Résultats du suivi de la mise en œuvre du Programme national ciblé sur les nouvelles constructions rurales de 2021 à 2023

L'après-midi du 8 juillet, lors de la première journée de travail de la 20e session du 18e Conseil populaire provincial de Thanh Hoa , le camarade Nguyen Quang Hai, membre du Comité provincial du Parti et vice-président du Conseil populaire provincial, a présenté le rapport du Conseil populaire provincial sur les résultats du suivi de la mise en œuvre du Programme national ciblé pour la nouvelle construction rurale (ci-après dénommé « Programme de nouvelle construction rurale ») de 2021 à 2023 dans la province de Thanh Hoa. Le journal Thanh Hoa publie le texte intégral du rapport.

La 20e session du 18e Conseil populaire provincial de Thanh Hoa, mandat 2021-2026.

Le vice-président du Conseil populaire provincial, Nguyen Quang Hai, a présenté le rapport.

Première partie

RÉSULTATS DE LA MISE EN ŒUVRE DU NOUVEAU PROGRAMME DE RECHERCHE RÉGIONALE EN MILIEU RURAL DANS LA PROVINCE DE 2021 À 2023

I. DIRECTION ET PILOTAGE DE LA MISE EN ŒUVRE DU NOUVEAU PROGRAMME DE RÉFORME RURALE ET RÉGIONALE

1. Organiser la diffusion et la mise en œuvre des documents du gouvernement central et de la province de Thanh Hoa relatifs à la mise en œuvre du nouveau programme de développement rural.

Le Comité populaire provincial, les départements provinciaux, les antennes et les Comités populaires à tous les niveaux ont veillé à la diffusion et à la mise en œuvre des documents du gouvernement central et de la province relatifs à la mise en œuvre du Nouveau Programme de développement rural, tels que : la décision n° 263/QD-TTg du 22 février 2022 approuvant le Nouveau Programme de développement rural pour la période 2021-2025, la décision n° 1689/QD-TTg du 11 octobre 2021 portant promulgation du plan de mise en œuvre de la résolution 25/2021/QH15, la décision n° 35/QD-BCDCMTQG du 25 mars 2022 du chef du Comité directeur central portant promulgation du programme de travail 2022 du Comité directeur central pour les programmes nationaux cibles pour la période 2021-2025, les décrets, les résolutions du gouvernement et les documents du gouvernement central ; Directive n° 09-CT/TU du Comité provincial du Parti relative au renforcement du leadership des comités du Parti à tous les niveaux dans le cadre de la campagne « Tous unis pour bâtir de nouvelles zones rurales et des zones urbaines civilisées pour la période 2021-2025 »… La diffusion et la mise en œuvre de cette directive s’organisent selon diverses modalités : diffusion en ligne du niveau central au niveau local, communication mixte (directement au niveau provincial, en ligne aux niveaux de district et communal), envoi et photocopie de documents, diffusion de documents d’instruction, et organisation de conférences thématiques intégrant la diffusion et la mise en œuvre des directives des échelons supérieurs. L’organisation de la diffusion et de la mise en œuvre de ces directives vise essentiellement à garantir leur actualité, leur qualité et leur efficacité.

2. Émettre des documents pour diriger, gérer et orienter la mise en œuvre

Conformément aux documents du Comité central, à la Directive n° 09-CT/TU du Comité provincial du Parti relative au renforcement du leadership des comités du Parti à tous les niveaux dans le cadre de la campagne « Tous unis pour construire de nouvelles zones rurales et des zones urbaines civilisées pour la période 2021-2025 », et à la Décision n° 622-QD/TU du 23 juillet 2021 du Comité provincial du Parti portant promulgation du Programme de développement agricole et de construction de nouvelles zones rurales pour la période 2021-2025, le Comité populaire provincial a soumis au Conseil populaire provincial 16 résolutions visant à mettre en œuvre le Programme de construction de nouvelles zones rurales. Ces résolutions comprennent 2 résolutions relatives aux mécanismes et politiques d'encouragement de la construction de nouvelles zones rurales et 1 résolution relative au mécanisme d'intégration des sources de financement dans la mise en œuvre des programmes nationaux ciblés. Les résolutions adoptées sont conformes aux dispositions légales, opportunes, adaptées à la situation de la province et répondent aux objectifs du Programme de construction de nouvelles zones rurales.

Le Comité populaire provincial a publié de nombreux documents pour préciser, orienter et mettre en œuvre le Nouveau Programme de construction rurale, notamment : 46 décisions, 17 plans et de nombreux autres documents individuels.

Le Bureau de coordination des nouvelles constructions rurales, ses départements et ses antennes, conformément à leurs fonctions et tâches respectives, ont publié de manière proactive des documents guidant la mise en œuvre de chaque critère de nouvelles constructions rurales qui leur est assigné.

Le Conseil populaire et le Comité populaire aux niveaux du district et de la commune ont publié de nombreux documents pour organiser la mise en œuvre du Programme, notamment de nombreuses résolutions du Conseil populaire approuvant des programmes et des projets visant à soutenir et à encourager le mouvement de la Nouvelle Construction Rurale, qui se sont avérés efficaces et ont promu ce mouvement dans la région.

En résumé, les mécanismes, politiques et documents relatifs au leadership, à l'orientation, à la gestion et aux directives pour la mise en œuvre du Nouveau Programme Rural dans la province ont été intégralement publiés, avec de nombreuses innovations, conformément aux exigences pratiques, créant ainsi les conditions permettant aux localités d'accélérer la construction de nouvelles zones rurales, d'améliorer la qualité des critères de construction de nouvelles zones rurales avancées et de nouvelles zones rurales modèles au cours de la période 2021-2025, conformément au plan établi.

3. Travail de propagande et de mobilisation

Le travail de propagande et de mobilisation pour la mise en œuvre du Nouveau Programme de Développement Rural a été largement déployé sous de nombreuses formes, riches et efficaces. Ce travail a permis de sensibiliser les cadres, les membres du parti et la population au Programme de Développement Agricole et au Nouveau Développement Rural, d'améliorer la qualité des mouvements d'émulation et des campagnes en faveur de ce programme, et de promouvoir le rôle des personnes et des communautés participantes. Ces efforts ont ainsi engendré des changements positifs et concrets dans chaque village, hameau et foyer. Le Front de la Patrie et les organisations sociopolitiques à tous les niveaux ont répondu et mis en œuvre ce travail de propagande et de mobilisation de manière synchrone, riche, efficace et substantielle, à travers de nombreux mouvements tels que : le modèle de zone résidentielle « Lumineuse - Verte - Propre - Belle - Sûre », la zone résidentielle « Autogestion de la sécurité alimentaire » du Front de la Patrie, le mouvement « La jeunesse unie pour construire le Nouveau Développement Rural et des zones urbaines civilisées » de l'Union de la Jeunesse, et la campagne « Construire une famille de 5 non, 3 propres, contribuant à promouvoir les valeurs familiales vietnamiennes » de l'Union des Femmes. Le mouvement « Les anciens combattants s'entraident pour réduire la pauvreté et développer leurs activités » de l'Association des anciens combattants… Le Bureau provincial de coordination du Programme de développement rural a supervisé la publication de 32 400 exemplaires (36 numéros) de photos et de bulletins d'information sur le développement rural ; il a également publié 1 000 catalogues et 990 bulletins d'information sur les produits OCOP de la province de Thanh Hoa ; il a collaboré avec le journal Thanh Hoa à l'élaboration d'une campagne de sensibilisation sur le thème « Viser l'excellence dans le développement rural » ; il a produit quatre reportages diffusés sur la radio-télévision provinciale ; et il a mis à jour des centaines d'articles, de vidéos et de reportages publiés en ligne. Les comités de pilotage des programmes nationaux ciblés, du niveau du district à celui de la commune, se sont attachés à diffuser auprès de la population les politiques et les directives du Parti et de l'État relatives à la mise en œuvre du Programme de développement rural. Cette campagne de sensibilisation a été largement déployée sous de nombreuses formes concrètes, avec de nombreux articles et émissions promouvant la construction de nouvelles zones rurales. Le département de la Culture et de l'Information du district a piloté une campagne de propagande visuelle, comprenant des milliers de panneaux d'affichage, de slogans muraux et de peintures illustrant la construction de nouvelles zones rurales. Les organisations politiques et sociales ont lancé un mouvement incitant leurs membres, les syndicalistes et toutes les catégories de la population à s'unir pour construire ces nouvelles zones rurales. Cette campagne met l'accent sur la promotion d'exemples concrets de bonnes pratiques, en présentant des organisations, des individus et des modèles de production innovants, et en encourageant la participation active au développement de ces nouvelles zones rurales.

