Na tarde de 8 de julho, dando continuidade ao primeiro dia de trabalho da 20ª Sessão do 18º Conselho Popular Provincial de Thanh Hoa , o camarada Nguyen Quang Hai, membro do Comitê Provincial do Partido e vice-presidente do Conselho Popular Provincial, apresentou o Relatório do Conselho Popular Provincial sobre os resultados do monitoramento da implementação do Programa Nacional de Metas para a Nova Construção Rural (doravante denominado Programa de Nova Construção Rural) de 2021 a 2023 na província de Thanh Hoa. O jornal Thanh Hoa apresenta o texto completo do relatório:
20ª sessão do 18º Conselho Popular Provincial de Thanh Hoa, mandato 2021-2026.
O vice-presidente do Conselho Popular Provincial, Nguyen Quang Hai, apresentou o relatório.
Parte Um
RESULTADOS DA IMPLEMENTAÇÃO DO NOVO PROGRAMA DE PESQUISA REGIONAL RURAL NA PROVÍNCIA DE 2021 A 2023
I. LIDERANÇA E DIREÇÃO DA IMPLEMENTAÇÃO DO NOVO PROGRAMA DE REFORMA REGIONAL RURAL
1. Organizar a divulgação e implementação dos documentos do Governo Central e da província de Thanh Hoa sobre a implementação do Novo Programa de Desenvolvimento Rural.
O Comitê Popular Provincial, os departamentos provinciais, as filiais e os Comitês Populares em todos os níveis têm se dedicado à divulgação e implementação dos documentos do Governo Central e da província sobre a implementação do Novo Programa de Desenvolvimento Rural, tais como: Decisão nº 263/QD-TTg, de 22 de fevereiro de 2022, que aprova o Novo Programa de Desenvolvimento Rural para o período de 2021-2025; Decisão nº 1689/QD-TTg, de 11 de outubro de 2021, que promulga o Plano para implementar a Resolução 25/2021/QH15; Decisão nº 35/QD-BCDCMTQG, de 25 de março de 2022, do Chefe do Comitê Diretivo Central, que promulga o Programa de Trabalho de 2022 do Comitê Diretivo Central para Programas Nacionais de Metas para o período de 2021-2025; Decretos, Resoluções do Governo e documentos do Governo Central; Diretiva nº 09-CT/TU do Comitê Provincial do Partido sobre o fortalecimento da liderança dos comitês partidários em todos os níveis na Campanha "Todo o povo unido para construir novas áreas rurais e áreas urbanas civilizadas no período de 2021-2025"... A organização da divulgação e implementação se dá de diversas formas, como online, do nível central para o local; presencial combinada com online (presencial na província, online para os níveis distrital e municipal); cópia e envio de documentos combinados com a emissão de documentos que solicitam a implementação; organização de conferências temáticas que integram a divulgação e a implementação de documentos de níveis superiores. A organização da divulgação e implementação de documentos de níveis superiores é realizada, fundamentalmente, para garantir a pontualidade, a qualidade e a eficiência.
2. Emissão de documentos para orientar, gerir e guiar a implementação.
Com base nos documentos do Comitê Central, na Diretiva nº 09-CT/TU do Comitê Provincial do Partido sobre o Fortalecimento da Liderança dos Comitês Partidários em Todos os Níveis na Campanha "Todo o Povo Unido para Construir Novas Áreas Rurais e Áreas Urbanas Civilizadas no Período de 2021-2025", na Decisão nº 622-QD/TU de 23 de julho de 2021 do Comitê Provincial do Partido sobre a Promulgação do Programa de Desenvolvimento Agrícola e Construção de Novas Áreas Rurais no Período de 2021-2025, o Comitê Popular Provincial submeteu ao Conselho Popular Provincial a emissão de 16 Resoluções para a implementação do Programa de Construção de Novas Áreas Rurais, incluindo 2 Resoluções sobre mecanismos e políticas para incentivar a construção de novas áreas rurais; e 1 Resolução sobre o mecanismo de integração de fontes de capital na implementação de programas nacionais. As Resoluções emitidas garantem a conformidade com as disposições legais, são oportunas, adequadas à situação da província e atendem aos objetivos do Programa de Construção de Novas Áreas Rurais.
O Comitê Popular Provincial emitiu diversos documentos para especificar, orientar e implementar o Novo Programa de Construção Rural, incluindo: 46 decisões, 17 planos e muitos outros documentos individuais.
O Gabinete de Coordenação da Nova Construção Rural, os seus departamentos e ramos, de acordo com as suas funções e atribuições, emitiram proativamente documentos que orientam a implementação de cada critério atribuído à Nova Construção Rural.
O Conselho Popular e o Comitê Popular nos níveis distrital e comunal emitiram diversos documentos para organizar a implementação do Programa, incluindo várias resoluções do Conselho Popular aprovando programas e projetos para apoiar e incentivar o movimento da Nova Construção Rural, os quais têm se mostrado eficazes e promovido o movimento da Nova Construção Rural na região.
Basicamente, os mecanismos, políticas e documentos sobre liderança, direção, gestão e orientação para a implementação do Novo Programa Rural na província foram totalmente divulgados, com muitas inovações, em consonância com as necessidades práticas, criando condições para que as localidades acelerem o progresso na construção de novas áreas rurais, melhorem a qualidade dos critérios para a construção de novas áreas rurais avançadas e estabeleçam modelos de novas áreas rurais no período de 2021 a 2025, de acordo com o plano estabelecido.
3. Trabalho de propaganda e mobilização
O trabalho de propaganda e mobilização para a implementação do Novo Programa de Desenvolvimento Rural tem sido amplamente difundido com diversas formas ricas e eficazes, aumentando a conscientização de quadros, membros do partido e da população sobre o Programa de Desenvolvimento Agrícola e o Novo Desenvolvimento Rural. O foco tem sido aprimorar a qualidade dos movimentos e campanhas que emulam o Novo Desenvolvimento Rural, promovendo o papel das pessoas e comunidades participantes do programa. Dessa forma, mudanças positivas e claras têm sido implementadas em cada vila, aldeia e família. O trabalho de propaganda e mobilização para o Novo Desenvolvimento Rural tem sido recebido e implementado de forma sincronizada, abrangente, eficaz e substancial pela Frente da Pátria e organizações sociopolíticas em todos os níveis, com diversos movimentos, como: o modelo de área residencial "Brilhante - Verde - Limpa - Bonita - Segura"; a área residencial "Autogestão da Segurança Alimentar" da Frente da Pátria; o movimento "Juventude une forças para construir o Novo Desenvolvimento Rural e áreas urbanas civilizadas" da União da Juventude; e a campanha "Construindo uma família com 5 'nãos' e 3 'limpeza', contribuindo para o fortalecimento dos valores familiares vietnamitas" da União das Mulheres. O movimento "Veteranos ajudam uns aos outros a reduzir a pobreza e a fazer bons negócios", da Associação de Veteranos... O Escritório Provincial de Coordenação do Novo Programa de Desenvolvimento Rural supervisionou a edição e publicação de 32.400 cópias/36 edições de fotos e boletins informativos sobre o Novo Desenvolvimento Rural; editou e publicou 1.000 catálogos e 990 boletins informativos sobre produtos da OCOP da província de Thanh Hoa; coordenou com o jornal de Thanh Hoa o desenvolvimento de uma matéria de propaganda com o tema "Alcançando valores mais elevados em qualidade para o Novo Desenvolvimento Rural"; desenvolveu 4 reportagens de propaganda transmitidas na Rádio e Televisão Provincial; editou e atualizou centenas de notícias, artigos, vídeos e relatórios publicados em sites. Os Comitês Diretivos dos Programas Nacionais de Metas, desde o nível distrital até o municipal, concentraram-se em divulgar as políticas e diretrizes do Partido e do Estado sobre a implementação do Novo Programa de Desenvolvimento Rural para a população. O trabalho de propaganda foi amplamente implementado de diversas formas práticas, com muitos artigos e transmissões promovendo a construção de novas áreas rurais. O Departamento de Cultura e Informação, em nível distrital, coordenou o trabalho de propaganda visual com milhares de outdoors, slogans em muros e pinturas de propaganda sobre novas construções rurais; organizações políticas e sociais lançaram um movimento para unir esforços na construção de novas áreas rurais, mobilizando seus membros, sindicalistas e pessoas de todas as classes sociais. Na propaganda, busca-se promover exemplos típicos de boas práticas, apresentando organizações, indivíduos e modelos avançados de produção, incentivando a participação e o apoio à construção de novas áreas rurais.
Um canto da comuna de Quang Ninh (Quang Xuong). Foto: Documento.
4. Estabelecimento, consolidação e funcionamento do Comitê Diretivo do Novo Programa de Desenvolvimento Rural em todos os níveis; aparato organizacional das agências que auxiliam o Comitê Diretivo do Novo Programa de Desenvolvimento Rural em todos os níveis.
O Comitê Permanente do Partido Provincial emitiu a Decisão nº 404-QD/TU, de 5 de março de 2021, para estabelecer o Comitê Diretivo para a implementação dos programas nacionais prioritários na província de Thanh Hoa para o período de 2021-2025, tendo o Secretário do Partido Provincial como Presidente do Comitê e o Presidente do Comitê Popular Provincial e os Vice-Presidentes do Comitê Popular Provincial como Vice-Presidentes; o Comitê Diretivo deverá ser prontamente reformulado sempre que houver mudanças em sua composição. O Comitê Diretivo para os programas nacionais prioritários emitiu o Regulamento de Trabalho, Decisões sobre a atribuição de tarefas aos seus membros; emitiu diversos documentos para liderar, orientar e gerenciar o Novo Programa de Desenvolvimento Rural para o período de 2021-2025; organizou conferências para avaliar dois anos de implementação do programa nacional prioritário na província, além de conferências online sobre os programas nacionais prioritários para 11 distritos montanhosos...
