ເພື່ອປັບປຸງຄຸນນະພາບວຽກງານລຶບລ້າງຄວາມບໍ່ຮູ້ໜັງສື (IEL) ໄລຍະ 2025-2030, ໂດຍສະເພາະຢູ່ເຂດຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ ແລະ ເຂດພູດອຍ; ທ່ານ ຫງວຽນຊວນຟຸກ, ຮອງຫົວໜ້າກົມອາຊີວະສຶກສາ ແລະ ສືບຕໍ່ສຶກສາ, ກະຊວງສຶກສາ ແລະ ບຳລຸງສ້າງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ວຽກງານ IEL ໃນປະຈຸບັນບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນວຽກງານສືບທອດຮີດຄອງປະເພນີ “ລົບລ້າງຄວາມຮູ້ໜັງສື”, ຫາກຍັງແມ່ນຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການອັນສຳຄັນເພື່ອຮັບປະກັນກາລະໂອກາດພັດທະນາທີ່ສະເໝີພາບໃນສະພາບການເຊື່ອມໂຍງ ແລະ ຫັນເປັນດິຈິຕອນ.

ກ່ອນນີ້ 80 ປີ, ພາຍຫຼັງປະເທດສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕຫວຽດນາມກຳເນີດຂຶ້ນ, ດ້ວຍ 95% ຈຳນວນພົນລະເມືອງທີ່ບໍ່ຮູ້ໜັງສື, ປະທານ ໂຮ່ຈີມິນ ໄດ້ກ່າວວ່າ: “ປະເທດທີ່ໂງ່ຈ້າແມ່ນປະເທດທີ່ອ່ອນແອ”. ທ່ານຖືວ່າ ວຽກງານຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກເປັນວຽກງານຮີບດ່ວນເຊັ່ນການຕໍ່ສູ້ກັບຄວາມອຶດຫີວ ແລະການບຸກລຸກຂອງຕ່າງປະເທດ.

ການສ້າງຕັ້ງກົມການສຶກສານິຍົມ (8 ກັນຍາ 1945) ໄດ້ລິເລີ່ມການເຄື່ອນໄຫວສັງຄົມຢ່າງແຜ່ຫຼາຍຄື: “ຄົນຮູ້ໜັງສືສອນຄົນບໍ່ຮູ້ໜັງສື”, “ຜົວສອນເມຍ, ພໍ່ສອນລູກ, ອ້າຍສອນນ້ອງ”. ຍ້ອນເຫດນັ້ນ, ຫວຽດນາມ ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງຈາກ UNESCO ເປັນປະເທດທີ່ມີຄວາມມານະພະຍາຍາມດີເດັ່ນໃນດ້ານການສຶກສາ. ມາຮອດປີ 2000, ປະເທດພວກເຮົາໄດ້ສຳເລັດມາດຕະຖານແຫ່ງຊາດກ່ຽວກັບການສຶກສາປະຖົມນິຍົມແລະ ການສຶກສາ ປະຖົມທົ່ວ.

ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ກ້າວເຂົ້າສູ່ໄລຍະໃໝ່, XMC ໄດ້ພົບກັບສິ່ງທ້າທາຍອື່ນໆຄື: ອັດຕາການບໍ່ຮູ້ໜັງສື ແລະ ບໍ່ຮູ້ໜັງສືຄືນໃໝ່ແມ່ນສຸມໃສ່ຕົ້ນຕໍຢູ່ເຂດ “ຍາກ” - ເຂດພູດອຍ, ຊາຍແດນ, ແລະ ເກາະ, ສະພາບເສດຖະກິດ, ພູມສາດ, ອຸປະສັກທາງດ້ານພາສາ ເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນເຂົ້າເຖິງການສຶກສາໄດ້ຍາກ.

ທ່ານ Thuy ເຊື່ອວ່າແນວຄວາມຄິດຂອງການຮູ້ໜັງສືໃນທຸກມື້ນີ້ບໍ່ໄດ້ຢຸດຢູ່ທີ່ການອ່ານແລະການຂຽນ. ໃນຍຸກດິຈິຕອລ, ຄົນເຮົາຕ້ອງມີຄວາມສາມາດໃນການຮັບຂໍ້ມູນຂ່າວສານ ແລະ ນຳໃຊ້ເຕັກໂນໂລຊີເພື່ອຮັບໃຊ້ຊີວິດ ແລະ ການຜະລິດ. ການລົບລ້າງຄວາມບໍ່ຮູ້ໜັງສືທີ່ມີປະໂຫຍດໄດ້ກາຍເປັນຄວາມຕ້ອງການທີ່ຫຼີກລ່ຽງບໍ່ໄດ້.