Un coin de la commune de Quang Ninh (Quang Xuong). Photo : Document.

4. Mise en place, consolidation et fonctionnement du Comité de pilotage du nouveau programme de développement rural à tous les niveaux ; appareil organisationnel des agences assistant le Comité de pilotage du nouveau programme de développement rural à tous les niveaux

Le Comité permanent du Parti provincial a adopté la décision n° 404-QD/TU du 5 mars 2021 portant création du Comité de pilotage pour la mise en œuvre des programmes nationaux ciblés dans la province de Thanh Hoa pour la période 2021-2025. Le secrétaire provincial du Parti en assure la présidence, tandis que le président et les vice-présidents du Comité populaire provincial en sont les vice-présidents. Le Comité de pilotage sera constitué sans délai en cas de changement de personnel. Il a également adopté un règlement intérieur et des décisions relatives à l'attribution des tâches à ses membres. De nombreux documents ont été publiés afin de piloter et de gérer le Nouveau Programme de développement rural pour la période 2021-2025. Enfin, des conférences ont été organisées pour évaluer deux années de mise en œuvre des programmes nationaux ciblés dans la province, ainsi que des webinaires sur les programmes nationaux ciblés pour onze districts montagneux.

Les comités de pilotage des programmes nationaux ciblés ont été mis en place et consolidés aux niveaux du district et de la commune. Chaque comité est placé sous la direction du secrétaire du Parti du même niveau, ce qui garantit l'unité et une coordination étroite dans la conduite, l'orientation et l'organisation de la mise en œuvre des programmes entre les différents niveaux et secteurs. Ces comités ont déployé des efforts considérables pour piloter et gérer la mise en œuvre des programmes, en s'attachant à lever les difficultés et les obstacles rencontrés lors de leur organisation et de leur mise en œuvre. Afin de conseiller le comité de pilotage provincial pour la mise en œuvre des programmes nationaux ciblés, le Comité populaire provincial maintient le fonctionnement du Bureau provincial de coordination du nouveau programme de développement rural et procède à des examens et à une consolidation réguliers. Les districts, les villes et les communes conservent le Bureau de coordination du nouveau programme de développement rural du district et les agents du nouveau développement rural au niveau communal, chargés de conseiller sur l'organisation et la mise en œuvre du nouveau développement rural au niveau local, assurant ainsi la continuité et l'efficacité du programme. De manière générale, le dispositif de pilotage et d'organisation de la mise en œuvre du Programme de construction rurale nouvelle, du niveau provincial au niveau communal, a été établi, consolidé et mis en œuvre de façon efficace et systématique. La coordination des membres des comités de pilotage aux niveaux provincial et de district est relativement fluide, ce qui renforce leur rôle au sein de ces comités. Le Comité de pilotage provincial des programmes nationaux cibles a organisé un bilan préliminaire des deux années de mise en œuvre du Programme de construction rurale nouvelle pour la période 2021-2025 dans la province de Thanh Hoa, ainsi qu'une conférence pour évaluer la mise en œuvre du Programme en 2023 et définir les objectifs pour 2024. Ces conférences ont toutes été l'occasion de valoriser les modèles exemplaires en matière de construction rurale nouvelle, notamment le mouvement de dons de terrains pour la construction de nouvelles routes rurales. Elles ont non seulement permis de rendre hommage aux collectifs et aux individus exemplaires, mais ont également contribué à diffuser largement ce mouvement d'émulation dans toutes les localités de la province.

5. Travaux d'orientation, d'inspection et de supervision

Les membres du Comité de pilotage provincial du Programme, conformément à leurs missions, ont régulièrement assuré le suivi auprès des collectivités locales afin de les orienter, de les contrôler et de les inciter à organiser la mise en œuvre du Programme. Ils ont également rapidement informé le Comité de pilotage des difficultés et obstacles rencontrés par les collectivités locales lors de la mise en œuvre et leur ont donné des conseils pour les surmonter, afin de garantir la progression conformément au Plan. Le Comité populaire provincial a chargé les départements, les directions et les secteurs, en fonction de leurs attributions, d'élaborer des plans visant à orienter et à guider la mise en œuvre des critères de la NTM aux trois niveaux (respect des normes NTM, NTM avancée et NTM modèle) pour la période considérée et chaque année dans les domaines de spécialisation du secteur au sein de la province. Les départements, les directions et les secteurs, conformément à leurs attributions, ont élaboré des plans visant à orienter et à guider la mise en œuvre des critères de la NTM à tous les niveaux pour l'ensemble de la période et chaque année pour les districts, les villes et les communes. Dans le même temps, organiser l'inspection, l'évaluation, l'appréciation et la détermination du niveau d'achèvement des critères NTM aux niveaux des domaines professionnels de l'industrie, conformément à la réglementation, sur la base de la proposition de prise en compte et de la reconnaissance du respect des normes NTM, NTM avancées et NTM modèles pour les localités qualifiées.

Le Bureau provincial de coordination du nouveau programme de développement rural a publié 52 documents afin d'orienter et d'inciter les collectivités locales à poursuivre leurs efforts pour diriger, organiser la mise en œuvre, maintenir et améliorer la qualité des critères de développement rural atteints, et ainsi garantir leur pérennité. Il les encourage également à élaborer et organiser des plans d'inspection annuels de la mise en œuvre du programme. Les collectivités locales effectuent régulièrement des suivis de la mise en œuvre des objectifs et indicateurs du programme, ce qui leur permet d'identifier rapidement les progrès, les difficultés et les problèmes rencontrés, et d'y apporter des solutions. Dans le cadre de l'organisation de la mise en œuvre du programme, les membres du Comité de pilotage de district exercent des fonctions régulières d'orientation, de direction, d'inspection et d'incitation, conformément aux plans annuels et par phases. Parallèlement, ils promeuvent la démocratie dans la mise en œuvre des politiques et projets du programme afin que la population puisse s'informer, participer aux discussions, agir, contrôler, superviser et bénéficier des actions du programme.

II. RÉSULTATS DE LA MISE EN ŒUVRE DU NOUVEAU PROGRAMME DE RECHERCHE RÉGIONALE RURALE DANS LA PROVINCE AU COURS DE LA PÉRIODE 2021-2023

1. Mise en œuvre des critères nationaux relatifs aux nouvelles zones rurales pour la période 2021-2025

Sur la base des critères nationaux définis par le Premier ministre pour les nouvelles zones rurales à tous les niveaux (standard, avancé, modèle) pour la période 2021-2025, et afin d'harmoniser leur mise en œuvre dans la province, le Comité populaire provincial a publié, le 10 août 2022, des critères spécifiques pour la période 2022-2025 relevant de sa compétence, notamment : les critères pour les nouvelles communes rurales (Décision n° 32/2022/QD-UBND) ; les critères pour les nouvelles communes rurales avancées (Décision n° 33/2022/QD-UBND) ; les critères pour les nouveaux districts ruraux avancés (Décision n° 31/2022/QD-UBND) ; et les critères pour les villages intelligents et les nouvelles communes rurales modèles, définis selon les domaines les plus performants (Décision n° 35/2022/QD-UBND). Parallèlement, promulguer le Règlement sur les critères, conditions, ordre, procédures, dossiers pour l'examen, la reconnaissance, l'annonce et la révocation des décisions de reconnaissance des villages et hameaux répondant aux normes NTM et au modèle NTM dans la province, période 2022-2025 dans la Décision n° 41/2022/QD-UBND du 5 septembre 2022.

2. Résultats de la mise en œuvre du nouvel ensemble de critères ruraux pour la période 2021-2025

2.1. Niveau communal

Critère n° 1 relatif à la planification : Concernant le plan d'aménagement communal : La province compte 344 communes tenues d'établir un plan d'aménagement communal, dont 125 sont orientées vers le développement urbain. Sur ces 344 communes, 298 ont obtenu l'approbation de leur plan d'aménagement communal, soit 86,6 %. Dans les districts montagneux, ce taux est de 71,9 %, soit 110 des 153 plans approuvés, et dans les districts de plaine, il atteint 98,4 %, soit 188 des 191 plans approuvés. Quarante-six communes (13,4 %) n'ont pas encore obtenu l'approbation de leur plan d'aménagement communal. Parmi elles, 43 se situent dans 5 districts montagneux et 3 dans les districts de plaine. L'absence d'approbation dans deux districts montagneux s'explique principalement par des ressources limitées, ce qui ralentit la mise en œuvre.