Os Comitês Diretivos para os Programas Nacionais de Desenvolvimento Rural foram estabelecidos e consolidados nos níveis distrital e comunal. 100% dos Comitês Diretivos são chefiados pelo Secretário do Partido do mesmo nível, criando unidade e estreita coordenação no processo de liderança, direção e organização da implementação dos programas entre os níveis e setores. Os Comitês Diretivos nos níveis distrital e comunal têm se empenhado em liderar, dirigir e gerenciar a implementação dos programas, orientando a superação de dificuldades e obstáculos no processo de organização e implementação. Para assessorar o Comitê Diretivo na implementação dos Programas Nacionais de Desenvolvimento Rural provinciais, o Comitê Popular Provincial mantém em funcionamento o Escritório Provincial de Coordenação do Novo Programa de Desenvolvimento Rural, realizando revisões e consolidações regulares. Os distritos, vilas e cidades mantêm o Escritório Distrital de Coordenação do Novo Programa de Desenvolvimento Rural e os agentes de Desenvolvimento Rural em nível comunal, que desempenham a função de assessorar na organização e implementação do Novo Desenvolvimento Rural na localidade, garantindo a implementação contínua e eficaz do programa. De modo geral, o aparato de direção e organização para a implementação do Novo Programa de Construção Rural, desde o nível provincial até o municipal, foi estabelecido, consolidado e colocado em operação de forma eficaz e sistemática. A coordenação entre os membros dos Comitês de Direção nos níveis provincial e distrital é relativamente tranquila, promovendo o papel de seus membros. O Comitê Provincial de Direção para Programas Nacionais de Metas organizou uma revisão preliminar de dois anos de implementação do Novo Programa de Construção Rural para o período de 2021-2025 na província de Thanh Hoa; uma conferência para avaliar a implementação do Novo Programa de Construção Rural em 2023 e definir as tarefas para 2024. Todas as conferências visam elogiar modelos exemplares nos movimentos de emulação para a Nova Construção Rural, especialmente o movimento de doação de terras para a construção de novas estradas rurais; a conferência não apenas homenageia coletivos e indivíduos pioneiros, mas também tem o efeito de propagar e disseminar amplamente o movimento de emulação em todas as localidades da província.
5. Trabalho de orientação, inspeção e supervisão
Os membros do Comitê Diretivo Provincial do Programa, de acordo com suas atribuições, têm acompanhado regularmente as localidades para orientá-las, inspecioná-las e incentivá-las a organizar a implementação do Programa; relataram prontamente e aconselharam o Comitê Diretivo a remover as dificuldades e os obstáculos que surgirem nas localidades durante o processo de implementação, a fim de garantir o progresso conforme o Plano. O Comitê Popular Provincial designou departamentos, divisões e setores, de acordo com suas funções e atribuições, para desenvolver planos que orientem e guiem a implementação dos critérios de MNT (Métodos Não Tribais) em todos os 3 níveis (atendendo aos padrões de MNT, MNT avançado e MNT modelo) para o período e para cada ano nas áreas especializadas do setor dentro da província. Departamentos, divisões e setores, de acordo com suas funções e atribuições, desenvolveram planos para orientar e guiar a implementação dos critérios de MNT em todos os níveis para todo o período e para cada ano para distritos, vilas e cidades; Simultaneamente, organizar a inspeção, avaliação, análise e determinação do nível de cumprimento dos critérios de MNT (Métodos Não Tributários) nos níveis das áreas profissionais do setor, de acordo com as normas, como base para propor a consideração e o reconhecimento do cumprimento dos padrões de MNT, MNT avançados e MNT modelo para localidades qualificadas.
O Escritório Provincial de Coordenação do Novo Programa de Desenvolvimento Rural emitiu 52 documentos para orientar e incentivar as localidades a continuarem focadas em direcionar, organizar a implementação, manter e aprimorar a qualidade dos novos critérios rurais alcançados, a fim de garantir a sustentabilidade conforme necessário; desenvolver e organizar a implementação de planos anuais de inspeção do novo programa de desenvolvimento rural nas localidades. O trabalho de orientação e inspeção da implementação das metas e indicadores do novo programa de desenvolvimento rural tem sido realizado periodicamente e regularmente pelas localidades; dessa forma, é possível identificar prontamente o progresso, as dificuldades e os problemas no processo de implementação, a fim de definir diretrizes e soluções para superá-los. No processo de organização da implementação do Programa, os membros do Comitê Diretivo Distrital orientam, direcionam, inspecionam e incentivam regularmente, de maneira oportuna, com base nos planos faseados e anuais. Ao mesmo tempo, promove-se a democracia na implementação das políticas e projetos do programa, para que as pessoas conheçam, discutam, executem, inspecionem, supervisionem e se beneficiem.
II. RESULTADOS DA IMPLEMENTAÇÃO DO NOVO PROGRAMA DE PESQUISA REGIONAL RURAL NA PROVÍNCIA NO PERÍODO DE 2021-2023
1. Implementação do conjunto de critérios nacionais para novas áreas rurais no período de 2021-2025.
Com base nos critérios nacionais estabelecidos para novas áreas rurais em todos os níveis (padrão, avançado, modelo) para o período de 2021-2025, definidos pelo Primeiro-Ministro, e visando unificar a implementação na província, e considerando a situação atual, em 10 de agosto de 2022, o Comitê Popular Provincial emitiu conjuntos específicos de critérios para o período de 2022-2025, sob sua jurisdição, incluindo: Conjunto de critérios para novas comunas rurais na Decisão nº 32/2022/QD-UBND; Conjunto de critérios para novas comunas rurais avançadas na Decisão nº 33/2022/QD-UBND; Conjunto de critérios para novos distritos rurais avançados na Decisão nº 31/2022/QD-UBND; Critérios para aldeias inteligentes e critérios para novas comunas rurais modelo, de acordo com as áreas de maior destaque, na Decisão nº 35/2022/QD-UBND. Ao mesmo tempo, promulgar o Regulamento sobre critérios, condições, ordem, procedimentos, registros para consideração, reconhecimento, anúncio e revogação de decisões sobre o reconhecimento de aldeias e povoados que atendem aos padrões NTM e ao modelo NTM na província, período 2022-2025, na Decisão nº 41/2022/QD-UBND de 5 de setembro de 2022.
2. Resultados da implementação do Novo Conjunto de Critérios Rurais para o período de 2021-2025
2.1. Nível da comuna
- Critério nº 1 sobre planejamento: Em relação ao planejamento geral de construção municipal: Toda a província possui 344 municípios que devem elaborar um plano geral de construção municipal, e 125 municípios são voltados para o desenvolvimento urbano; 298/344 municípios já aprovaram o plano geral de construção municipal, o que corresponde a 86,6%. Destes: a taxa de aprovação do plano geral de construção municipal em distritos montanhosos é de 110/153, atingindo 71,9%; a taxa de aprovação do plano geral de construção municipal em distritos de planície é de 188/191, atingindo 98,4%. O número de municípios que ainda não tiveram seu plano geral de construção municipal aprovado é de 46, representando 13,4%; incluindo 43 municípios em 5 distritos montanhosos e 3 municípios de planície. Existem dois distritos montanhosos que ainda não tiveram seu planejamento geral de construção de comunas aprovado, principalmente devido à limitação de recursos, o que torna a implementação lenta.
- Critério nº 2 sobre tráfego: 402 municípios (86,5%) cumpriram os critérios de tráfego; um aumento de 1,1% em comparação com o final de 2020.
No período de 2021 a 2023, as localidades investiram na construção, melhoria e renovação de mais de 4.583 km de estradas rurais e 1.368 km de estradas intermunicipais. A iniciativa de doação de terrenos para a abertura de estradas rurais recebeu apoio e aprovação da população. A largura e a qualidade do pavimento das estradas atendem, em geral, aos padrões estabelecidos. As comunas mobilizam regularmente a população e organizações de massa para a limpeza das estradas, a remoção de obstruções às normas de segurança viária nas margens das estradas e calçadas, a realocação de postes de energia elétrica após a expansão das vias e o plantio de árvores e flores ao longo das estradas, criando um ambiente mais agradável para as áreas residenciais. A manutenção e os reparos são realizados regularmente.
- Critério nº 3 sobre irrigação e prevenção e controle de desastres naturais: 456 municípios (98,1%) atenderam aos critérios sobre irrigação e prevenção e controle de desastres naturais; um aumento de 2,3% em comparação com o final de 2020. Os distritos priorizaram o investimento, a renovação e o reparo de obras-chave, obras de irrigação interna, modernização e reparo de bueiros, diques fluviais e diques marítimos. O ritmo de consolidação das obras de irrigação aumentou, atendendo aos requisitos de prevenção e controle de desastres naturais, garantindo a sustentabilidade e a adaptação às mudanças climáticas. Os municípios com diques têm feito um bom trabalho na gestão dos diques e no tratamento de infrações de acordo com as normas, reduzindo assim as violações da lei sobre diques.
- Critério nº 4 sobre eletricidade: 462 comunas (99,4%) atenderam aos critérios de eletricidade; um aumento de 2,9% em comparação com o final de 2020. Todos os anos, o sistema de rede elétrica da província recebe investimentos, é renovado e modernizado pelas organizações de gestão do setor elétrico para garantir os requisitos técnicos e atender às necessidades da população, tanto para o dia a dia quanto para a produção. O sistema de média e baixa tensão, bem como as subestações, garantem a sincronização, os parâmetros técnicos e a segurança elétrica, atendendo aos padrões estabelecidos. Em 3 anos (2021-2023), o investimento total na renovação da rede elétrica da província atingiu cerca de 2,46 trilhões de VND; muitos distritos e comunas têm se destacado na construção e renovação da rede elétrica. Há 454/465 comunas que atendem ao critério 4.2 sobre "a taxa de domicílios registrados diretamente e que utilizam eletricidade de forma regular e segura a partir de fontes confiáveis", garantindo a conformidade com as diretrizes do Ministério da Indústria e Comércio na Decisão nº 4293/QD-BCT, de 28 de outubro de 2016, e na Decisão nº 2332/QD-BCT, de 7 de novembro de 2022. Há 3 comunas que não atendem ao critério nº 4 sobre eletricidade.
- Critério nº 5 para escolas: 421 municípios (90,5%) atenderam aos critérios escolares; um aumento de 9,6% em comparação com o final de 2020. Nos últimos anos, distritos e municípios têm se esforçado para garantir que as instalações atendam aos padrões para jardins de infância, escolas primárias, escolas secundárias, escolas de ensino médio, escolas gerais de vários níveis e centros de educação profissional e continuada, de acordo com as normas do Ministério da Educação e Formação. Muitos distritos investiram e modernizaram o sistema escolar, tornando-o relativamente completo, integrado e espaçoso. No entanto, em alguns municípios, os recursos para investimento ainda são limitados, o que impede o atendimento das necessidades reais e das normas do Ministério da Educação e Formação: a taxa de salas de aula provisórias ainda é alta, a taxa de salas de aula adequadas a cada disciplina ainda é baixa e o número de equipamentos fornecidos para a implementação do Programa Geral de Educação de 2018 nas escolas primárias e secundárias ainda é limitado. Muitas localidades enfrentam dificuldades financeiras para construir instalações e adquirir equipamentos didáticos que atendam aos padrões nacionais e, assim, cumprir o critério nº 5 para escolas. O investimento na construção de escolas que atendam aos padrões nacionais ainda está disperso, portanto a porcentagem de municípios que atendem a esse critério não é alta.
