ในบ้านหลังเล็กๆ ที่ตั้งอยู่ในหมู่ที่ 6 แขวงเยนเงีย ( ฮานอย ) เสียงอันอบอุ่นและนุ่มนวลของศิลปินวัย 83 ปีดังก้องกังวาน นี่คือศิลปินผู้ทรงคุณวุฒิ ลู่ถิ คิม เลียน หญิงร่างผอมบาง ผมสีเทา แต่ดวงตายังคงเฉียบคม เปี่ยมด้วยความปรารถนาและความรักในศิลปะการร้องเพลงพื้นเมืองเวียดนาม (ca trù) น้อยคนนักที่จะรู้ว่าภายใต้ท่าทีสงบนิ่งนั้นซ่อนเร้นชีวิตแห่งการพักผ่อนอย่างต่อเนื่อง ศิลปิน ผู้เป็นพยานที่ยังมีชีวิตอยู่ของศิลปะการร้องเพลงพื้นเมืองเวียดนามดั้งเดิม

ความรักในศิลปะที่เพิ่งเบ่งบานช้า

ในวันฤดูใบไม้ร่วงวันหนึ่ง เราได้ไปเยี่ยมเยียนศิลปินผู้ทรงเกียรติ ลู่ถิ คิม เลียน และรู้สึกประทับใจกับบ้านของเธอที่เต็มไปด้วยเหรียญรางวัลและเกียรติยศ ผนังบ้านของเธอกลายเป็นพื้นที่จัดแสดง ที่ซึ่งเหรียญรางวัล ใบประกาศนียบัตร และเกียรติยศต่างๆ ถูกจัดเรียงอย่างเคารพราวกับเป็นบันทึกอันรุ่งโรจน์ที่แสดงถึงความทุ่มเทอย่างไม่เหน็ดเหนื่อยของเธอในศิลปะการร้องเพลงกาตรู

เราได้ดู "คอลเลกชัน" ของเธอ ซึ่งก็คือใบประกาศเกียรติคุณที่เธอได้รับจากการมีส่วนร่วม ในด้านการศึกษา สหภาพแรงงาน การปลดปล่อยสตรี และการพัฒนาประชากร ในบรรดาใบประกาศเหล่านั้น เธอใช้เวลาพิจารณาอยู่นานเป็นพิเศษกับตำแหน่ง "ศิลปินคาตรูดีเด่น" ที่เธอเพิ่งได้รับเมื่อเร็วๆ นี้ (ในปี 2019) "มันเป็นโอกาสที่มาช้าแต่ล้ำค่า" เธอยิ้มอย่างมีความสุข ดวงตาของเธอเปล่งประกายด้วยความปิติ

รางวัลและเหรียญรางวัลเหล่านี้ล้วนเป็นเสมือนจิตวิญญาณและความทรงจำอันงดงามของชีวิตศิลปะของคุณเหลียน

คุณหลิว ถิ คิม เลียน เกิดในปี 1942 ในครอบครัวเกษตรกร แต่บิดามารดาของเธอทั้งสองมีความรักอย่างลึกซึ้งในศิลปะพื้นบ้าน เธอเติบโตขึ้นในบ้านที่อบอุ่นท่ามกลางบทเพลงกล่อมเด็กและเพลงกล่อมของมารดา เพลงกล่อมเด็กเรียบง่ายเหล่านั้นปลูกฝังความรัก ในดนตรี อย่างลึกซึ้งในตัวคิม เลียนตั้งแต่ยังเด็ก จุดประกายความหลงใหลของเธอตั้งแต่ก้าวแรกในชีวิต

พรสวรรค์ทางศิลปะที่มีมาแต่กำเนิดของเลียนเติบโตขึ้นเรื่อย ๆ เมื่อเธอเติบโตขึ้น โดยได้ซึมซับทำนองเพลงพื้นบ้านของแม่มาโดยตลอด “ฉันรู้วิธีร้องเพลงตั้งแต่เริ่มเข้าโรงเรียนตอนอายุหกขวบ ฉันร้องเพลงพื้นบ้านและโอเปร่าแบบดั้งเดิม ไม่ใช่เพลง ca trù (เพลงพื้นบ้านเวียดนามประเภทหนึ่ง) แต่ฉันฟังเพลงเหล่านั้นมากจนมันซึมซับเข้าไปในตัวฉันโดยที่ฉันไม่รู้ตัวเลย” เธอกล่าว