- Critère n° 2 sur la circulation : 402 communes (86,5 %) ont satisfait aux critères de circulation ; une augmentation de 1,1 % par rapport à fin 2020.

Entre 2021 et 2023, les collectivités locales ont investi dans la construction, la modernisation et la rénovation de plus de 4 583 km de routes rurales et de 1 368 km de chemins intercommunaux. Le mouvement de donation de terrains pour l’ouverture de ces routes a reçu le soutien et l’approbation de la population. La largeur et l’état des routes sont globalement conformes aux normes. Les communes mobilisent régulièrement les citoyens et les associations pour le nettoyage des routes, le respect des règles de sécurité routière sur les bas-côtés et les trottoirs, le déplacement des poteaux électriques après l’élargissement des routes, et la plantation d’arbres et de fleurs en bordure de route pour embellir les zones résidentielles. Des travaux d’entretien et de réparation sont effectués régulièrement.

Critère n° 3 relatif à l'irrigation et à la prévention et la gestion des catastrophes naturelles : 456 communes (98,1 %) ont satisfait aux critères relatifs à l'irrigation et à la prévention et la gestion des catastrophes naturelles, soit une augmentation de 2,3 % par rapport à fin 2020. Les districts ont privilégié l'investissement, la rénovation et la réparation des ouvrages clés, des réseaux d'irrigation internes, ainsi que la modernisation et la réparation des ponceaux, des digues fluviales et maritimes. Le taux de consolidation des ouvrages d'irrigation a progressé, répondant ainsi aux exigences en matière de prévention et de gestion des catastrophes naturelles, garantissant la durabilité et l'adaptation au changement climatique. Les communes disposant de digues ont assuré une bonne gestion de ces dernières et le traitement des infractions conformément à la réglementation, contribuant ainsi à la réduction des infractions à la loi sur les digues.

Critère n° 4 relatif à l'électricité : 462 communes (99,4 %) ont satisfait aux critères, soit une augmentation de 2,9 % par rapport à fin 2020. Chaque année, le réseau électrique provincial fait l'objet d'investissements, de rénovations et de mises à niveau par les organismes de gestion de l'électricité afin de garantir sa conformité aux exigences techniques et de répondre aux besoins de la population en matière de vie quotidienne et de production. Le système de centrales électriques moyenne et basse tension ainsi que les postes de transformation assurent la synchronisation, le respect des paramètres techniques et la sécurité électrique, conformément aux normes en vigueur. Sur trois ans (2021-2023), le capital d'investissement total pour la rénovation du réseau électrique provincial a atteint environ 2 460 milliards de VND ; de nombreux districts et communes ont réalisé d'importants progrès en matière de construction et de rénovation du réseau. Sur 465 communes, 454 ont satisfait au critère 4.2 relatif au « taux de ménages directement raccordés et utilisant l'électricité de manière régulière et sûre », garantissant ainsi le respect des orientations du ministère de l'Industrie et du Commerce, énoncées dans la décision n° 4293/QD-BCT du 28 octobre 2016 et la décision n° 2332/QD-BCT du 7 novembre 2022. Trois communes n'ont pas satisfait au critère n° 4 relatif à l'électricité.

Critère n° 5 relatif aux établissements scolaires : 421 communes (90,5 %) satisfont aux critères relatifs aux établissements scolaires, soit une augmentation de 9,6 % par rapport à fin 2020. Ces dernières années, les districts et les communes ont déployé des efforts considérables pour garantir que les infrastructures des écoles maternelles, primaires, collèges, lycées, établissements d’enseignement général à plusieurs niveaux et centres de formation professionnelle et continue répondent aux normes définies par le ministère de l’Éducation nationale. De nombreux districts ont investi dans la modernisation de leur système scolaire afin de le rendre plus complet, plus harmonieux et plus spacieux. Cependant, dans certaines communes, les ressources d’investissement restent limitées, ce qui ne leur permet pas de répondre aux besoins réels ni aux exigences du ministère de l’Éducation nationale : le nombre de salles de classe provisoires demeure élevé, le nombre de salles de classe par matière est faible et le nombre d’équipements fournis pour la mise en œuvre du Programme d’enseignement général de 2018 dans les écoles primaires et secondaires reste insuffisant. De nombreuses localités rencontrent des difficultés financières pour construire des infrastructures et acquérir du matériel pédagogique conforme aux normes nationales et ainsi satisfaire au critère n° 5 relatif aux établissements scolaires. Les investissements dans la construction d'écoles répondant aux normes nationales restent dispersés, de sorte que le pourcentage de communes qui remplissent ce critère n'est pas élevé.

- Critère n° 6 relatif aux équipements culturels : 377 communes (81,1 %) répondaient aux critères relatifs aux équipements culturels ; soit une baisse de 0,9 % par rapport à fin 2020. Pour mettre en œuvre le critère n° 6, le Comité populaire provincial a publié la décision n° 4794/QD-UBND du 31 décembre 2022 approuvant le projet « Construction et développement d’institutions culturelles et sportives de base dans la province d’ici 2030 », et le plan n° 151/KHUBND du 6 juin 2023 pour la mise en œuvre du projet « Construction et développement d’institutions culturelles et sportives de base dans la province pour la période 2023-2025 ». Entre 2021 et 2023, la province a investi dans la construction et l’achèvement de 3 centres culturels et sportifs de district, 88 centres culturels et sportifs de commune, 279 maisons de la culture et des terrains de sport dans les villages, hameaux et quartiers. Jusqu'à présent, la province compte 20/27 districts, villes et communes dotés de centres culturels et sportifs de niveau district (dont 13 centres répondent aux normes prescrites par le ministère de la Culture, des Sports et du Tourisme), 442/465 communes disposent d'installations culturelles et sportives (y compris des salles polyvalentes et des centres culturels et sportifs communaux), et 3 698/3 835 villages et hameaux possèdent des maisons culturelles et des zones sportives.

Cependant, les infrastructures et les équipements des institutions culturelles et sportives communales et villageoises sont principalement financés par les dons et les acquisitions des habitants. De ce fait, ils sont hétérogènes et ne répondent pas aux besoins d'organisation des activités communautaires. Dans certaines localités, malgré leur reconnaissance en tant que patrimoine culturel national, l'entretien et l'amélioration de la qualité des infrastructures culturelles n'ont pas bénéficié de l'attention nécessaire, et les résultats obtenus restent limités.

Critère n° 7 relatif aux infrastructures commerciales rurales : 433 communes (93,1 %) satisfont aux critères, soit une augmentation de 2,6 % par rapport à fin 2020. Les infrastructures commerciales rurales de la province ont connu de nombreuses transformations ces dernières années ; les équipements ont été considérablement améliorés, répondant ainsi aux besoins d’achat, de vente et d’échange de biens de la population. Le secteur privé (entreprises, coopératives, commerçants individuels) a activement participé aux investissements dans la construction d’infrastructures, l’amélioration des capacités de gestion, le développement des activités et l’exploitation des infrastructures commerciales. Entre 2021 et 2023, les collectivités locales ont mobilisé plus de 58 milliards de VND. Sur ce montant, environ 50 milliards de VND proviennent des budgets des districts et des communes et ont été investis dans la construction, la modernisation et la rénovation des marchés, ainsi que dans l’achat d’équipements et la formation du personnel (sécurité alimentaire, prévention et lutte contre les incendies, etc.) en matière de sécurité alimentaire et de lutte contre les incendies. Les ménages ont quant à eux investi environ 8 milliards de VND dans la rénovation de leurs commerces afin de répondre aux critères requis.