- Critério nº 6 sobre instalações culturais: 377 comunas (81,1%) atenderam aos critérios para Instalações Culturais; uma queda de 0,9% em comparação com o final de 2020. Para implementar o critério nº 6, o Comitê Popular Provincial emitiu a Decisão nº 4794/QD-UBND, de 31 de dezembro de 2022, aprovando o Projeto "Construção e desenvolvimento de instituições culturais e esportivas de base na província até 2030", e o Plano nº 151/KHUBND, de 6 de junho de 2023, para implementar o Projeto "Construção e desenvolvimento de instituições culturais e esportivas de base na província para o período de 2023 a 2025". No período de 2021 a 2023, a província investiu na construção e conclusão de 3 Centros Culturais e Esportivos em nível distrital, 88 Centros Culturais e Esportivos em nível comunal, 279 Casas da Cultura e áreas esportivas em vilas, aldeias e bairros; Até o momento, toda a província possui 20/27 distritos, vilas e cidades com Centros Culturais e Desportivos distritais (dos quais 13 Centros atendem aos padrões prescritos pelo Ministério da Cultura, Esportes e Turismo), 442/465 comunas possuem instalações culturais e esportivas (incluindo salões multiuso e Centros Culturais e Desportivos comunais), 3.698/3.835 aldeias e povoados possuem Casas Culturais - áreas esportivas.
Contudo, as instalações e os equipamentos dentro das instituições culturais e desportivas a nível municipal e local são maioritariamente doados e adquiridos pela população, pelo que não são uniformes e não satisfazem as necessidades de organização de atividades comunitárias. Em algumas localidades, após o reconhecimento como Patrimônio Cultural Não Tradicional (PCNT), a manutenção e a melhoria da qualidade das instalações culturais não têm recebido a devida atenção, e os resultados alcançados ainda são limitados.
- Critério nº 7 sobre infraestrutura de comércio rural: 433 comunas (93,1%) atenderam aos critérios para infraestrutura de comércio rural; um aumento de 2,6% em comparação com o final de 2020. A infraestrutura de comércio rural na província passou por muitas mudanças nos últimos tempos; as instalações foram cada vez mais aprimoradas, atendendo às necessidades de compra, venda e troca de mercadorias da população; o investimento na construção de instalações, na melhoria da capacidade de gestão, nos negócios e na exploração da infraestrutura comercial contou com a participação ativa do setor econômico privado (empresas, cooperativas, empreendedores individuais). No período de 2021 a 2023, as localidades mobilizaram mais de 58 bilhões de VND; dos quais, o orçamento distrital e comunal corresponde a cerca de 50 bilhões de VND para investir na construção, modernização e reforma de mercados e na aquisição de equipamentos, treinamento e capacitação em segurança alimentar, prevenção e combate a incêndios, etc., para as unidades de gestão de mercado e empreendedores individuais; o capital proveniente de empreendedores individuais para investir na reforma de lojas de varejo para atender aos critérios prescritos é de cerca de 8 bilhões de VND.
- Critério nº 8 sobre informação e comunicação: 454 comunas (97,6%) cumpriram os critérios de Informação e Comunicação; uma redução de 0,3% em comparação com o final de 2020. A rede de telecomunicações continuou a receber investimentos, expandindo a cobertura com tecnologia moderna para atender às necessidades do desenvolvimento socioeconômico e da população, especialmente nas áreas rurais e montanhosas da província, contribuindo para a melhoria dos serviços e promovendo o processo de transformação da província. A infraestrutura de TI nos órgãos estatais continuou a receber investimentos, sendo complementada e modernizada para servir à gestão, direção e operação no ambiente de rede e para realizar as tarefas de transformação digital da província. Como resultado, 465/465 comunas possuem pelo menos 01 agência postal cultural comunal, com raio de atendimento inferior a 3 km, atendendo aos padrões de instalações, equipamentos, serviços e prestação de serviços postais, de acordo com as normas do Ministério da Informação e Comunicações; Em 465 comunas da província, existem estações de rádio e sistemas de alto-falantes que levam a informação às aldeias para divulgar as diretrizes e políticas do Partido, as políticas e leis do Estado, eventos políticos e atividades locais de desenvolvimento socioeconômico; em 465 comunas, a proporção de registros de regularização online em relação ao número total de registros de regularização de procedimentos administrativos da comuna excede os limites estabelecidos.
- Critério nº 9 sobre habitação residencial: 416 comunas (89,5%) cumprem os critérios relativos à habitação residencial; uma diminuição de 1,5% em comparação com o final de 2020. Muitas casas foram recentemente construídas, melhoradas ou renovadas, reduzindo a percentagem de habitações temporárias e em ruínas. A arquitetura das casas está, em geral, em consonância com as tradições e costumes locais, assegurando a combinação de características tradicionais com a arquitetura moderna, criando áreas residenciais limpas e bonitas. A paisagem das áreas residenciais é, em geral, organizada, limpa e bonita. No entanto, a percentagem de famílias que vivem em habitações semipermanentes, construídas com materiais de baixa durabilidade, e em habitações degradadas em algumas comunas de zonas montanhosas continua relativamente elevada; além disso, algumas famílias (principalmente em zonas montanhosas) não têm condições para renovar as suas casas devido à sua situação económica.
- Critério nº 10 sobre renda: 390 comunas (83,9%) atenderam aos critérios de renda; um aumento de 3,6% em comparação com o final de 2020. Identificando a renda como um critério importante na nova construção rural, nos últimos anos, as localidades implementaram muitos programas, projetos e políticas para priorizar fontes de capital para investimento em infraestrutura, modelos de produção, apoio a empréstimos etc., a fim de criar condições para aumentar a renda da população (distritos de Tho Xuan, Thieu Hoa, Yen Dinh etc.). No entanto, ainda existem 75 comunas que não atenderam aos critérios de renda, especialmente comunas em áreas remotas, isoladas e de extrema dificuldade. Há 3 distritos que não atenderam a nenhum critério e alguns distritos têm um número baixo de comunas que atendem aos critérios.
- Critério nº 11 sobre pobreza multidimensional: 359 comunas (77,2%) atenderam aos critérios para pobreza multidimensional; uma redução de 11,5% em comparação com o final de 2020. Isso é considerado a base para medir e monitorar o nível de escassez de renda e o acesso a serviços sociais básicos da população; é a base para identificar os sujeitos a serem implementados em políticas de redução da pobreza e seguridade social e para o planejamento de outras políticas socioeconômicas; os departamentos e órgãos provinciais desenvolveram proativamente planos, organizaram a direção, a orientação, a inspeção e a supervisão da implementação da revisão de domicílios pobres e em situação de quase pobreza, de acordo com as áreas designadas; as localidades continuam a fortalecer a direção e a implementação sincronizada de soluções para promover o desenvolvimento da produção, criar empregos e aumentar a renda da população; muitos distritos têm 100% das comunas atendidas. Além disso, há 106 comunas que não atenderam aos critérios; 3 distritos não têm nenhuma comuna que atenda aos critérios; alguns distritos têm muitas comunas que não atendem aos padrões.
- Critério nº 12 sobre trabalho: 392 comunas (84,3%) atenderam aos critérios de trabalho; uma queda de 15,7% em comparação com o final de 2020. Trabalho e emprego têm grande influência na qualidade e eficácia do novo programa de construção rural, impactando diretamente na melhoria da qualidade de vida da população rural. No período de 2021 a 2023, a criação de empregos e a segurança social receberam atenção; nos três anos de 2021 a 2023, toda a província criou novos empregos para mais de 185.000 trabalhadores, dos quais mais de 26.000 foram trabalhar no exterior por meio de contratos; a estrutura do mercado de trabalho apresentou uma mudança positiva, com a proporção de trabalhadores atuando nos setores de agricultura, silvicultura e pesca diminuindo drasticamente para 31,1% em 2023.
- Critério nº 13 sobre organização da produção e desenvolvimento econômico rural: Até o momento, 404 comunas (86,9%) atenderam aos critérios de Organização da Produção e Desenvolvimento Econômico Rural; uma queda de 8,1% em comparação com o final de 2020. A mudança na estrutura econômica e na estrutura de produção agrícola em direção ao desenvolvimento da produção de commodities com alta eficiência econômica na província tem recebido atenção, formando cadeias de produção e consumo de produtos com uma área de 82.000 hectares; formando muitos modelos de turismo agrícola e rural, como: Fazenda Ecológica Linh Ky Moc, Parque Ecológico de Bambu Thanh Tam, Fazenda Anh Duong, Vila Turística Yen Trung... Os modelos de produção agrícola com foco em produtos orgânicos e de alta tecnologia, combinados com o turismo, atraem um grande número de visitantes para conhecer e comprar produtos agrícolas. O trabalho de conversão de terras de cultivo de arroz de baixa eficiência econômica em culturas de maior valor agregado teve muitas mudanças positivas. No período de 2021 a 2023, 2.458,9 hectares foram convertidos. Uma cultura de alto valor agregado foi colocada em produção e exportada. Attention was paid to the consolidation and development of cooperatives; by the end of 2023, the whole province had 1,192 cooperatives operating in the fields of agriculture, forestry, fishery and salt production with more than 12,635 members; there were 815 agricultural cooperatives with 62,100 members, of which 598 agricultural cooperatives were operating effectively (mainly concentrated in communes that had met NTM standards). Cooperatives and cooperative groups have used land, labor, materials, capital more effectively, and have access to information on scientific and technical advances; Contributing to meeting the requirements of production development, effectively exploiting and using land and local labor resources, and contributing to changing farming practices, promoting economic restructuring towards commodity production. The OCOP program has been implemented vigorously and effectively; by December 31, 2023, the whole province had 496 recognized OCOP products, including 1 5-star product, 57 4-star products, and 438 3-star products. There are 94 communes that have not met criterion 12, especially in mountainous districts, the number of communes meeting criterion 12 is still low.