ในปี 1958 คณะละครไก๋หลง (ละครพื้นเมืองเวียดนาม) คณะแรกจากโรงเรียนละครและการแสดงแห่งชาติทางภาคเหนือได้เดินทางมายังฮานัมเพื่อคัดเลือกนักแสดง “ทั้งจังหวัดฮานัม (ในอดีต) มีผู้สมัคร 240 คน แต่มีเพียงสี่คนเท่านั้นที่ได้รับเลือก รวมทั้งฉันด้วย” เธอกล่าว ดวงตาของเธอยังคงเปล่งประกายด้วยความภาคภูมิใจ

ในขณะที่ความฝันที่จะได้แสดงบนเวทีดูเหมือนจะใกล้เป็นจริงแล้ว ค่าเล่าเรียนกลับเป็นภาระหนักอึ้งที่ขัดขวางความใฝ่ฝันทางด้านศิลปะของหญิงสาว ในขณะนั้น เสียงของเธอก็อ่อนลง “ครอบครัวฉันยากจน และพ่อแม่ก็แก่แล้ว ฉันพยายามยืมเงิน แต่ไม่มีใครให้ฉันยืมได้เลย ทุกคนต่างดิ้นรนเหมือนฉัน” เธอถอนหายใจเบาๆ ดวงตามองไปยังที่ไกลๆ “ดังนั้นฉันจึงต้องกลับมา... ฉันเสียใจมาก ฉันมีโอกาสแต่ไม่ได้คว้ามันไว้”

แม้ในวัย 83 ปี ศิลปินผู้ทรงคุณวุฒิ ลู ถิ คิม เลียน ยังคงเปี่ยมด้วยความรักในเพลงกาตรู (เพลงพื้นเมืองเวียดนาม) อย่างไม่เปลี่ยนแปลง

เป็นเวลากว่าสามสิบปีแล้วที่เธอได้ยืนอยู่บนเวทีร้องเพลง (ที่โรงเรียนประถมหมี่ลาว ตั้งแต่ปี 1961 ถึง 1989...) และยังคงรักษาเปลวไฟแห่งความเป็นศิลปินไว้ในตัว “ตลอดสามสิบปีที่สอนหนังสือ ฉันก็ยังคงร้องเพลงได้อย่างไพเราะ” เธอยิ้ม ดวงตาของเธอเปล่งประกายด้วยความรักในเสียงเพลง แม้เวลาจะผ่านไปนานเพียงใด “ฉันเข้าร่วมการแข่งขันศิลปะสำหรับครูและกระทรวงศึกษาธิการทุกครั้ง ฉันยังคงรักศิลปะอยู่ เพียงแต่ฉันไม่เคยคิดเลยว่าจะได้กลับมาร้องเพลงพื้นบ้านเวียดนามอีกครั้ง”

เธอละทิ้งชอล์กและกระดานดำ แล้วหวนกลับไปสู่การร้องเพลงพื้นเมืองเวียดนาม (ca trù) ไม่ใช่แค่เป็นงานอดิเรก แต่เป็นวิธีการค้นพบตัวเองอีกครั้ง ด้วยหัวใจและประสบการณ์ชีวิตที่เต็มไปด้วยทั้งความสุขและความเศร้า เสียงของฆ้องและเครื่องดนตรีสายในวันนี้ไม่ใช่ความฝันในวัยเยาว์อีกต่อไป แต่เป็นการสืบทอดความรักที่ขัดเกลามานาน เงียบสงบ ยั่งยืน แต่ไม่เคยดับสูญ

เสียงจากใจจริงของผู้ที่ "คอยรักษาเปลวไฟให้คงอยู่"