- Critère n° 8 relatif à l'information et à la communication : 454 communes (97,6 %) satisfont aux critères d'information et de communication, soit une baisse de 0,3 % par rapport à fin 2020. Le réseau de télécommunications a continué de bénéficier d'investissements, avec une extension de la couverture grâce à des technologies modernes, afin de répondre aux besoins du développement socio-économique et aux besoins de la population, notamment dans les zones rurales et montagneuses de la province. Ces investissements contribuent à l'amélioration des services et favorisent la transformation de la province. L'infrastructure informatique des administrations publiques a également continué d'être développée, complétée et modernisée afin d'assurer la gestion, le pilotage et l'exploitation du réseau et de mener à bien la transformation numérique de la province. Ainsi, les 465 communes disposent d'au moins un bureau de poste culturel communal, dont le rayon de desserte est inférieur à 3 km et qui répond aux normes en matière de locaux, d'équipements, de services et de prestation de services postaux, conformément à la réglementation du ministère de l'Information et des Communications. 465/465 communes de la province disposent de stations de radio et de systèmes de haut-parleurs dans les villages pour diffuser les directives et politiques du Parti, les politiques et lois de l'État, les événements politiques et les activités de développement socio-économique local ; 465/465 communes ont un ratio d'enregistrements de règlement en ligne par rapport au nombre total d'enregistrements de règlement de procédure administrative de la commune supérieur à la réglementation.

Critère n° 9 relatif au logement résidentiel : 416 communes (89,5 %) satisfont aux critères en matière de logement résidentiel, soit une baisse de 1,5 % par rapport à fin 2020. De nombreuses maisons ont été construites, modernisées ou rénovées, réduisant ainsi le nombre de logements précaires et insalubres. L’architecture des maisons est globalement respectueuse des traditions et coutumes locales, alliant éléments traditionnels et modernité, et créant des quartiers résidentiels propres et agréables. Le paysage des zones résidentielles est généralement soigné et agréable. Cependant, dans certaines communes des zones montagneuses, le taux de ménages vivant dans des logements semi-permanents, construits avec des matériaux peu durables ou dégradés, reste relativement élevé. De plus, certains ménages (principalement en zone montagneuse) n’ont pas les moyens de rénover leur logement en raison de leur situation économique.

Critère n° 10 relatif aux revenus : 390 communes (83,9 %) satisfont aux critères de revenus, soit une augmentation de 3,6 % par rapport à fin 2020. Considérant les revenus comme un critère important pour la construction de nouveaux espaces ruraux, les collectivités locales ont mis en œuvre ces dernières années de nombreux programmes, projets et politiques visant à optimiser l’accès aux capitaux pour les investissements dans les infrastructures, les modèles de production et l’octroi de prêts, afin de créer les conditions propices à l’augmentation des revenus des populations (districts de Tho Xuan, Thieu Hoa, Yen Dinh, etc.). Toutefois, 75 communes ne satisfont toujours pas aux critères de revenus, notamment celles situées dans des zones reculées, isolées et extrêmement difficiles d’accès. Trois districts ne satisfont à aucun critère, et certains districts présentent un faible nombre de communes répondant aux critères.

Critère n° 11 relatif à la pauvreté multidimensionnelle : 359 communes (77,2 %) satisfont aux critères de pauvreté multidimensionnelle, soit une baisse de 11,5 % par rapport à fin 2020. Ce critère sert de base à la mesure et au suivi du niveau de précarité et d’accès aux services sociaux essentiels. Il permet également d’identifier les zones prioritaires pour la mise en œuvre des politiques de réduction de la pauvreté et de protection sociale, ainsi que pour la planification d’autres politiques socio-économiques. Les services et antennes provinciaux ont proactivement élaboré des plans, organisé la direction, l’orientation, l’inspection et le contrôle de la mise en œuvre de l’analyse des ménages pauvres et quasi-pauvres dans les zones qui leur sont attribuées. Les collectivités locales continuent de renforcer la direction et la mise en œuvre coordonnée des solutions visant à promouvoir le développement de la production, à créer des emplois et à augmenter les revenus. De nombreux districts ont atteint 100 % de leurs communes concernées. Par ailleurs, 106 communes ne satisfont pas aux critères ; 3 districts ne comptent aucune commune répondant aux critères ; et certains districts comptent de nombreuses communes non conformes.

Critère n° 12 relatif au travail : 392 communes (84,3 %) ont satisfait aux critères en matière de travail, soit une baisse de 15,7 % par rapport à fin 2020. Le travail et l’emploi ont une influence considérable sur la qualité et l’efficacité du nouveau programme de construction rurale, et contribuent directement à améliorer la qualité de vie des populations rurales. Entre 2021 et 2023, la création d’emplois et la protection sociale ont été des priorités. Durant ces trois années, la province a créé plus de 185 000 emplois, dont plus de 26 000 ont été délocalisés à l’étranger. La structure du marché du travail a évolué positivement, la part des travailleurs des secteurs de l’agriculture, de la sylviculture et de la pêche ayant fortement diminué pour atteindre 31,1 % en 2023.

Critère n° 13 relatif à l'organisation de la production et au développement économique rural : À ce jour, 404 communes (86,9 %) satisfont aux critères d'organisation de la production et de développement économique rural, soit une baisse de 8,1 % par rapport à fin 2020. L'évolution de la structure économique et de la production agricole vers le développement d'une production de biens de consommation à haute rentabilité dans la province a été marquée par la création de filières de production et de consommation couvrant une superficie de 82 000 hectares. De nombreux modèles d'agritourisme et de tourisme rural ont vu le jour, tels que la ferme écologique Linh Ky Moc, le parc écologique de bambous Thanh Tam, la ferme Anh Duong et le village touristique Yen Trung. Ces modèles de production agricole, axés sur l'agriculture biologique et les hautes technologies, associés au tourisme, attirent de nombreux visiteurs venus découvrir et acheter des produits agricoles. La conversion des rizières peu rentables en cultures à plus forte valeur ajoutée a porté ses fruits. Entre 2021 et 2023, 2 458,9 hectares ont été convertis. Une culture à haute valeur ajoutée a été mise en production et exportée. Attention was paid to the consolidation and development of cooperatives; by the end of 2023, the whole province had 1,192 cooperatives operating in the fields of agriculture, forestry, fishery and salt production with more than 12,635 members; there were 815 agricultural cooperatives with 62,100 members, of which 598 agricultural cooperatives were operating effectively (mainly concentrated in communes that had met NTM standards). Cooperatives and cooperative groups have used land, labor, materials, capital more effectively, and have access to information on scientific and technical advances; Contributing to meeting the requirements of production development, effectively exploiting and using land and local labor resources, and contributing to changing farming practices, promoting economic restructuring towards commodity production. The OCOP program has been implemented vigorously and effectively; by December 31, 2023, the whole province had 496 recognized OCOP products, including 1 5-star product, 57 4-star products, and 438 3-star products. There are 94 communes that have not met criterion 12, especially in mountainous districts, the number of communes meeting criterion 12 is still low.

- Tiêu chí số 14 về giáo dục và đào tạo: Có 457 xã (98,3%) đạt tiêu chí Giáo dục và Đào tạo; tăng 1,8% so với cuối năm 2020. Các địa phương đã quan tâm, tập trung xây mới, tu sửa, bổ sung cơ sở vật chất, thiết bị giảng dạy tại các trường học theo hướng chuẩn Quốc gia, nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Công tác phổ cập giáo dục ở các cấp học trong toàn tỉnh thực hiện kiểm tra, đánh giá, công nhận theo đúng kế hoạch. Năm 2023, có 100% các xã, phường, thị trấn của 27 huyện, thị xã, thành phố đạt phổ cập giáo dục mầm non trẻ em 5 tuổi; phổ cập giáo dục tiểu học đạt mức độ 3; phổ cập giáo dục trung học cơ sở đạt mức độ 2; xóa mù chữ đạt mức độ 2. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS được tiếp tục học trung học (phổ thông, bổ túc, học nghề) đạt 90,34%. Tỷ lệ trường học đạt chuẩn quốc gia, đạt chuẩn về cơ sở vật chất là 84,79%. Tuy nhiên, công tác xã hội hoá trong việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học cho các cơ sở giáo dục còn hạn chế, hiệu quả chưa cao.