- Tiêu chí số 14 về giáo dục và đào tạo: Có 457 xã (98,3%) đạt tiêu chí Giáo dục và Đào tạo; tăng 1,8% so với cuối năm 2020. Các địa phương đã quan tâm, tập trung xây mới, tu sửa, bổ sung cơ sở vật chất, thiết bị giảng dạy tại các trường học theo hướng chuẩn Quốc gia, nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Công tác phổ cập giáo dục ở các cấp học trong toàn tỉnh thực hiện kiểm tra, đánh giá, công nhận theo đúng kế hoạch. Năm 2023, có 100% các xã, phường, thị trấn của 27 huyện, thị xã, thành phố đạt phổ cập giáo dục mầm non trẻ em 5 tuổi; phổ cập giáo dục tiểu học đạt mức độ 3; phổ cập giáo dục trung học cơ sở đạt mức độ 2; xóa mù chữ đạt mức độ 2. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS được tiếp tục học trung học (phổ thông, bổ túc, học nghề) đạt 90,34%. Tỷ lệ trường học đạt chuẩn quốc gia, đạt chuẩn về cơ sở vật chất là 84,79%. Tuy nhiên, công tác xã hội hoá trong việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học cho các cơ sở giáo dục còn hạn chế, hiệu quả chưa cao.
- Tiêu chí số 15 về y tế: Có 412 xã (86,6%) đạt tiêu chí về Y tế; giảm 7,8% so với cuối năm 2020. Công tác y tế dự phòng và chăm sóc sức khỏe ban đầu cho Nhân dân tiếp tục được quan tâm; tăng cường phòng, chống dịch COVID-19 và các dịch bệnh khác không để phát sinh thành ổ dịch, lan rộng ra cộng đồng. Các cơ sở y tế tiếp tục nâng cao chất lượng, ứng dụng kỹ thuật mới trong khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân. Người dân được tiếp cận các dịch vụ y tế cơ bản dễ dàng hơn, có chất lượng, tiết kiệm thời gian và chi phí; triển khai mô hình khám chữa bệnh BHYT bằng căn cước công dân gắn chíp điện tử và ứng dụng VNeID; đến nay, 100% trạm y tế xã, phường, thị trấn đã thực hiện khám, chữa bệnh BHYT. Toàn tỉnh đến hết ngày 31/12/2023, tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 91,95%. Bên cạnh những kết quả đạt được, chất lượng dịch vụ y tế tuyến xã chưa đáp ứng yêu cầu; cơ sở vật chất, trang thiết bị tại trạm y tế xã còn hạn chế, trang thiết bị tối thiểu một số trạm y tế vẫn còn thiếu; nguồn nhân lực của Trạm y tế còn thiếu, nhất là bác sĩ, hộ sinh, dược sĩ, y học cổ truyền. Hầu hết các xã, phường, thị trấn không có lực lượng nhân viên y tế thôn, bản nên việc triển khai công tác y tế dự phòng, y tế, dân số tại cộng đồng còn gặp nhiều khó khăn.
- Tiêu chí số 16 về văn hóa: Có 450 xã (96,8%) đạt tiêu chí về văn hóa; tăng 2,9% so với cuối năm 2020. Thực hiện Quyết định số 696-QĐ/TU ngày 9/9/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh phê duyệt Chương trình nâng cao chất lượng văn hoá giai đoạn 2021-2025; trong thời gian qua, hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao, bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích được quan tâm thực hiện. Phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa gắn với XDNTM, phong trào xây dựng xã đạt chuẩn văn hóa NTM tiếp tục được triển khai thực hiện; nâng cao chất lượng xây dựng và công nhận danh hiệu gia đình văn hoá, khu dân cư văn hoá, gắn XDNTM với bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hoá, giữ gìn phong tục tập quán tốt đẹp, văn hóa đặc trưng của các dân tộc, các địa phương trong tỉnh. Tỷ lệ dân số tham gia luyện tập thể dục thể thao thường xuyên, số gia đình được công nhận danh hiệu gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa tăng lên, các lễ hội truyền thống được tổ chức đúng quy định. Việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống được phát triển mạnh, nhiều CLB văn nghệ dân gian, CLB thơ, chèo, tuồng, dân ca, dân vũ được hình thành duy trì có hiệu quả, nâng cao và làm phong phú thêm đời sống văn hóa của Nhân dân.
- Tiêu chí số 17 về môi trường và an toàn thực phẩm: Có 277 xã (59,6%) đạt tiêu chí về môi trường và an toàn thực phẩm; giảm 20,9% so với cuối năm 2020. Công tác bảo vệ môi trường và xây dựng cảnh quan sáng - xanh - sạch - đẹp được các ngành, các địa phương tập trung chỉ đạo thực hiện. Ý thức bảo vệ môi trường của người dân đã đi vào nền nếp, quan tâm đến việc thu gom, xử lý rác thải, cải tạo cảnh quan môi trường, trồng hoa, cây xanh dọc hai bên đường, trong khu dân cư, xây dựng mương rãnh thoát nước... nhiều mô hình về bảo vệ môi trường được duy trì và ngày càng nhân rộng.
Tỷ lệ hộ dân được dùng nước sạch của một số huyện tăng. Đây là tiêu chí khó đạt và khó duy trì của các xã XDNTM, có 277 xã đạt và giảm 20,9% so với năm 2020; có 4 huyện chưa có xã nào đạt tiêu chí này (do chưa đạt chỉ tiêu 17.1 về tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn); nhiều huyện đạt rất thấp (do chưa có nhà máy nước sạch, hoặc có nhưng độ bao phủ chưa khắp các xã, thị trấn). Do đó, có xã được công nhận đạt chuẩn NTM giai đoạn 2013-2020, rà soát theo Bộ tiêu chí 2021-2025, lại không đạt Tiêu chí số 17.
- Tiêu chí số 18 về hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật: Có 452 xã (97,2%) đạt tiêu chí về Hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật; tăng 0,6% so với cuối năm 2020. Các cấp ủy đảng đã tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, kịp thời các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng, tạo sự thống nhất cao về nhận thức và tổ chức thực hiện trong toàn Đảng bộ tỉnh. Các địa phương tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã và đã có sự chuyển biến đáng kể, chất lượng được nâng lên.
- Tiêu chí số 19 về quốc phòng và an ninh: Có 462 xã (99,4%) đạt tiêu chí về Quốc phòng và An ninh; giảm 0,2% so với cuối năm 2020. Công an các huyện đã triển khai đồng bộ phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Toàn tỉnh có 398 xã, thị trấn được đưa ra khỏi diện trọng điểm, phức tạp về ANTT. Có nhiều mô hình về phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, trong đó có những mô hình hoạt động mang lại hiệu quả góp phần bảo đảm ANTT ở nông thôn, như mô hình camera giám sát gắn với công tác bảo đảm ANTT đã được nhân rộng. Lực lượng dân quân tiếp tục được xây dựng vững mạnh, rộng khắp, hoàn thành các chỉ tiêu quân sự, quốc phòng được giao; góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân; tích cực xây dựng địa bàn nông thôn vững mạnh toàn diện, bảo đảm giữ vững tiêu chí quân sự, quốc phòng trong XDNTM.
Qua số liệu về kết quả thực hiện các mục tiêu theo Bộ Tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025, cho thấy: Có 8 tiêu chí tăng so với năm 2020. Nguyên nhân tăng các tiêu chí là do các xã mới đạt chuẩn NTM giai đoạn 2021-2023. Có 11 tiêu chí giảm so với năm 2020. Nguyên nhân giảm các tiêu chí: Do bộ tiêu chí xã NTM giai đoạn 2021-2025 có nhiều chỉ tiêu hơn so với bộ tiêu chí giai đoạn 2016-2020, tăng từ 49 chỉ tiêu lên 57 chỉ tiêu/19 tiêu chí. Nhiều tiêu chí mức độ đạt chuẩn của từng chỉ tiêu cũng được quy định cao hơn như: Tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch từ nguồn cấp nước tập trung; tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ; cấp mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm chủ lực của xã và được chứng nhận VietGAP; tỷ lệ người dân có sổ khám chữa bệnh điện tử và sử dụng ứng dụng khám chữa bệnh từ xa; gắn mã địa chỉ cơ quan, tổ chức, cá nhân, hộ gia đình trên nền tảng bản đồ số quốc gia; tỷ lệ nghèo đa chiều... Ngoài ra, trong bộ tiêu chí mới, có một số chỉ tiêu mà giai đoạn trước không có. Bên cạnh đó, một số địa phương sau khi được công nhận NTM thì việc duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí chưa được quan tâm đúng mức.
Nhà văn hoá thôn Đa Nẫm, xã Yên Phú (Yên Định). Ảnh tư liệu
2.2. Cấp huyện
Thực hiện Quyết định số 320/QĐ-TTg ngày 8/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM; quy định thị xã, thành phố trực thuộc cấp tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM và Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025; qua rà soát, đánh giá của Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng NTM tỉnh, kết quả XDNTM của 23 huyện như sau:
- Tiêu chí số 1 về quy hoạch: có 23/23 huyện (100%) đạt tiêu chí về Quy hoạch; tăng 69,6% so với cuối năm 2020.
- Tiêu chí số 2 về giao thông: Có 14/23 huyện (60,9%) đạt tiêu chí về Giao thông; giảm 8,7% so với cuối năm 2020.
- Tiêu chí số 3 về thủy lợi và phòng, chống thiên tai: Có 22/23 huyện (95,7%) đạt tiêu chí về thủy lợi và phòng, chống thiên tai; tăng 21,7% so với cuối năm 2020.
- Tiêu chí số 4 về điện: Có 21/23 huyện (91,3%) đạt tiêu chí về Điện; tăng 4,3% so với cuối năm 2020.
- Tiêu chí số 5 về y tế - văn hóa - giáo dục: Có 9/23 huyện (39,1%) đạt tiêu chí về y tế - văn hóa - giáo dục; giữ nguyên so với cuối năm 2020.
- Tiêu chí số 6 về kinh tế: Có 11/23 huyện (47,8%) đạt tiêu chí về Kinh tế; giảm 30,4% so với cuối năm 2020.
- Tiêu chí số 7 về môi trường: Có 8/23 huyện (34,8%) đạt tiêu chí về Môi trường; giảm 4,3% so với cuối năm 2020.
- Tiêu chí số 8 về chất lượng môi trường sống: Có 8/23 huyện (34,8%) đạt tiêu chí về Chất lượng môi trường sống; giảm 65,2% so với cuối năm 2020.
- Tiêu chí số 9 về hệ thống chính trị - an ninh trật tự - hành chính công: Có 17/23 huyện (73,9%) đạt tiêu chí về hệ thống chính trị - an ninh trật tự - hành chính công; giảm 26,1% so với cuối năm 2020.