เรื่องราวการเดินทางเพื่อ "รักษาเปลวไฟให้คงอยู่" ของศิลปินผู้ทรงคุณวุฒิ หลิว ถิ คิม เลียน เป็นเรื่องราวที่เต็มไปด้วยความรักและความมุ่งมั่นที่ไม่ย่อท้อ แม้จะอายุมากแล้ว ศิลปินท่านนี้ก็ยังคงทุ่มเททั้งวันทั้งคืนให้กับการฝึกฝนท่วงทำนองและจังหวะของศิลปะเวียดนามดั้งเดิมอย่างเต็มที่ คุณเลียนเล่าว่า การเรียนรู้การร้องเพลงพื้นเมืองเวียดนาม (ca trù) นั้นยากมาก ต้องใช้เวลาถึงสามเดือนในการฝึกฝนการตีกลอง และสามปีในการเรียนรู้เพียงไม่กี่ท่วงทำนอง ทุกคืน ศิลปินสูงวัยท่านนี้จะคอยแนะนำลูกศิษย์ของเธออย่างอดทนและพิถีพิถัน ตั้งแต่เด็กไปจนถึงผู้สูงอายุ ในแต่ละจังหวะ การควบคุมลมหายใจ และการออกเสียง

คุณคิม เลียน อุทิศชีวิตให้กับเพลงกาตรู (เพลงพื้นเมืองเวียดนาม) สร้างสรรค์การแสดงและบทเพลงที่น่าประทับใจ (ภาพจากเจ้าของภาพ)

เธอกล่าวว่า "ศิลปะการรำฉาบเป็นศิลปะที่ต้องใช้การลงทุน ความพิถีพิถัน และยากลำบากมากในการเรียนรู้ ในปัจจุบันคนหนุ่มสาวมักต้องการเรียนรู้ให้เร็วและรีบร้อน แต่จิตวิญญาณและแก่นแท้ของศิลปะการรำฉาบนั้นไม่สามารถเรียนรู้ได้อย่างผิวเผินเช่นนั้น"

คำพูดเหล่านั้นฟังดูเหมือนเสียงถอนหายใจอย่างหนัก การขาดแคลนผู้คนที่ต้องการทุ่มเทอย่างแท้จริงให้กับความยากลำบากและความท้าทายของอาชีพนี้เป็นสิ่งที่รบกวนจิตใจเธออย่างมาก

ศิลปินผู้ทรงเกียรติ ลู ถิ คิม เลียน แบ่งปันความหลงใหลในเพลงกาตรู (เพลงพื้นเมืองเวียดนาม) กับผู้ชมจำนวนมาก

จังหวะและท่วงทำนองอันไพเราะได้ฝังลึกอยู่ในจิตใจของเธอ เป็นพยานเงียบๆ ถึงความรักอันลึกซึ้งและความทุ่มเทที่ไม่สิ้นสุดของเธอ ท่ามกลางโลกที่เร่งรีบแสวงหาค่านิยมใหม่ๆ ศิลปินสูงวัยผู้นี้ยังคงปลูกฝังเมล็ดพันธุ์แห่งเพลงกาตรู (เพลงพื้นเมืองเวียดนาม) อย่างเงียบๆ สอนทุกตัวโน้ตและจังหวะอย่างขยันขันแข็ง ความหวังเดียวของเธอคือมรดกอันงดงามนี้จะได้พบที่ที่เหมาะสม ได้รับการยอมรับ และส่งต่อให้แก่คนรุ่นหลัง

และแล้ว แสงไฟจากบ้านของคุณนายเลียนก็ยังคงส่องสว่างอยู่ตามถนนในหมู่บ้านทุกเย็น ต้อนรับนักเรียนรุ่นต่อรุ่นที่มาเรียนรู้เกี่ยวกับเพลงคาตรู (เพลงพื้นเมืองเวียดนาม) เกือบ 30 ปีแล้วที่เธอกลับมาสู่สิ่งที่เธอรักอย่างแน่วแน่ และแสงนั้นก็ไม่เคยดับลงเลย ตรงกันข้าม มันดูเหมือนจะส่องสว่างยิ่งกว่าเดิม ราวกับเปลวไฟแห่งมรดกที่เธอทุ่มเทรักษาไว้อย่างสุดหัวใจ

    ที่มา: https://www.qdnd.vn/phong-su-dieu-tra/phong-su/nghe-nhan-uu-tu-luu-thi-kim-lien-tham-lang-neo-giu-tinh-hoa-ca-tru-925887