- Tiêu chí số 15 về y tế: Có 412 xã (86,6%) đạt tiêu chí về Y tế; giảm 7,8% so với cuối năm 2020. Công tác y tế dự phòng và chăm sóc sức khỏe ban đầu cho Nhân dân tiếp tục được quan tâm; tăng cường phòng, chống dịch COVID-19 và các dịch bệnh khác không để phát sinh thành ổ dịch, lan rộng ra cộng đồng. Các cơ sở y tế tiếp tục nâng cao chất lượng, ứng dụng kỹ thuật mới trong khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân. Người dân được tiếp cận các dịch vụ y tế cơ bản dễ dàng hơn, có chất lượng, tiết kiệm thời gian và chi phí; triển khai mô hình khám chữa bệnh BHYT bằng căn cước công dân gắn chíp điện tử và ứng dụng VNeID; đến nay, 100% trạm y tế xã, phường, thị trấn đã thực hiện khám, chữa bệnh BHYT. Toàn tỉnh đến hết ngày 31/12/2023, tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 91,95%. Bên cạnh những kết quả đạt được, chất lượng dịch vụ y tế tuyến xã chưa đáp ứng yêu cầu; cơ sở vật chất, trang thiết bị tại trạm y tế xã còn hạn chế, trang thiết bị tối thiểu một số trạm y tế vẫn còn thiếu; nguồn nhân lực của Trạm y tế còn thiếu, nhất là bác sĩ, hộ sinh, dược sĩ, y học cổ truyền. Hầu hết các xã, phường, thị trấn không có lực lượng nhân viên y tế thôn, bản nên việc triển khai công tác y tế dự phòng, y tế, dân số tại cộng đồng còn gặp nhiều khó khăn.

- Tiêu chí số 16 về văn hóa: Có 450 xã (96,8%) đạt tiêu chí về văn hóa; tăng 2,9% so với cuối năm 2020. Thực hiện Quyết định số 696-QĐ/TU ngày 9/9/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh phê duyệt Chương trình nâng cao chất lượng văn hoá giai đoạn 2021-2025; trong thời gian qua, hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao, bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích được quan tâm thực hiện. Phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa gắn với XDNTM, phong trào xây dựng xã đạt chuẩn văn hóa NTM tiếp tục được triển khai thực hiện; nâng cao chất lượng xây dựng và công nhận danh hiệu gia đình văn hoá, khu dân cư văn hoá, gắn XDNTM với bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hoá, giữ gìn phong tục tập quán tốt đẹp, văn hóa đặc trưng của các dân tộc, các địa phương trong tỉnh. Tỷ lệ dân số tham gia luyện tập thể dục thể thao thường xuyên, số gia đình được công nhận danh hiệu gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa tăng lên, các lễ hội truyền thống được tổ chức đúng quy định. Việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống được phát triển mạnh, nhiều CLB văn nghệ dân gian, CLB thơ, chèo, tuồng, dân ca, dân vũ được hình thành duy trì có hiệu quả, nâng cao và làm phong phú thêm đời sống văn hóa của Nhân dân.

- Tiêu chí số 17 về môi trường và an toàn thực phẩm: Có 277 xã (59,6%) đạt tiêu chí về môi trường và an toàn thực phẩm; giảm 20,9% so với cuối năm 2020. Công tác bảo vệ môi trường và xây dựng cảnh quan sáng - xanh - sạch - đẹp được các ngành, các địa phương tập trung chỉ đạo thực hiện. Ý thức bảo vệ môi trường của người dân đã đi vào nền nếp, quan tâm đến việc thu gom, xử lý rác thải, cải tạo cảnh quan môi trường, trồng hoa, cây xanh dọc hai bên đường, trong khu dân cư, xây dựng mương rãnh thoát nước... nhiều mô hình về bảo vệ môi trường được duy trì và ngày càng nhân rộng.

Tỷ lệ hộ dân được dùng nước sạch của một số huyện tăng. Đây là tiêu chí khó đạt và khó duy trì của các xã XDNTM, có 277 xã đạt và giảm 20,9% so với năm 2020; có 4 huyện chưa có xã nào đạt tiêu chí này (do chưa đạt chỉ tiêu 17.1 về tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn); nhiều huyện đạt rất thấp (do chưa có nhà máy nước sạch, hoặc có nhưng độ bao phủ chưa khắp các xã, thị trấn). Do đó, có xã được công nhận đạt chuẩn NTM giai đoạn 2013-2020, rà soát theo Bộ tiêu chí 2021-2025, lại không đạt Tiêu chí số 17.

- Tiêu chí số 18 về hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật: Có 452 xã (97,2%) đạt tiêu chí về Hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật; tăng 0,6% so với cuối năm 2020. Các cấp ủy đảng đã tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, kịp thời các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng, tạo sự thống nhất cao về nhận thức và tổ chức thực hiện trong toàn Đảng bộ tỉnh. Các địa phương tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã và đã có sự chuyển biến đáng kể, chất lượng được nâng lên.

- Tiêu chí số 19 về quốc phòng và an ninh: Có 462 xã (99,4%) đạt tiêu chí về Quốc phòng và An ninh; giảm 0,2% so với cuối năm 2020. Công an các huyện đã triển khai đồng bộ phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Toàn tỉnh có 398 xã, thị trấn được đưa ra khỏi diện trọng điểm, phức tạp về ANTT. Có nhiều mô hình về phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, trong đó có những mô hình hoạt động mang lại hiệu quả góp phần bảo đảm ANTT ở nông thôn, như mô hình camera giám sát gắn với công tác bảo đảm ANTT đã được nhân rộng. Lực lượng dân quân tiếp tục được xây dựng vững mạnh, rộng khắp, hoàn thành các chỉ tiêu quân sự, quốc phòng được giao; góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân; tích cực xây dựng địa bàn nông thôn vững mạnh toàn diện, bảo đảm giữ vững tiêu chí quân sự, quốc phòng trong XDNTM.

Qua số liệu về kết quả thực hiện các mục tiêu theo Bộ Tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025, cho thấy: Có 8 tiêu chí tăng so với năm 2020. Nguyên nhân tăng các tiêu chí là do các xã mới đạt chuẩn NTM giai đoạn 2021-2023. Có 11 tiêu chí giảm so với năm 2020. Nguyên nhân giảm các tiêu chí: Do bộ tiêu chí xã NTM giai đoạn 2021-2025 có nhiều chỉ tiêu hơn so với bộ tiêu chí giai đoạn 2016-2020, tăng từ 49 chỉ tiêu lên 57 chỉ tiêu/19 tiêu chí. Nhiều tiêu chí mức độ đạt chuẩn của từng chỉ tiêu cũng được quy định cao hơn như: Tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch từ nguồn cấp nước tập trung; tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ; cấp mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm chủ lực của xã và được chứng nhận VietGAP; tỷ lệ người dân có sổ khám chữa bệnh điện tử và sử dụng ứng dụng khám chữa bệnh từ xa; gắn mã địa chỉ cơ quan, tổ chức, cá nhân, hộ gia đình trên nền tảng bản đồ số quốc gia; tỷ lệ nghèo đa chiều... Ngoài ra, trong bộ tiêu chí mới, có một số chỉ tiêu mà giai đoạn trước không có. Bên cạnh đó, một số địa phương sau khi được công nhận NTM thì việc duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí chưa được quan tâm đúng mức.

Cultural house of Da Nam village, Yen Phu commune (Yen Dinh). Archives de photos

2.2. Cấp huyện

Thực hiện Quyết định số 320/QĐ-TTg ngày 8/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM; quy định thị xã, thành phố trực thuộc cấp tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM và Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025; qua rà soát, đánh giá của Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng NTM tỉnh, kết quả XDNTM của 23 huyện như sau:

- Tiêu chí số 1 về quy hoạch: có 23/23 huyện (100%) đạt tiêu chí về Quy hoạch; tăng 69,6% so với cuối năm 2020.

- Tiêu chí số 2 về giao thông: Có 14/23 huyện (60,9%) đạt tiêu chí về Giao thông; giảm 8,7% so với cuối năm 2020.

- Tiêu chí số 3 về thủy lợi và phòng, chống thiên tai: Có 22/23 huyện (95,7%) đạt tiêu chí về thủy lợi và phòng, chống thiên tai; tăng 21,7% so với cuối năm 2020.

- Tiêu chí số 4 về điện: Có 21/23 huyện (91,3%) đạt tiêu chí về Điện; tăng 4,3% so với cuối năm 2020.

- Tiêu chí số 5 về y tế - văn hóa - giáo dục: Có 9/23 huyện (39,1%) đạt tiêu chí về y tế - văn hóa - giáo dục; giữ nguyên so với cuối năm 2020.

- Tiêu chí số 6 về kinh tế: Có 11/23 huyện (47,8%) đạt tiêu chí về Kinh tế; giảm 30,4% so với cuối năm 2020.