Như vậy, có 4/23 huyện đạt 9/9 tiêu chí; có 2/23 huyện đạt 7/9 tiêu chí; có 2/23 huyện đạt 6/9 tiêu chí; có 1/23 huyện đạt 5/9 tiêu chí; có 6/23 huyện đạt 4/9 tiêu chí; có 5/23 huyện đạt 3/9 tiêu chí so với Bộ tiêu chí huyện NTM giai đoạn 2021 - 2025. Có tiêu chí tăng cao so với năm 2020, như: Tiêu chí số 1 về quy hoạch tăng 69,6%, nhưng cũng có tiêu chí giảm sâu, như: Tiêu chí số 8 về chất lượng môi trường sống giảm 65,2%. Có tiêu chí nhiều huyện không đạt như: Tiêu chí số 7 về môi trường, Tiêu chí số 8 về chất lượng môi trường sống, Tiêu chí số 5 về y tế - văn hóa - giáo dục.
Nguyên nhân chưa đạt các tiêu chí huyện NTM giai đoạn 2021-2025: So với Bộ tiêu chí 2016 -2020, giai đoạn 2021-2025, có nhiều tiêu chí khó, cần nhiều thời gian, nguồn lực mới có thể triển khai thực hiện. Cụ thể một số tiêu chí như: Tiêu chí số 2 về giao thông có thêm chỉ tiêu về tỷ lệ đường huyện được trồng cây xanh, bến xe khách tại trung tâm huyện; Tiêu chí số 6 về kinh tế: Có chỉ tiêu về kết cấu hạ tầng khu công nghiệp; Tiêu chí số 7 về môi trường: Có chỉ tiêu về phân loại rác thải; công trình xử lý nước thải...
3. Kết quả triển khai 6 Chương trình chuyên đề hỗ trợ thực hiện Chương trình XDNTM
3.1. Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP)
Chương trình OCOP trên địa bàn tỉnh được triển khai đồng bộ, hiệu quả. Sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ tiêu chí và quy trình đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành, các huyện bám sát hướng dẫn của Trung ương, Kế hoạch của tỉnh, tiếp tục triển khai các hoạt động phát triển sản phẩm OCOP. Toàn tỉnh có 496 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó có 1 sản phẩm 5 sao, 57 sản phẩm hạng 4 sao, 438 sản phẩm 3 sao của 344 chủ thể OCOP (73 doanh nghiệp, 102 HTX, 10 tổ hợp tác, 159 hộ sản xuất, kinh doanh); phần lớn các sản phẩm sau khi được công nhận xếp hạng OCOP đều có tăng trưởng về quy mô, số lượng và doanh thu bán hàng (khoảng 15 - 20%). Nhiều sản phẩm OCOP đã tạo dựng được thương hiệu, có chỗ đứng trên thị trường trong và ngoài tỉnh, đặc biệt, có một số sản phẩm xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật... So với mục tiêu đến năm 2025, tỉnh đã đạt 85,7% kế hoạch về số sản phẩm OCOP 3 - 4 sao, 20% kế hoạch về số sản phẩm OCOP 5 sao. Tổ chức nhiều đợt xúc tiến, giới thiệu sản phẩm OCOP tại các siêu thị và tại một số tỉnh, thành phố; tạo điều kiện, hỗ trợ các chủ thể sản phẩm OCOP tham gia các hội chợ giới thiệu sản phẩm; biên tập và phát hành hàng năm cuốn Catalog và cuốn bản tin sản xuất, thị trường và tiêu thụ sản phẩm OCOP để giới thiệu, quảng bá sản phẩm OCOP của tỉnh; nhiều sản phẩm OCOP được quảng bá, giới thiệu trên các sàn thương mại điện tử như: Voso.vn, Posmart.vn, Lazada, Shopee, Tiki...
3.2. Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong XDNTM
UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 90/KH-UBND ngày 14/4/2023 về Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng NTM giai đoạn 2023-2025. Công tác hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện việc bảo tồn, phục dựng, khai thác các hoạt động văn hóa truyền thống phục vụ phát triển du lịch nông thôn được quan tâm, đẩy mạnh: Tổ chức thành công các lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là các lễ hội được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; triển khai thực hiện dự án truyền dạy dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống gắn với hoạt động phát triển du lịch trên địa bàn các huyện, nhất là các huyện miền núi... Tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức và tổ chức học tập kinh nghiệm về quản lý di sản văn hoá phi vật thể, nghệ thuật dân ca, dân vũ, dân nhạc cho cán bộ, công chức văn hóa cơ sở và cho cộng đồng. Văn phòng Điều phối NTM tỉnh đã tổ chức 2 lớp tập huấn Chương trình phát triển du lịch nông thôn cho các chủ cơ sở và người lao động du lịch nông thôn. Công tác quản lý và bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử được các huyện quan tâm triển khai thực hiện; tổ chức thành công nhiều sự kiện văn hóa, thể thao, du lịch thu hút được du khách và Nhân dân tham gia; đẩy mạnh tuyên truyền quảng bá du lịch cộng đồng, tập trung xây dựng các mô hình phát triển du lịch cộng đồng trải nghiệm, các trang trại vườn đồi, hang động... các hình thái du lịch này ngày càng nhận được sự quan tâm, thu hút du khách trong và ngoài tỉnh, đặc biệt là khách nước ngoài, góp phần nâng cao đời sống, thu nhập của Nhân dân địa phương.
3.3. Chương trình khoa học và công nghệ phục vụ XDNTM
Trong Đề án Phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2021 - 2025 ban hành kèm theo Quyết định số 5060/QĐ-UBND ngày 25/11/2020 của UBND tỉnh, Chương trình Khoa học công nghệ phục vụ XDNTM đã được lồng ghép vào 2 Chương trình: Ứng dụng khoa học, công nghệ phục vụ phát triển nông nghiệp công nghệ cao, thông minh và XDNTM của Đề án. Từ năm 2021 đến nay, hằng năm, Sở Khoa học và Công nghệ đã tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt các nhiệm vụ khoa học và công nghệ thuộc 06 chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm của tỉnh, giai đoạn 2021-2025. Trong số các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt, có từ 10 - 15 nhiệm vụ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và XDNTM. Nhiều huyện đã thực hiện Chương trình khoa học và công nghệ phục vụ XDNTM; triển khai thực hiện có hiệu quả các dự án khoa học công nghệ vào sản xuất.
3.4. Chương trình chuyển đổi số trong XDNTM hướng tới NTM thông minh
Thực hiện Kế hoạch số 252/KH-UBND ngày 20/10/2022 của UBND tỉnh về Chương trình chuyển đổi số trong XDNTM, hướng tới NTM thông minh trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2022-2025; các ngành, địa phương đã triển khai thực hiện thúc đẩy chuyển đổi số, góp phần nâng cao năng lực hạ tầng ứng dụng CNTT, chuyển đổi số cho các địa phương; chỉ đạo, hướng dẫn các doanh nghiệp bưu chính, viễn thông phát triển hạ tầng, mở rộng mạng lưới, nâng cao chất lượng dịch vụ bưu chính, viễn thông trên địa bàn tỉnh; phối hợp với các đơn vị có liên quan để tham mưu, thẩm định các chương trình, dự án ứng dụng CNTT, chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh. Chương trình XDNTM được tổ chức đồng bộ, thống nhất trên nền tảng công nghệ số, 100% hồ sơ công việc cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã được xử lý trên môi trường mạng, vượt chỉ tiêu so với mục tiêu đến năm 2025. Toàn tỉnh đã triển khai xây dựng được 15 thôn thông minh thuộc các xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 8 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu với lĩnh vực nổi trội về chuyển đổi số.
3.5. Chương trình tăng cường bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nông thôn trong XDNTM
UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 148/KH-UBND ngày 5/6/2023 về thực hiện các mô hình thôn, xóm “Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp - An toàn”, khu dân cư kiểu mẫu năm 2023; Quyết định số 431/QĐ-UBND ngày 06/02/2023 ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình tăng cường bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nông thôn trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2023-2025; các sở, ngành và các địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được giao đã chủ động thực hiện và phối hợp thực hiện các nội dung của Kế hoạch, bước đầu đạt được những kết quả tích cực. Một số mô hình về bảo vệ môi trường được duy trì và ngày càng phát huy nhân rộng, như: Phân loại rác thải tại nguồn kết hợp chống rác thải nhựa, xử lý chất thải rắn sinh hoạt hữu cơ làm phân bón vi sinh quy mô hộ gia đình, mô hình ngôi nhà thu gom phế liệu phòng chống rác thải nhựa tại trường học...
3.6. Chương trình nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện tiêu chí ANTT trong XDNTM
Thực hiện Kế hoạch số 71/KH-BCA-V05 ngày 23/02/2023 của Bộ Công an về thực hiện Chương trình nâng cao chất lượng, hiệu quả tiêu chí an ninh, trật tự trong XDNTM, Công an tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Chương trình nâng cao chất lượng hiệu quả thực hiện tiêu chí ANTT trong XDNTM năm 2023.
An ninh trên các tuyến, lĩnh vực, địa bàn, mục tiêu trọng điểm tiếp tục được giữ vững ổn định, không để xảy ra đột xuất, bất ngờ, hình thành điểm nóng. Tội phạm về trật tự xã hội giảm, hoạt động của các loại tội phạm được kiềm chế; không để xảy ra oan sai, bỏ lọt tội phạm và người phạm tội; không để phát sinh các loại tội phạm có tổ chức nhất là hoạt động của băng nhóm, không có các tụ điểm tệ nạn xã hội phức tạp; đấu tranh trấn áp mạnh với các đối tượng, điểm, đường dây hoạt động tín dụng đen; triệt xóa nhiều điểm, đường dây ma túy lớn hoạt động liên tỉnh, xuyên quốc gia và triệt xóa cơ bản các điểm, tụ điểm, đối tượng mua bán trái phép chất ma túy trong toàn tỉnh. Toàn tỉnh có 640 mô hình tự quản về ANTT trong đó có nhiều mô hình hoạt động mang lại hiệu quả góp phần bảo đảm an ninh, trật tự ở cơ sở. Tổ chức Hội nghị điểm sơ kết công tác xây dựng mô hình camera với ANTT trong XDNTM giai đoạn 2021-2023 và được Bộ Công an nhân rộng trên toàn quốc. Nhiều huyện đã có nhiều mô hình, cách làm hay trong việc thực hiện tiêu chí an ninh, trật tự trong xây dựng XDNTM.