ນີ້ກໍ່ແມ່ນພື້ນຖານສຳຄັນໃນການປະຕິບັດບັນດາໂຄງການຈຸດໝາຍແຫ່ງຊາດຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນໂຄງການ 1719 ກ່ຽວກັບການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມຢູ່ບັນດາເຂດຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ.

ທ່ານ ຫງວຽນຊວນຟຸກ, ຮອງຫົວໜ້າກົມອາຊີວະສຶກສາ ແລະ ບຳລຸງສ້າງ (ກະຊວງສຶກສາ ແລະ ບຳລຸງສ້າງ).

ແຜນນະໂຍບາຍ ແລະ ທິດທາງຂອງພັກ ແລະ ລັດ

XMC ໄດ້ຖືກກໍານົດເປັນວຽກງານບູລິມະສິດຕະຫຼອດ. ປະທານໂຮ່ຈີມິນກ່າວວ່າ: “ໂລກພັດທະນາຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ, ຄົນທີ່ບໍ່ຮຽນແມ່ນຖອຍຫຼັງ”, “ການຮຽນຮູ້ຕະຫຼອດຊີວິດ” ແມ່ນສິດ ແລະ ພັນທະຂອງພົນລະເມືອງທຸກຄົນ.

ອຸດົມຄະຕິດັ່ງກ່າວໄດ້ຮັບການຈັດຕັ້ງເປັນສະຖາບັນໃນຫຼາຍເອກະສານສຳຄັນຄື: ມະຕິ 29-NQ/TW (2013) ກ່ຽວກັບການປະດິດສ້າງດ້ານການສຶກສາໂດຍພື້ນຖານ ແລະ ຮອບດ້ານ, ໃຫ້ບຸລິມະສິດລົງທຶນຢູ່ບັນດາເຂດຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ; ຄຳສັ່ງ 29-CT/TW (2024) ກ່ຽວກັບການສຶກສາທົ່ວໄປ, ການສຶກສາພາກບັງຄັບ, ແລະ XMC ສໍາລັບຜູ້ໃຫຍ່.

ກົມການເມືອງໄດ້ເນັ້ນໜັກເຖິງຄວາມຈຳເປັນຕ້ອງສຸມໃສ່ສ້າງຄວາມຮູ້ ແລະ ຄວາມສາມາດທີ່ຈຳເປັນໃຫ້ແກ່ຜູ້ທີ່ມີຄວາມຮູ້ໜັງສືໃໝ່, ຮັກສາຄວາມຍືນຍົງ, ແລະ ສຸມໃສ່ລົບລ້າງການຮູ້ໜັງສືທີ່ບໍ່ຮູ້ໜັງສື.

ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການສຶກສາປີ 2019 ແລະດຳລັດສະບັບເລກທີ 20/2014/ND-CP ໄດ້ກຳນົດຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງລັດຢ່າງຈະແຈ້ງກ່ຽວກັບວຽກງານການສຶກສາຫຼັງການຮູ້ໜັງສື ແລະ ການສຶກສາຕໍ່ເນື່ອງ. ນະໂຍບາຍໃນໂຄງການເປົ້າໝາຍແຫ່ງຊາດ 1719, ໃນນັ້ນ ໂຄງການຍ່ອຍ 1 - ໂຄງການ 5 ຈັດສັນແຫຼ່ງທຶນໂດຍກົງໃຫ້ແກ່ການສຶກສາຫຼັງການຮູ້ໜັງສືໃນເຂດຊົນເຜົ່າ. ຄຳໝັ້ນສັນຍາຂອງ ຫວຽດນາມ ຕໍ່ SDG4 - ຮັບປະກັນຄຸນນະພາບການສຶກສາ ແລະ ການຮຽນຮູ້ຕະຫຼອດຊີວິດໃຫ້ທຸກຄົນ.

ສະຖິຕິໃນປັດຈຸບັນສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າອັດຕາການຮູ້ຫນັງສືຂອງປະເທດເຮົາແມ່ນສູງ:

ອາຍຸ 15–35: 99,39% ບັນລຸລະດັບ 1; 98,97% ລະດັບ 2.

ອາຍຸ 15–60: 99,10% ບັນລຸລະດັບ 1; 97,72% ລະດັບ 2.