- Tiêu chí số 7 về môi trường: Có 8/23 huyện (34,8%) đạt tiêu chí về Môi trường; giảm 4,3% so với cuối năm 2020.

- Tiêu chí số 8 về chất lượng môi trường sống: Có 8/23 huyện (34,8%) đạt tiêu chí về Chất lượng môi trường sống; giảm 65,2% so với cuối năm 2020.

- Tiêu chí số 9 về hệ thống chính trị - an ninh trật tự - hành chính công: Có 17/23 huyện (73,9%) đạt tiêu chí về hệ thống chính trị - an ninh trật tự - hành chính công; giảm 26,1% so với cuối năm 2020.

Như vậy, có 4/23 huyện đạt 9/9 tiêu chí; có 2/23 huyện đạt 7/9 tiêu chí; có 2/23 huyện đạt 6/9 tiêu chí; có 1/23 huyện đạt 5/9 tiêu chí; có 6/23 huyện đạt 4/9 tiêu chí; có 5/23 huyện đạt 3/9 tiêu chí so với Bộ tiêu chí huyện NTM giai đoạn 2021 - 2025. Có tiêu chí tăng cao so với năm 2020, như: Tiêu chí số 1 về quy hoạch tăng 69,6%, nhưng cũng có tiêu chí giảm sâu, như: Tiêu chí số 8 về chất lượng môi trường sống giảm 65,2%. Có tiêu chí nhiều huyện không đạt như: Tiêu chí số 7 về môi trường, Tiêu chí số 8 về chất lượng môi trường sống, Tiêu chí số 5 về y tế - văn hóa - giáo dục.

Nguyên nhân chưa đạt các tiêu chí huyện NTM giai đoạn 2021-2025: So với Bộ tiêu chí 2016 -2020, giai đoạn 2021-2025, có nhiều tiêu chí khó, cần nhiều thời gian, nguồn lực mới có thể triển khai thực hiện. Cụ thể một số tiêu chí như: Tiêu chí số 2 về giao thông có thêm chỉ tiêu về tỷ lệ đường huyện được trồng cây xanh, bến xe khách tại trung tâm huyện; Tiêu chí số 6 về kinh tế: Có chỉ tiêu về kết cấu hạ tầng khu công nghiệp; Tiêu chí số 7 về môi trường: Có chỉ tiêu về phân loại rác thải; công trình xử lý nước thải...

3. Kết quả triển khai 6 Chương trình chuyên đề hỗ trợ thực hiện Chương trình XDNTM

3.1. Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP)

Chương trình OCOP trên địa bàn tỉnh được triển khai đồng bộ, hiệu quả. Sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ tiêu chí và quy trình đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành, các huyện bám sát hướng dẫn của Trung ương, Kế hoạch của tỉnh, tiếp tục triển khai các hoạt động phát triển sản phẩm OCOP. Toàn tỉnh có 496 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó có 1 sản phẩm 5 sao, 57 sản phẩm hạng 4 sao, 438 sản phẩm 3 sao của 344 chủ thể OCOP (73 doanh nghiệp, 102 HTX, 10 tổ hợp tác, 159 hộ sản xuất, kinh doanh); phần lớn các sản phẩm sau khi được công nhận xếp hạng OCOP đều có tăng trưởng về quy mô, số lượng và doanh thu bán hàng (khoảng 15 - 20%). Nhiều sản phẩm OCOP đã tạo dựng được thương hiệu, có chỗ đứng trên thị trường trong và ngoài tỉnh, đặc biệt, có một số sản phẩm xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật... So với mục tiêu đến năm 2025, tỉnh đã đạt 85,7% kế hoạch về số sản phẩm OCOP 3 - 4 sao, 20% kế hoạch về số sản phẩm OCOP 5 sao. Tổ chức nhiều đợt xúc tiến, giới thiệu sản phẩm OCOP tại các siêu thị và tại một số tỉnh, thành phố; tạo điều kiện, hỗ trợ các chủ thể sản phẩm OCOP tham gia các hội chợ giới thiệu sản phẩm; biên tập và phát hành hàng năm cuốn Catalog và cuốn bản tin sản xuất, thị trường và tiêu thụ sản phẩm OCOP để giới thiệu, quảng bá sản phẩm OCOP của tỉnh; nhiều sản phẩm OCOP được quảng bá, giới thiệu trên các sàn thương mại điện tử như: Voso.vn, Posmart.vn, Lazada, Shopee, Tiki...

3.2. Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong XDNTM

UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 90/KH-UBND ngày 14/4/2023 về Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng NTM giai đoạn 2023-2025. Công tác hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện việc bảo tồn, phục dựng, khai thác các hoạt động văn hóa truyền thống phục vụ phát triển du lịch nông thôn được quan tâm, đẩy mạnh: Tổ chức thành công các lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là các lễ hội được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; triển khai thực hiện dự án truyền dạy dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống gắn với hoạt động phát triển du lịch trên địa bàn các huyện, nhất là các huyện miền núi... Tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức và tổ chức học tập kinh nghiệm về quản lý di sản văn hoá phi vật thể, nghệ thuật dân ca, dân vũ, dân nhạc cho cán bộ, công chức văn hóa cơ sở và cho cộng đồng. Văn phòng Điều phối NTM tỉnh đã tổ chức 2 lớp tập huấn Chương trình phát triển du lịch nông thôn cho các chủ cơ sở và người lao động du lịch nông thôn. Công tác quản lý và bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử được các huyện quan tâm triển khai thực hiện; tổ chức thành công nhiều sự kiện văn hóa, thể thao, du lịch thu hút được du khách và Nhân dân tham gia; đẩy mạnh tuyên truyền quảng bá du lịch cộng đồng, tập trung xây dựng các mô hình phát triển du lịch cộng đồng trải nghiệm, các trang trại vườn đồi, hang động... các hình thái du lịch này ngày càng nhận được sự quan tâm, thu hút du khách trong và ngoài tỉnh, đặc biệt là khách nước ngoài, góp phần nâng cao đời sống, thu nhập của Nhân dân địa phương.

3.3. Chương trình khoa học và công nghệ phục vụ XDNTM

Trong Đề án Phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2021 - 2025 ban hành kèm theo Quyết định số 5060/QĐ-UBND ngày 25/11/2020 của UBND tỉnh, Chương trình Khoa học công nghệ phục vụ XDNTM đã được lồng ghép vào 2 Chương trình: Ứng dụng khoa học, công nghệ phục vụ phát triển nông nghiệp công nghệ cao, thông minh và XDNTM của Đề án. Từ năm 2021 đến nay, hằng năm, Sở Khoa học và Công nghệ đã tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt các nhiệm vụ khoa học và công nghệ thuộc 06 chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm của tỉnh, giai đoạn 2021-2025. Trong số các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt, có từ 10 - 15 nhiệm vụ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và XDNTM. Nhiều huyện đã thực hiện Chương trình khoa học và công nghệ phục vụ XDNTM; triển khai thực hiện có hiệu quả các dự án khoa học công nghệ vào sản xuất.

3.4. Chương trình chuyển đổi số trong XDNTM hướng tới NTM thông minh

Thực hiện Kế hoạch số 252/KH-UBND ngày 20/10/2022 của UBND tỉnh về Chương trình chuyển đổi số trong XDNTM, hướng tới NTM thông minh trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2022-2025; các ngành, địa phương đã triển khai thực hiện thúc đẩy chuyển đổi số, góp phần nâng cao năng lực hạ tầng ứng dụng CNTT, chuyển đổi số cho các địa phương; chỉ đạo, hướng dẫn các doanh nghiệp bưu chính, viễn thông phát triển hạ tầng, mở rộng mạng lưới, nâng cao chất lượng dịch vụ bưu chính, viễn thông trên địa bàn tỉnh; phối hợp với các đơn vị có liên quan để tham mưu, thẩm định các chương trình, dự án ứng dụng CNTT, chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh. Chương trình XDNTM được tổ chức đồng bộ, thống nhất trên nền tảng công nghệ số, 100% hồ sơ công việc cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã được xử lý trên môi trường mạng, vượt chỉ tiêu so với mục tiêu đến năm 2025. Toàn tỉnh đã triển khai xây dựng được 15 thôn thông minh thuộc các xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 8 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu với lĩnh vực nổi trội về chuyển đổi số.