4. Kết quả thực hiện XDNTM, NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu
4.1. Kết quả thực hiện XDNTM
a) Cấp huyện
Đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 13 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM/hoàn thành nhiệm vụ XDNTM, đạt 76,47% so với mục tiêu đến năm 2025 Trung ương giao (17 đơn vị cấp huyện) và 68,42% so với mục tiêu phấn đấu của tỉnh (19 đơn vị cấp huyện). Giai đoạn 2021 - 2023, có thêm 5 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM/hoàn thành nhiệm vụ XDNTM (Triệu Sơn, Nông Cống, Thiệu Hóa, Sầm Sơn, Bỉm Sơn).
b) Cấp xã
Đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 360/465 xã đạt chuẩn NTM, đạt 87,8% so với mục tiêu đến năm 2025 (410 xã đạt chuẩn NTM). Giai đoạn 2021-2023, có thêm 43 xã được công nhận đạt chuẩn NTM. Bình quân đạt 17,39 tiêu chí/xã. Còn 105 xã chưa đạt chuẩn NTM, trong đó: có 04 xã đạt 19 tiêu chí; có 16 xã đạt từ 15 - 18 tiêu chí; có 53 xã đạt từ 10 – 14 tiêu chí; có 32 xã đạt từ 5 - 9 tiêu chí; không còn xã dưới 5 tiêu chí.
c) Thôn, bản (đối với các địa phương đặc biệt khó khăn)
Đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 717 thôn, bản miền núi đạt chuẩn NTM, đạt 81,8% so với mục tiêu đến năm 2025 (876 thôn, bản đạt chuẩn NTM); có 66 thôn, bản thuộc các xã đặc biệt khó khăn đạt chuẩn NTM, đạt 65,3% so với mục tiêu đến năm 2025 (101 thôn, bản đạt chuẩn NTM). Giai đoạn 2021 - 2023, có 167 thôn, bản (trong đó, có 29 thôn, bản thuộc các xã đặc biệt khó khăn).
Số thôn, bản thuộc các xã đặc biệt khó khăn chưa được công nhận đạt chuẩn NTM là 103 thôn, bản.
4.2. Kết quả thực hiện NTM nâng cao
Đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 90 xã được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao, đạt 54,5% so với mục tiêu đến năm 2025 (165 xã đạt chuẩn NTM nâng cao).
Giai đoạn 2021-2023, có thêm 68 xã được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao.
4.3. Kết quả thực hiện NTM kiểu mẫu
a) Cấp xã
Đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 16 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, đạt 39% so với mục tiêu đến năm 2025 (41 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu). Giai đoạn 2021 - 2023, có thêm 15 xã được công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.
b) Thôn, bản
Đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 450 thôn, bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, đạt 132,1% so với mục tiêu đến năm 2025 (340 thôn, bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu).
4.4. Kết quả thực hiện XDNTM trên địa bàn 15 xã biên giới và xã Mường Lý, huyện Mường Lát đến hết năm 2023.
15 xã biên giới và xã Mường Lý (Mường Lát) là những xã có vị trí an ninh quốc gia rất quan trọng, đều là các xã đặc biệt khó khăn (có 4 xã thuộc khu vực I; 2 xã thuộc khu vực II và 10 xã thuộc khu vực III), vị trí địa lý không thuận lợi, địa hình hiểm trở, thường xuyên bị ảnh hưởng nặng nề của lũ ống, lũ quét, cơ sở hạ tầng kinh tế-xã hội thiếu và yếu, sản xuất chưa phát triển, đời sống của người dân còn nhiều khó khăn, xuất phát điểm XDNTM rất thấp.
Đến tháng 12/2023, chưa có xã nào trong 16 xã nêu trên đạt chuẩn NTM; bình quân mới đạt 9,6 tiêu chí/xã; có 6 xã đạt từ 10 - 14 tiêu chí, 10 xã đạt từ 6 - 9 tiêu chí. Có 3 tiêu chí: Thu nhập, Nghèo đa chiều, Môi trường và ATTP chưa có xã nào đạt.
5. Tình hình huy động, sử dụng các nguồn vốn thực hiện Chương trình
Tổng huy động nguồn lực thực hiện Chương trình XDNTM giai đoạn 2021-2023 là 19.453.810/44.700.000 triệu đồng đạt 43.52% so với kế hoạch đến năm 2025. Bao gồm:
5.1. Ngân sách trung ương: 1.442.696 triệu đồng, chiếm 7,42%.
a) Vốn đầu tư phát triển:
- Giai đoạn 2021-2025: 2.154.920 triệu đồng (Đợt 1: 1.920.500 triệu đồng; đợt 2 (vốn bổ sung): 234.420 triệu đồng).
- Số vốn trung hạn đã phân bổ chi tiết đến từng dự án và mức vốn: 2.139.920 triệu đồng. Số vốn chưa phân bổ chi tiết: 15.000 triệu đồng.
- Số vốn Trung ương giao năm 2021, 2022 và 2023: 1.092.850 triệu đồng:
+ Năm 2022 (bao gồm cả của năm 2021): 564.660 triệu đồng. Tiến độ giải ngân đến nay đạt 99,16%.
+ Năm 2023: 528.190 triệu đồng. Tiến độ giải ngân đến nay đạt 91,49%. Vốn sự nghiệp: Tổng số vốn trung ương giao năm 2021, 2022 và 2023: 339.846 triệu đồng; đã phân bổ chi tiết: 339.846 triệu đồng.
Theo báo cáo của các địa phương, tiến độ giải ngân vốn năm 2021 (chuyển nguồn năm 2022 thực hiện) đạt 100%; vốn năm 2022 và 2023, tiến độ giải ngân đạt 80,38%.
5.2. Ngân sách tỉnh
Thực hiện chính sách khuyến khích XDNTM của tỉnh, năm 2021, năm 2022 và năm 2023, ngân sách tỉnh đã bố trí 437.505 triệu đồng, chiếm 2,25%. Tiến độ giải ngân đến nay: vốn năm 2021 đạt 100%, vốn năm 2022 và 2023 đạt 87,8%.
5.3. Ngân sách huyện, xã : 8.588.876 triệu đồng, chiếm 44,15%. Trong đó:
+ Ngân sách huyện: 3.255.883 triệu đồng, chiếm 16,73%;
+ Ngân sách xã: 5.332.993 triệu đồng, chiếm 27,42%;
5.4. Vốn lồng ghép: 2.949.419 triệu đồng, chiếm 15,16%;
5.5. Vốn tín dụng: 2.213.413 triệu đồng, chiếm 11,38%;
5.6. Vốn doanh nghiệp, HTX: 713.135 triệu đồng, chiếm 3,67%;
5.7. Vốn huy động của cộng đồng dân cư (bao gồm tiền mặt và giá trị ngày công lao động, vật tư, vật liệu, hiến đất): 3.118.766 triệu đồng, chiếm 16,03% (không bao gồm kinh phí người dân tự chỉnh trang nhà ở dân cư).
III. ĐÁNH GIÁ CHUNG
1. Vantagens
Trong thời gian từ năm 2021 đến năm 2023, mặc dù gặp nhiều khó khăn, thách thức; song, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, sát sao của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và Ban Chỉ đạo các Chương trình MTQG tỉnh, sự nỗ lực của các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp Nhân dân, Chương trình XDNTM của tỉnh tiếp tục đạt được những kết quả quan trọng, tích cực.
Công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chương trình đã được các cấp, các ngành thực hiện quyết liệt, đồng bộ; về cơ bản các cơ chế, chính sách, các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và hướng dẫn thực hiện Chương trình XDNTM trên địa bàn tỉnh đã được ban hành kịp thời, có nhiều đổi mới, phù hợp với yêu cầu của thực tiễn, tạo điều kiện để các địa phương đẩy nhanh tiến độ XDNTM, nâng cao chất lượng các tiêu chí để XDNTM nâng cao, NTM kiểu mẫu trong giai đoạn 2021-2025 theo Kế hoạch đã đề ra.
Công tác tuyên truyền, vận động thực hiện Chương trình XDNTM được triển khai sâu rộng với nhiều hình thức phong phú, hiệu quả; qua đó, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và người dân về Chương trình phát triển Nông nghiệp và XDNTM; chú trọng nâng cao chất lượng các phong trào thi đua XDNTM, các cuộc vận động; đề cao vai trò chủ thể của người dân và cộng đồng tham gia XDNTM đi vào thực chất, đem lại sự chuyển biến tích cực, rõ nét tới từng thôn, bản, hộ gia đình và cuộc sống của mỗi người dân nông thôn. Nhiều mô hình, phong trào thi đua XDNTM được triển khai, nhân rộng và phát huy hiệu quả; nổi bật là phong trào thi đua hiến đất chung sức XDNTM thu hút đông đảo các tầng lớp Nhân dân tham gia, hưởng ứng.
Bộ máy chỉ đạo, tổ chức thực hiện Chương trình XDNTM từ cấp tỉnh đến cấp xã đã được thành lập, kiện toàn, đi vào hoạt động có hiệu quả, nền nếp. Công tác phối hợp của các thành viên Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, cấp huyện tương đối nhịp nhàng. Công tác hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra, giám sát được quan tâm thực hiện. Thanh Hóa là tỉnh lớn, có nhiều huyện miền núi khó khăn, nhưng một số chỉ tiêu XDNTM vượt kế hoạch đề ra, số lượng xã NTM đứng thứ hai, xã NTM nâng cao đứng thứ ba và xã NTM kiểu mẫu đứng thứ năm cả nước. Chất lượng của các xã được công nhận đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu được nâng lên; số lượng sản phẩm OCOP thuộc nhóm 5 tỉnh dẫn đầu cả nước và đa dạng về chủng loại. Thực hiện XDNTM đồng bộ cả quy mô cấp huyện, xã, thôn, bản và các cấp độ NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, phù hợp với điều kiện thực tế, từng vùng miền của tỉnh.
Kết quả thực hiện Chương trình XDNTM tiếp tục góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống đại bộ phận người dân nông thôn, hạ tầng kinh tế, xã hội được tăng cường; nhiều mô hình phát triển sản xuất theo chuỗi liên kết giá trị đã đem lại hiệu quả; các hoạt động văn hoá - thể thao và học tập trong cộng đồng được duy trì và phát triển; y tế, giáo dục tiếp tục được chăm lo; môi trường từng bước được cải thiện; ANTT và an toàn xã hội được đảm bảo; diện mạo nông thôn được đổi mới mạnh mẽ. Trên địa bàn toàn tỉnh, phong trào XDNTM đã phát triển rộng khắp, thu hút được sự tham gia của người dân, doanh nghiệp; từng bước thay đổi diện mạo nông thôn của tỉnh, đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân được nâng cao, khối đại đoàn kết toàn dân được củng cố vững chắc là nền tảng cho công cuộc xây dựng quê hương, đất nước và phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn toàn tỉnh.