ໃນທົ່ວປະເທດ, 34/34 ແຂວງໄດ້ບັນລຸມາດຕະຖານ XMC ລະດັບ 1 ແລະ 26/34 ແຂວງໄດ້ບັນລຸ 2 ມາດຕະຖານ.

ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ຕົວເລກດັ່ງກ່າວບໍ່ໄດ້ສະທ້ອນເຖິງຄວາມເປັນຈິງຢ່າງຄົບຖ້ວນ, ເພາະວ່າອັດຕາການບໍ່ຮູ້ໜັງສືຍັງຢູ່ໃນກຸ່ມບ້ານ ແລະ ໝູ່ບ້ານທີ່ຫຍຸ້ງຍາກ ໂດຍສະເພາະ. ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ຄວາມສ່ຽງຕໍ່ການບໍ່ຮູ້ໜັງສືຄືນໃໝ່ແມ່ນສູງຫຼາຍ ຖ້າປະຊາຊົນບໍ່ຮຽນຕໍ່ ຫຼື ເຂົ້າຮ່ວມກິດຈະກຳການຜະລິດ ແລະ ການດຳລົງຊີວິດທີ່ຕິດພັນກັບຄວາມຮູ້ໃໝ່.

ຊັ້ນການສຶກສານິຍົມໃນການເຄື່ອນໄຫວລົບລ້າງການຮູ້ໜັງສືໃນຊຸມມື້ຕົ້ນແຫ່ງການສ້າງຕັ້ງສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕຫວຽດນາມ. ພາບ: TTXVN.

ລະບົບການແກ້ໄຂຈໍາເປັນຕ້ອງມີໂຄງສ້າງໃນສອງລະດັບ.

ທ່ານ Thuy ເນັ້ນໜັກວ່າ XMC ບໍ່ແມ່ນວຽກງານຄັ້ງດຽວ. ປະຊາຊົນພຽງແຕ່ສາມາດຮັກສາຄໍາທີ່ຂຽນໄວ້ໃນເວລາທີ່ມັນຕິດກັບຊີວິດຂອງເຂົາເຈົ້າ. ຕາມທ່ານແລ້ວ, ລະບົບການແກ້ໄຂຕ້ອງໄດ້ຮັບການຈັດຕັ້ງຢູ່ 2 ຂັ້ນຄື: ຂັ້ນແຂວງ ແລະ ຂັ້ນຕາແສງ - ເຊິ່ງແມ່ນກ່ຽວຂ້ອງເຖິງປະຊາຊົນ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນໂດຍກົງ.

ກ່ອນອື່ນໝົດ, ໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ ແລະ ປູກຈິດສຳນຶກ. ຢູ່ຂັ້ນແຂວງ, ອອກຄຳສັ່ງສະເພາະ, ລວມເອົາເປົ້າໝາຍ XMC ເຂົ້າໃນເງື່ອນໄຂຈຳເປັນ; ປະສານສົມທົບກັບສະຖານີວິທະຍຸກະຈາຍສຽງແຂວງ ເພື່ອສ້າງຖັນແຖວໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ດ້ວຍພາສາທົ່ວໄປ ແລະ ພາສາຊົນເຜົ່າ.

ຢູ່ຂັ້ນບ້ານ, ຍູ້ແຮງບົດບາດຂອງຜູ້ເຖົ້າແກ່ຂອງບ້ານ, ນາຍບ້ານ “ໄປຈາກບ້ານຫາບ້ານ”; ໂຄສະນາຜ່ານເຄື່ອງສຽງ, ງານພົບປະສັງສັນຂອງບ້ານ, ແລະງານບຸນປະເພນີ.

ອັນທີສອງ, ການຄຸ້ມຄອງຫ້ອງຮຽນທີ່ມີຄວາມຍືດຫຍຸ່ນ, ການສືບສວນແລະການຈັດຕັ້ງ:

ສໍາລັບຂັ້ນແຂວງ: ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງໃຫ້ແກ່ຄະນະຊີ້ນໍາ, ສ້າງຖານຂໍ້ມູນດິຈິຕອລກ່ຽວກັບ XMC; ລວບລວມເອກະສານທີ່ເຫມາະສົມສໍາລັບວັດທະນະທໍາແລະພາສາທ້ອງຖິ່ນ.