3.5. Chương trình tăng cường bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nông thôn trong XDNTM

UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 148/KH-UBND ngày 5/6/2023 về thực hiện các mô hình thôn, xóm “Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp - An toàn”, khu dân cư kiểu mẫu năm 2023; Quyết định số 431/QĐ-UBND ngày 06/02/2023 ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình tăng cường bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nông thôn trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2023-2025; các sở, ngành và các địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được giao đã chủ động thực hiện và phối hợp thực hiện các nội dung của Kế hoạch, bước đầu đạt được những kết quả tích cực. Một số mô hình về bảo vệ môi trường được duy trì và ngày càng phát huy nhân rộng, như: Phân loại rác thải tại nguồn kết hợp chống rác thải nhựa, xử lý chất thải rắn sinh hoạt hữu cơ làm phân bón vi sinh quy mô hộ gia đình, mô hình ngôi nhà thu gom phế liệu phòng chống rác thải nhựa tại trường học...

3.6. Chương trình nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện tiêu chí ANTT trong XDNTM

Thực hiện Kế hoạch số 71/KH-BCA-V05 ngày 23/02/2023 của Bộ Công an về thực hiện Chương trình nâng cao chất lượng, hiệu quả tiêu chí an ninh, trật tự trong XDNTM, Công an tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Chương trình nâng cao chất lượng hiệu quả thực hiện tiêu chí ANTT trong XDNTM năm 2023.

An ninh trên các tuyến, lĩnh vực, địa bàn, mục tiêu trọng điểm tiếp tục được giữ vững ổn định, không để xảy ra đột xuất, bất ngờ, hình thành điểm nóng. Tội phạm về trật tự xã hội giảm, hoạt động của các loại tội phạm được kiềm chế; không để xảy ra oan sai, bỏ lọt tội phạm và người phạm tội; không để phát sinh các loại tội phạm có tổ chức nhất là hoạt động của băng nhóm, không có các tụ điểm tệ nạn xã hội phức tạp; đấu tranh trấn áp mạnh với các đối tượng, điểm, đường dây hoạt động tín dụng đen; triệt xóa nhiều điểm, đường dây ma túy lớn hoạt động liên tỉnh, xuyên quốc gia và triệt xóa cơ bản các điểm, tụ điểm, đối tượng mua bán trái phép chất ma túy trong toàn tỉnh. Toàn tỉnh có 640 mô hình tự quản về ANTT trong đó có nhiều mô hình hoạt động mang lại hiệu quả góp phần bảo đảm an ninh, trật tự ở cơ sở. Tổ chức Hội nghị điểm sơ kết công tác xây dựng mô hình camera với ANTT trong XDNTM giai đoạn 2021-2023 và được Bộ Công an nhân rộng trên toàn quốc. Nhiều huyện đã có nhiều mô hình, cách làm hay trong việc thực hiện tiêu chí an ninh, trật tự trong xây dựng XDNTM.

4. Kết quả thực hiện XDNTM, NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu

4.1. Kết quả thực hiện XDNTM

a) Cấp huyện

Đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 13 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM/hoàn thành nhiệm vụ XDNTM, đạt 76,47% so với mục tiêu đến năm 2025 Trung ương giao (17 đơn vị cấp huyện) và 68,42% so với mục tiêu phấn đấu của tỉnh (19 đơn vị cấp huyện). Giai đoạn 2021 - 2023, có thêm 5 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM/hoàn thành nhiệm vụ XDNTM (Triệu Sơn, Nông Cống, Thiệu Hóa, Sầm Sơn, Bỉm Sơn).

b) Cấp xã

Đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 360/465 xã đạt chuẩn NTM, đạt 87,8% so với mục tiêu đến năm 2025 (410 xã đạt chuẩn NTM). Giai đoạn 2021-2023, có thêm 43 xã được công nhận đạt chuẩn NTM. Bình quân đạt 17,39 tiêu chí/xã. Còn 105 xã chưa đạt chuẩn NTM, trong đó: có 04 xã đạt 19 tiêu chí; có 16 xã đạt từ 15 - 18 tiêu chí; có 53 xã đạt từ 10 – 14 tiêu chí; có 32 xã đạt từ 5 - 9 tiêu chí; không còn xã dưới 5 tiêu chí.

c) Thôn, bản (đối với các địa phương đặc biệt khó khăn)

Đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 717 thôn, bản miền núi đạt chuẩn NTM, đạt 81,8% so với mục tiêu đến năm 2025 (876 thôn, bản đạt chuẩn NTM); có 66 thôn, bản thuộc các xã đặc biệt khó khăn đạt chuẩn NTM, đạt 65,3% so với mục tiêu đến năm 2025 (101 thôn, bản đạt chuẩn NTM). Giai đoạn 2021 - 2023, có 167 thôn, bản (trong đó, có 29 thôn, bản thuộc các xã đặc biệt khó khăn).

Số thôn, bản thuộc các xã đặc biệt khó khăn chưa được công nhận đạt chuẩn NTM là 103 thôn, bản.

4.2. Kết quả thực hiện NTM nâng cao

Đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 90 xã được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao, đạt 54,5% so với mục tiêu đến năm 2025 (165 xã đạt chuẩn NTM nâng cao).

Giai đoạn 2021-2023, có thêm 68 xã được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao.

4.3. Kết quả thực hiện NTM kiểu mẫu

a) Cấp xã

Đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 16 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, đạt 39% so với mục tiêu đến năm 2025 (41 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu). Giai đoạn 2021 - 2023, có thêm 15 xã được công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.

b) Thôn, bản

Đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 450 thôn, bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, đạt 132,1% so với mục tiêu đến năm 2025 (340 thôn, bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu).

4.4. Kết quả thực hiện XDNTM trên địa bàn 15 xã biên giới và xã Mường Lý, huyện Mường Lát đến hết năm 2023.

15 xã biên giới và xã Mường Lý (Mường Lát) là những xã có vị trí an ninh quốc gia rất quan trọng, đều là các xã đặc biệt khó khăn (có 4 xã thuộc khu vực I; 2 xã thuộc khu vực II và 10 xã thuộc khu vực III), vị trí địa lý không thuận lợi, địa hình hiểm trở, thường xuyên bị ảnh hưởng nặng nề của lũ ống, lũ quét, cơ sở hạ tầng kinh tế-xã hội thiếu và yếu, sản xuất chưa phát triển, đời sống của người dân còn nhiều khó khăn, xuất phát điểm XDNTM rất thấp.

Đến tháng 12/2023, chưa có xã nào trong 16 xã nêu trên đạt chuẩn NTM; bình quân mới đạt 9,6 tiêu chí/xã; có 6 xã đạt từ 10 - 14 tiêu chí, 10 xã đạt từ 6 - 9 tiêu chí. Có 3 tiêu chí: Thu nhập, Nghèo đa chiều, Môi trường và ATTP chưa có xã nào đạt.

5. Tình hình huy động, sử dụng các nguồn vốn thực hiện Chương trình

Tổng huy động nguồn lực thực hiện Chương trình XDNTM giai đoạn 2021-2023 là 19.453.810/44.700.000 triệu đồng đạt 43.52% so với kế hoạch đến năm 2025. Bao gồm:

5.1. Ngân sách trung ương: 1.442.696 triệu đồng, chiếm 7,42%.

a) Vốn đầu tư phát triển:

- Giai đoạn 2021-2025: 2.154.920 triệu đồng (Đợt 1: 1.920.500 triệu đồng; đợt 2 (vốn bổ sung): 234.420 triệu đồng).

- Số vốn trung hạn đã phân bổ chi tiết đến từng dự án và mức vốn: 2.139.920 triệu đồng. Số vốn chưa phân bổ chi tiết: 15.000 triệu đồng.

- Số vốn Trung ương giao năm 2021, 2022 và 2023: 1.092.850 triệu đồng:

+ Năm 2022 (bao gồm cả của năm 2021): 564.660 triệu đồng. Tiến độ giải ngân đến nay đạt 99,16%.

+ Năm 2023: 528.190 triệu đồng. Tiến độ giải ngân đến nay đạt 91,49%. Vốn sự nghiệp: Tổng số vốn trung ương giao năm 2021, 2022 và 2023: 339.846 triệu đồng; đã phân bổ chi tiết: 339.846 triệu đồng.