2. Khó khăn, vướng mắc và tồn tại, hạn chế
2.1. Khó khăn, vướng mắc
- Bộ tiêu chí NTM của Trung ương và của tỉnh giai đoạn 2021 - 2025 có nhiều tiêu chí, chỉ tiêu mới và khó. Cụ thể: (1) Bộ tiêu chí xã NTM nâng cao giai đoạn 2016 - 2020 có 15 tiêu chí và 41 chỉ tiêu, giai đoạn 2021 - 2025 là 19 tiêu chí và 75 chỉ tiêu, tăng 4 tiêu chí và 34 chỉ tiêu. (2) xã kiểu mẫu phải có thôn thông minh và các tiêu chí nổi trội để thực hiện cũng đòi hỏi mức độ cao hơn nên lựa chọn xây dựng tiêu chí nổi trội nhiều xã khó khăn, lúng túng.
- Một số nội dung, tiêu chí xã NTM, xã NTM nâng cao được quy định quácao, chưa phù hợp với điều kiện thực tế của các địa phương, gây khó khăn, bất cập trong quá trình triển khai thực hiện, như: Quy hoạch đối với các xã thuộc quy hoạch đô thị; nghèo đa chiều; thực hiện truy xuất nguồn gốc các sản phẩm chủ lực; vùng nguyên liệu tập trung đối với nông sản chủ lực của xã được cấp mã vùng; tỷ lệ dân số có sổ khám chữa bệnh điện tử; gắn mã địa chỉ số; tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn từ hệ thống cấp nước sạch tập trung đối với các xã miền núi; tỷ lệ sử dụng hình thức hỏa táng; hình thức thu gom xử lý chất thải rắn, nước thải sinh hoạt; mô hình xử lý nước mặt...
- Nghị quyết số 185/2021/NQ-HĐND của HĐND tỉnh chưa có chính sách hỗ trợ các xã XDNTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, trong khi nhu cầu nguồn lực rất lớn, chưa kịp thời động viên phong trào XDNTM nâng cao, NTM kiểu mẫu của các địa phương.
- Nguồn thu ngân sách từ đấu giá quyền sử dụng đất của nhiều huyện, xã năm 2022, 2023 không đạt kế hoạch, ảnh hưởng rất lớn đến nguồn lực đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội phục vụ XDNTM.
- Khó hoàn thành chỉ tiêu nước sạch tập trung: Do phải phụ thuộc vào nhà máy nước sạch lắp nối về địa phương. Trong khi đó cơ chế nhà nước không đầu tư nhà máy nước sạch. Hầu hết các xã người dân có thu nhập chưa cao, dân số ít, địa bàn dân cư rộng nên phải đầu tư hệ thống đường ống lớn, chi phí đầu tư cao nên nhiều hộ gia đình không có điều kiện sử dụng nước sạch tập trung.
- Trong 105 xã chưa đạt chuẩn NTM, có 99 xã thuộc các huyện miền núi, điều kiện rất khó khăn, ảnh hưởng lớn đến việc khả năng hoàn thành mục tiêu XDNTM của cả giai đoạn 2021 - 2025.
2.2. Tồn tại, hạn chế
- Công tác triển khai, tuyên truyền ở một số địa phương chưa thường xuyên, chưa sâu rộng, chưa thực sự có chiều sâu; nội dung tuyên truyền chưa sát với tình hình thực tế. Nhận thức của một số bộ phận cán bộ, đảng viên và Nhân dân về XDNTM còn hạn chế; chưa nhận thức đầy đủ vai trò chủ thể của mình trong XDNTM, vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước; chưa tích cực, chủ động và tự nguyện trong đóng góp XDNTM, nhất là ở khu vực miền núi cao. Hoạt động của một số Ban Chỉ đạo, Văn phòng điều phối NTM cấp huyện chưa khoa học, chưa sâu sát, thiếu hiệu quả. Tỉnh chưa ban hành Chương trình khoa học, công nghệ phục vụ XDNTM.
- Kết quả thực hiện Chương trình XDNTM tại một số địa phương chưa thực sự bền vững; còn có sự chênh lệch khá lớn giữa các vùng, miền trong tỉnh. Chưa có huyện miền núi được công nhận đạt chuẩn huyện NTM. Huyện Mường Lát chưa có xã đạt chuẩn NTM. Tiến độ XDNTM trên khu vực miền núi chậm, nhất là các huyện miền núi cao. Kết quả thực hiện giảm nghèo chưa thực sự bền vững, số hộ thoát nghèo nhưng mức thu nhập nằm sát chuẩn nghèo còn lớn, đời sống của số ít người dân còn khó khăn. Việc thực hiện các tiêu chí: Thu nhập, lao động, giao thông, nghèo đa chiều, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, môi trường và ATTP ở các huyện miền núi gặp nhiều khó khăn, khó hoàn thành. Một số địa phương chủ yếu tập trung huy động nguồn lực để đầu tư kết cấu hạ tầng, chưa quan tâm, chú trọng nhiều đến việc hỗ trợ phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập của người dân. Một số xã đạt chuẩn NTM giai đoạn 2016 - 2020 nhưng một số tiêu chí chưa đạt so với Bộ tiêu chí giai đoạn 2021 - 2025. Công tác duy trì và nâng cao các tiêu chí sau đạt chuẩn còn hạn chế, chất lượng các công trình cơ sở hạ tầng sau khi đạt chuẩn xuống cấp do chưa được sửa chữa, nâng cấp kịp thời. Một số tiêu chí NTM chưa thực sự bền vững, khó duy trì như: Tổ chức sản xuất, Môi trường và ATTP, Tỷ lệ người dân tham gia BHYT. Trong đó tiêu chí môi trường và ATTP nhiều xã không đạt, tỷ lệ hộ dân được dùng nước sinh hoạt tập trung còn ít do nhiều nơi khó khăn trong việc kêu gọi nhà đầu tư dự án nhà máy nước sạch. Cảnh quan môi trường nông thôn tuy được quan tâm nhưng chưa được duy trì thường xuyên, liên tục; việc xử lý chất thải rắn, nước thải sinh hoạt... chưa được xử lý triệt để; tỷ lệ cây xanh trên địa bàn chưa cao. Có huyện sau 3 năm đạt chuẩn NTM chưa có xã được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM mới kiểu mẫu.
- Tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị và phát triển bền vững đã được quan tâm, tuy nhiên quy mô sản xuất còn nhỏ, sức cạnh tranh chưa cao, tỷ lệ nông sản được sản xuất theo các tiêu chuẩn VietGap, hữu cơ vẫn còn ít; việc áp dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp còn hạn chế. Số lượng sản phẩm OCOP nhiều nhưng sản phẩm có thương hiệu mạnh, sản phẩm xuất khẩu còn ít. Một số sản phẩm thị trường tiêu thụ chưa ổn định, chủ yếu là sản phẩm truyền thống, chưa áp dụng công nghệ, tính hàng hóa chưa cao, không ổn định, tính cạnh tranh thấp; nhiều sản phẩm OCOP chưa được đưa lên sàn giao dịch điện tử hoặc đã được đưa lên sàn nhưng ít có giao dịch. Doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực sản xuất nông nghiệp và khu vực nông thôn chưa nhiều; một số HTX trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn hoạt động chưa hiệu quả.
- Việc huy động các nguồn lực thực hiện Chương trình XDNTM còn rất khó khăn, nhất là các nguồn từ các doanh nghiệp, hợp tác xã và trong Nhân dân. Nguồn lực để XDNTM ở nhiều huyện miền núi còn hạn chế, kết quả XDNTM còn thấp, số xã đạt chuẩn NTM còn ít. Tổng huy động nguồn lực thực hiện Chương trình XDNTM giai đoạn 2021 - 2023 mới đạt 43,52% so với kế hoạch đến năm 2025. Còn có huyện chậm lập dự án nên không đủ điều kiện để tỉnh phân bổ vốn đầu tư.
3. Nguyên nhân tồn tại, hạn chế
3.1. Nguyên nhân khách quan
- Sự tác động bất lợi của suy thoái kinh tế, tình hình thiên tai và biến đổi khí hậu diễn ra phức tạp, ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch COVID-19 đã tác động đến sản xuất và đời sống của người dân, ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện Chương trình XDNTM.
- Tiêu chí giai đoạn 2021 - 2025 được nâng cao, một số nội dung, tiêu chí xã NTM, xã NTM nâng cao được quy định chưa phù hợp với điều kiện thực tế của các địa phương, rất khó thực hiện.
- Địa bàn tỉnh rộng, địa hình phức tạp, có nhiều huyện miền núi; một số xã có điểm xuất phát rất thấp, địa bàn rộng, dân cư thưa thớt (nhất là các huyện miền núi cao), nguồn lực hạn chế, hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đảm bảo.
- Bộ máy tham mưu, giúp việc cho BCĐ thực hiện các Chương trình MTQG từ huyện đến xã hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm nên ảnh hưởng đến chất lượng công việc.
- Các xã gặp nhiều khó khăn về nguồn lực; nguồn đấu giá đất xã chỉ được hưởng tỷ lệ (%) thấp hơn nhiều so với thời kỳ trước, thị trường bất động sản trầm lắng, các mặt bằng khu dân cư đấu giá không có người mua, nên ảnh hưởng đến nguồn vốn đầu tư triển khai thực hiện các công trình để hoàn thành các tiêu chí NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.
3.2. Nguyên nhân chủ quan
- Một số cấp ủy, chính quyền các cấp chưa thật sự chủ động, thiếu quyết liệt và sáng tạo trong giải quyết những khó khăn, vướng mắc thực hiện Chương trình XDNTM; có biểu hiện thiếu quyết tâm, ngại khó, trông chờ vào sự chỉ đạo và hỗ trợ của cấp trên. Một số cấp ủy, chính quyền cấp xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM có biểu hiện thỏa mãn, bằng lòng, giảm động lực phấn đấu; chưa chú trọng hoàn thiện, duy trì và nâng cao các tiêu chí NTM, nên một số tiêu chí không bền vững, thậm chí không đạt chuẩn theo tiêu chí mới. Mặt trận Tổ quốc và các hội đoàn thể, các chi tổ hội ở thôn, bản, có nơi chưa phát huy hết trách nhiệm trong việc tuyên truyền, vận động người dân. Tư duy, trình độ sản xuất của một bộ phận người dân còn thấp, chậm thay đổi, quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, thiếu gắn kết. Nhiều hộ gia đình có điều kiện nhưng chưa mạnh dạn tham gia đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.