ສໍາລັບລະດັບບ້ານ: ທົບທວນສອງຄັ້ງຕໍ່ປີດ້ວຍການສອບເສັງພາກປະຕິບັດ; ສະຖານທີ່ການຮຽນຮູ້ທີ່ປ່ຽນແປງ (ເຮືອນຂອງຜູ້ຢູ່ອາໄສ, ເຮືອນວັດທະນະທໍາ, ໂຮງຮຽນ), ຊົ່ວໂມງການຮຽນໃນຕອນກາງຄືນຫຼືໃນຕອນກາງຄືນ.

ອັນທີສາມ, ວິທີແກ້ໄຂເປັນມືອາຊີບແລະການນໍາໃຊ້ເຕັກໂນໂລຊີ. ຂັ້ນແຂວງ: ຝຶກອົບຮົມພາສາຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍໃຫ້ແກ່ຄູອາຈານ Kinh; ການປະຕິບັດການສອນອອນໄລນ໌ຫຼືໂທລະພາບຂອງ XMC.

ລະດັບບ້ານ: ບຸລິມະສິດຄູສອນຈາກຊົນເຜົ່າ; ສົມທົບວິທີການ rhyming ພື້ນເມືອງແລະວິທີການສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນສາກົນ.

ສີ່, ຮັດແໜ້ນໝາກຜົນ, ຕ້ານການບໍ່ຮູ້ໜັງສືຕິດພັນກັບການດຳລົງຊີວິດ.

ຂັ້ນແຂວງ: ຈຳໜ່າຍປຶ້ມ ແລະ ໜັງສືພິມ, ການຈັດຕັ້ງຫ້ອງສະໝຸດເຄື່ອນທີ່; ການຝຶກອົບຮົມວິຊາຊີບສະຫນັບສະຫນູນສໍາລັບຜູ້ທີ່ບໍ່ຮູ້ຫນັງສືໃຫມ່.

ລະດັບບ້ານ: ສູນການຮຽນໃນຊຸມຊົນໄດ້ຈັດຊຸດຮຽນ “ຫຼັງ XMC”, ການຮຽນຮູ້ລວມກັບການຝຶກອົບຮົມອາຊີບໄລຍະສັ້ນ; ເປີດຫ້ອງຮຽນໄລຍະ 2 ເຖິງຂັ້ນ 2.

ທີຫ້າ, ກົນໄກນະໂຍບາຍແລະການຫັນເປັນສັງຄົມ.

ຂັ້ນແຂວງ: ອອກລະດັບລາຍຈ່າຍສະເພາະ; ສົມທົບກັບກອງບັນຊາການທະຫານຊາຍແດນ, ສະຫະພັນແມ່ຍິງ, ສະຫະພັນຊາວກະສິກອນ.

ລະດັບບ້ານ: ຈ່າຍເຕັມລະບອບສໍາລັບຄູອາຈານແລະຜູ້ຮຽນ; ລະດົມນັກຮຽນອາສາສະໝັກ, ພະນັກງານບໍານານ, ແລະນັກຮຽນມັດທະຍົມປາຍເຂົ້າຮ່ວມການສິດສອນ XMC ໃນຊ່ວງລຶະເບິ່ງຮ້ອນ.

ທ່ານ ຫງວຽນຊວນຟຸກ ຢືນຢັນວ່າ: XMC ແມ່ນຂະບວນການທີ່ຄົງຕົວ ແລະ ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນຂອງລະບົບການເມືອງທັງໝົດ, ໃນນັ້ນຂັ້ນບ້ານມີບົດບາດຕັດສິນ. “ບໍ່ປະໃຜໄວ້ຂ້າງຫຼັງ” ຈະກາຍເປັນຄວາມຈິງ ເມື່ອຄົນຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍທຸກຄົນໄດ້ຮັບໂອກາດໃນການຮຽນຮູ້, ເຂົ້າໃຈ ແລະ ນຳໃຊ້ຄຳສັບເພື່ອພັດທະນາຊີວິດຂອງເຂົາເຈົ້າ. ນີ້ແມ່ນວິທີປະຕິບັດທີ່ສຸດເພື່ອຮັດແຄບຊ່ອງຫວ່າງຂອງພາກພື້ນ ແລະ ບັນລຸເປົ້າໝາຍກໍ່ສ້າງສັງຄົມແຫ່ງການຮຽນຮູ້.

ທີ່ມາ: https://giaoducthoidai.vn/xoa-mu-chu-trong-giai-doan-moi-khong-de-ai-bi-bo-lai-phia-sau-post759706.html