- Một số xã việc xác định lộ trình, giải pháp thực hiện Chương trình XDNTM còn chung chung, thiếu tính thực tế, khoa học, việc giao nhiệm vụ cho các thành viên Ban Chỉ đạo chưa cụ thể và chồng chéo về nhiệm vụ. Việc sơ kết, tổng kết để rút kinh nghiệm trong chỉ đạo, điều hành chưa đúng thực chất, còn hình thức nên khi thực hiện còn lúng túng.
- Việc kêu gọi, huy động thu hút nguồn vốn đầu tư của các đơn vị, doanh nghiệp, tổ chức và nhân dân cùng tham gia bỏ vốn đầu tư thực hiện còn hạn chế.
Nguồn lực thực hiện các chính sách của Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi và Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững còn dàn trải. Nguồn vốn ngân sách tỉnh, huyện, xã còn hạn chế, phụ thuộc nhiều vào nguồn thu đấu giá quyền sử dụng đất.
Parte Dois
KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT
1 . Đối với Trung ương
- Sớm ban hành các chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn phù hợp với các Bộ tiêu chí mới để các địa phương có cơ sở bổ sung, điều chỉnh những nội dung đã ban hành giai đoạn trước, hiện không còn phù hợp.
- Xem xét, bổ sung nguồn vốn thực hiện Chương trình MTQG cho các xã chưa đạt chuẩn NTM, nhất là các xã thuộc khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn.
2. Đối với HĐND tỉnh
- Xem xét, sửa đổi Nghị quyết 185/2021/NQ-HĐND ngày 10/12/2021 về việc Ban hành chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2022 - 2025.
- Bổ sung thêm kinh phí để thực hiện chính sách hỗ trợ XDNTM và đối ứng với nguồn ngân sách Trung ương, theo đúng Nghị quyết đã được HĐND tỉnh quyết nghị.
- Quan tâm hỗ trợ đầu tư một số hạng mục công trình điểm nhấn xây dựng huyện NTM nâng cao như cảnh quan môi trường văn hóa.
- Có cơ chế để hỗ trợ xi măng cho các xã XDNTM nâng cao ngoài kế hoạch; hỗ trợ kinh phí xây dựng NTM thông qua việc cung ứng xi măng; có cơ chế, chính sách bố trí nguồn vốn để hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.
3. Đối với UBND tỉnh
- Rà soát, đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết 185/2021/NQ-HĐND ngày 10/12/2021 của HĐND tỉnh về việc Ban hành chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2022 – 2025 để trình HĐND tỉnh xem xét, sửa đổi cho phù hợp với tình hình thực tế.
- Chỉ đạo các sở, ngành đôn đốc, kiểm tra, hỗ trợ các địa phương trong quá trình XDNTM thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của sở, ngành và địa bàn được phân công phụ trách.
- Rà soát tất cả các tiêu chí, xác định mức độ đạt chuẩn (xã NTM, xã NTM nâng cao, xã NTM kiểu mẫu) so với Bộ tiêu chí giai đoạn 2021 - 2025 để chỉ đạo các sở, ngành phối hợp với địa phương hỗ trợ các xã giữ vững và nâng cao các tiêu chí đã đạt được; tập trung củng cố, nâng cao những tiêu chí yếu, tiêu chí sụt giảm. Chỉ đạo các sở, ngành kịp thời ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện bộ tiêu chí xã NTM giai đoạn 2021 - 2025.
- Chỉ đạo cấp huyện, cấp xã thường xuyên duy tu, bảo dưỡng và vận hành các công trình của các xã NTM; hỗ trợ kinh phí cho các đơn vị không đủ nguồn lực để tránh xuống cấp các công trình.
- Tăng cường công tác chỉ đạo, hướng dẫn các huyện, xã hoàn thành các tiêu chí NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.
- Nghiên cứu đề xuất của các huyện về việc giao chủ đầu tư các dự án hạ tầng khu dân cư cho UBND cấp xã để tránh quá tải cho Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng cấp huyện.
4. Đối với các sở, ban, ngành cấp tỉnh
- Theo chức năng, nhiệm vụ được giao, các sở, ban, ngành tăng cường trách nhiệm trong thực hiện các tiêu chí có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của sở, ngành. Thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, hỗ trợ các địa phương trong quá trình XDNTM thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của sở, ngành và địa bàn được phân công phụ trách. Nghiêm túc, chặt chẽ, chính xác trong việc thẩm định, xét công nhận xã đạt chuẩn NTM, xã NTM, xã NTM kiểu mẫu đảm bảo chất lượng, thực chất, không chạy theo thành tích. Tạo điều kiện thuận lợi, đẩy nhanh các thủ tục hành chính về đất đai, đầu tư, xây dựng cho các công trình, dự án XDNTM.
- Đối với các sở chuyên ngành:
+ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện tốt vai trò là cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo XDNTM tỉnh. Chỉ đạo đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng phát triển bền vững, mở rộng quy mô sản xuất, tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệp, tăng tỷ lệ sản phẩm nông nghiệp được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap, sản phẩm hữu cơ, đẩy mạnh áp dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị.
Tăng cường thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, tiếp tục phát triển đa dạng các hình thức tổ chức sản xuất, củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX.
+ Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh: Thực hiện tốt chức năng tham mưu cho BCĐ tỉnh, UBND tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện hiệu quả chương trình; làm tốt chức năng điều phối, phối hợp với các sở, ngành, đơn vị liên quan trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, đôn đốc, hướng dẫn thực hiện các nội dung tiêu chí thuộc lĩnh vực chuyên môn của từng ngành.
Thực hiện theo dõi, tổng hợp tình hình, kết quả XDNTM tại các địa phương, định kỳ báo cáo BCĐ tỉnh, UBND tỉnh.
+ Sở Tài chính tham mưu cho UBND tỉnh ưu tiên bố trí ngân sách để thực hiện các chính sách đặc thù khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp...
+ Sở Giao thông vận tải hướng dẫn các địa phương về công tác bàn giao, quản lý, sử dụng các công trình giao thông nông thôn sau khi hoàn thành nghiệm thu để quản lý chất lượng công trình; gắn trách nhiệm địa phương về công tác bảo trì, duy tu hoặc bảo vệ đối với các tuyến đường liên xã, liên thôn để nâng cao hiệu quả sử dụng, kéo dài tuổi thọ công trình.
+ Sở Xây dựng hướng dẫn, chỉ đạo các xã rà soát lại công tác quy hoạch NTM để tiến hành lập quy hoạch mới thay thế quy hoạch đã hết thời hạn; hoặc bổ sung, điều chỉnh những quy hoạch chất lượng thấp đảm bảo phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn. Đồng thời, tích cực hướng dẫn các địa phương thực hiện tiêu chí quy hoạch theo chuẩn mới. Ban hành thiết kế mẫu, thiết kế điển hình thay thế những mẫu cũ không còn phù hợp, tạo điều kiện cho các xã tiết kiệm được chi phí đầu tư và thời gian lập hồ sơ thiết kế, dự toán.
+ Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho UBND tỉnh về chỉ tiêu sử dụng đất của các địa phương để có đất xây dựng các công trình NTM. Hướng dẫn các địa phương thực hiện đầy đủ các nội dung của tiêu chí môi trường một cách bền vững.
+ Sở Công thương thẩm định quy hoạch, xây dựng chợ nông thôn cần quan tâm đến nhu cầu, hiệu quả sử dụng; vị trí, địa điểm xây dựng không ảnh hưởng đến giao thông, mỹ quan đô thị, phù hợp với các quy hoạch liên quan và thực tiễn từng địa phương.
+ Sở Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn các địa phương tăng cường các biện pháp giảm nghèo bền vững, nâng cao chất lượng công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn gắn với giải quyết việc làm.
5. Các huyện, thị xã, thành phố
- Thường xuyên kiện toàn và nâng cao năng lực của Ban Chỉ đạo cấp huyện, Ban quản lý cấp xã, Ban phát triển thôn và phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên. Đưa nội dung XDNTM vào các cuộc họp giao ban định kỳ để đánh giá những việc đã làm được, những khó khăn, tồn tại nhằm giúp cho công tác chỉ đạo, điều hành được hiệu quả hơn.
- Chỉ đạo các xã xây dựng Kế hoạch thực hiện Chương trình hàng năm theo đúng quy định và tổ chức thực hiện có hiệu quả; đề ra giải pháp nâng cao chất lượng các tiêu chí đảm bảo đạt chuẩn, bền vững.
- Khẩn trương rà soát các tiêu chí so với bộ tiêu chí 2021 - 2025; có kế hoạch nâng cao chất lượng thực hiện các tiêu chí bảo đảm 19/19 đều đạt chuẩn. Các xã đạt chuẩn NTM trong các thời kỳ phải tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí, tránh tình trạng thỏa mãn, đạt chuẩn NTM là xong nhiệm vụ; phải xác định XDNTM chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc. Đối với các xã chưa đạt chuẩn NTM, phải duy trì các tiêu chí đã đạt, có kế hoạch, lộ trình cụ thể phấn đấu đạt chuẩn các tiêu chí còn lại; phân công các thành viên phụ trách từng tiêu chí, huy động nguồn lực, tập trung chỉ đạo đạt chuẩn theo kế hoạch.
- Tăng cường công tác quản lý đầu tư, chấn chỉnh công tác lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh các dự án đầu tư đảm bảo phù hợp với nguồn vốn và khả năng cân đối vốn, không để phát sinh nợ xây dựng cơ bản.
- Có cơ chế quản lý, khai thác hiệu quả các công trình đã hoàn thành đưa vào sử dụng do xã quản lý. Hàng năm, ưu tiên bố trí nguồn vốn để duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa các công trình hạ tầng nông thôn đã xuống cấp; bố trí kinh phí giải quyết dứt điểm nợ xây dựng cơ bản.
- Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thực hiện chương trình; tiến hành tổng kết, sơ kết theo yêu cầu. Phát huy vai trò phản biện của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và các đoàn thể; phát huy vai trò giám sát cộng đồng trong XDNTM.
Trên đây là Báo cáo kết quả giám sát việc triển khai thực hiện Chương trình XDNTM từ năm 2021 đến năm 2023 trên địa bàn tỉnh; Thường trực HĐND tỉnh kính trình HĐND tỉnh xem xét, quyết định.
Grupo PV
Nguồn: https://baothanhhoa.vn/ky-hop-thu-20-hdnd-tinh-thanh-hoa-khoa-xviii-ket-qua-giam-sat-viec-trien-khai-thuc-hien-chuong-trinh-mtqg-xay-dung-nong-thon-moi-tu-nam-2021-den-nam-2023-218894.htm
Comentário (0)