Theo báo cáo của các địa phương, tiến độ giải ngân vốn năm 2021 (chuyển nguồn năm 2022 thực hiện) đạt 100%; vốn năm 2022 và 2023, tiến độ giải ngân đạt 80,38%.

5.2. Ngân sách tỉnh

Thực hiện chính sách khuyến khích XDNTM của tỉnh, năm 2021, năm 2022 và năm 2023, ngân sách tỉnh đã bố trí 437.505 triệu đồng, chiếm 2,25%. Tiến độ giải ngân đến nay: vốn năm 2021 đạt 100%, vốn năm 2022 và 2023 đạt 87,8%.

5.3. Ngân sách huyện, xã : 8.588.876 triệu đồng, chiếm 44,15%. Trong đó:

+ Ngân sách huyện: 3.255.883 triệu đồng, chiếm 16,73%;

+ Ngân sách xã: 5.332.993 triệu đồng, chiếm 27,42%;

5.4. Vốn lồng ghép: 2.949.419 triệu đồng, chiếm 15,16%;

5.5. Vốn tín dụng: 2.213.413 triệu đồng, chiếm 11,38%;

5.6. Vốn doanh nghiệp, HTX: 713.135 triệu đồng, chiếm 3,67%;

5.7. Vốn huy động của cộng đồng dân cư (bao gồm tiền mặt và giá trị ngày công lao động, vật tư, vật liệu, hiến đất): 3.118.766 triệu đồng, chiếm 16,03% (không bao gồm kinh phí người dân tự chỉnh trang nhà ở dân cư).

III. ĐÁNH GIÁ CHUNG

1. Ưu điểm

Trong thời gian từ năm 2021 đến năm 2023, mặc dù gặp nhiều khó khăn, thách thức; song, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, sát sao của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và Ban Chỉ đạo các Chương trình MTQG tỉnh, sự nỗ lực của các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp Nhân dân, Chương trình XDNTM của tỉnh tiếp tục đạt được những kết quả quan trọng, tích cực.

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chương trình đã được các cấp, các ngành thực hiện quyết liệt, đồng bộ; về cơ bản các cơ chế, chính sách, các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và hướng dẫn thực hiện Chương trình XDNTM trên địa bàn tỉnh đã được ban hành kịp thời, có nhiều đổi mới, phù hợp với yêu cầu của thực tiễn, tạo điều kiện để các địa phương đẩy nhanh tiến độ XDNTM, nâng cao chất lượng các tiêu chí để XDNTM nâng cao, NTM kiểu mẫu trong giai đoạn 2021-2025 theo Kế hoạch đã đề ra.

Công tác tuyên truyền, vận động thực hiện Chương trình XDNTM được triển khai sâu rộng với nhiều hình thức phong phú, hiệu quả; qua đó, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và người dân về Chương trình phát triển Nông nghiệp và XDNTM; chú trọng nâng cao chất lượng các phong trào thi đua XDNTM, các cuộc vận động; đề cao vai trò chủ thể của người dân và cộng đồng tham gia XDNTM đi vào thực chất, đem lại sự chuyển biến tích cực, rõ nét tới từng thôn, bản, hộ gia đình và cuộc sống của mỗi người dân nông thôn. Nhiều mô hình, phong trào thi đua XDNTM được triển khai, nhân rộng và phát huy hiệu quả; nổi bật là phong trào thi đua hiến đất chung sức XDNTM thu hút đông đảo các tầng lớp Nhân dân tham gia, hưởng ứng.

Bộ máy chỉ đạo, tổ chức thực hiện Chương trình XDNTM từ cấp tỉnh đến cấp xã đã được thành lập, kiện toàn, đi vào hoạt động có hiệu quả, nền nếp. Công tác phối hợp của các thành viên Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, cấp huyện tương đối nhịp nhàng. Công tác hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra, giám sát được quan tâm thực hiện. Thanh Hóa là tỉnh lớn, có nhiều huyện miền núi khó khăn, nhưng một số chỉ tiêu XDNTM vượt kế hoạch đề ra, số lượng xã NTM đứng thứ hai, xã NTM nâng cao đứng thứ ba và xã NTM kiểu mẫu đứng thứ năm cả nước. Chất lượng của các xã được công nhận đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu được nâng lên; số lượng sản phẩm OCOP thuộc nhóm 5 tỉnh dẫn đầu cả nước và đa dạng về chủng loại. Thực hiện XDNTM đồng bộ cả quy mô cấp huyện, xã, thôn, bản và các cấp độ NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, phù hợp với điều kiện thực tế, từng vùng miền của tỉnh.

Kết quả thực hiện Chương trình XDNTM tiếp tục góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống đại bộ phận người dân nông thôn, hạ tầng kinh tế, xã hội được tăng cường; nhiều mô hình phát triển sản xuất theo chuỗi liên kết giá trị đã đem lại hiệu quả; các hoạt động văn hoá - thể thao và học tập trong cộng đồng được duy trì và phát triển; y tế, giáo dục tiếp tục được chăm lo; môi trường từng bước được cải thiện; ANTT và an toàn xã hội được đảm bảo; diện mạo nông thôn được đổi mới mạnh mẽ. Trên địa bàn toàn tỉnh, phong trào XDNTM đã phát triển rộng khắp, thu hút được sự tham gia của người dân, doanh nghiệp; từng bước thay đổi diện mạo nông thôn của tỉnh, đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân được nâng cao, khối đại đoàn kết toàn dân được củng cố vững chắc là nền tảng cho công cuộc xây dựng quê hương, đất nước và phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn toàn tỉnh.

2. Khó khăn, vướng mắc và tồn tại, hạn chế

2.1. Khó khăn, vướng mắc

- Bộ tiêu chí NTM của Trung ương và của tỉnh giai đoạn 2021 - 2025 có nhiều tiêu chí, chỉ tiêu mới và khó. Cụ thể: (1) Bộ tiêu chí xã NTM nâng cao giai đoạn 2016 - 2020 có 15 tiêu chí và 41 chỉ tiêu, giai đoạn 2021 - 2025 là 19 tiêu chí và 75 chỉ tiêu, tăng 4 tiêu chí và 34 chỉ tiêu. (2) xã kiểu mẫu phải có thôn thông minh và các tiêu chí nổi trội để thực hiện cũng đòi hỏi mức độ cao hơn nên lựa chọn xây dựng tiêu chí nổi trội nhiều xã khó khăn, lúng túng.

- Một số nội dung, tiêu chí xã NTM, xã NTM nâng cao được quy định quácao, chưa phù hợp với điều kiện thực tế của các địa phương, gây khó khăn, bất cập trong quá trình triển khai thực hiện, như: Quy hoạch đối với các xã thuộc quy hoạch đô thị; nghèo đa chiều; thực hiện truy xuất nguồn gốc các sản phẩm chủ lực; vùng nguyên liệu tập trung đối với nông sản chủ lực của xã được cấp mã vùng; tỷ lệ dân số có sổ khám chữa bệnh điện tử; gắn mã địa chỉ số; tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn từ hệ thống cấp nước sạch tập trung đối với các xã miền núi; tỷ lệ sử dụng hình thức hỏa táng; hình thức thu gom xử lý chất thải rắn, nước thải sinh hoạt; mô hình xử lý nước mặt...

- Nghị quyết số 185/2021/NQ-HĐND của HĐND tỉnh chưa có chính sách hỗ trợ các xã XDNTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, trong khi nhu cầu nguồn lực rất lớn, chưa kịp thời động viên phong trào XDNTM nâng cao, NTM kiểu mẫu của các địa phương.

- Nguồn thu ngân sách từ đấu giá quyền sử dụng đất của nhiều huyện, xã năm 2022, 2023 không đạt kế hoạch, ảnh hưởng rất lớn đến nguồn lực đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội phục vụ XDNTM.

- Khó hoàn thành chỉ tiêu nước sạch tập trung: Do phải phụ thuộc vào nhà máy nước sạch lắp nối về địa phương. Trong khi đó cơ chế nhà nước không đầu tư nhà máy nước sạch. Hầu hết các xã người dân có thu nhập chưa cao, dân số ít, địa bàn dân cư rộng nên phải đầu tư hệ thống đường ống lớn, chi phí đầu tư cao nên nhiều hộ gia đình không có điều kiện sử dụng nước sạch tập trung.

- Trong 105 xã chưa đạt chuẩn NTM, có 99 xã thuộc các huyện miền núi, điều kiện rất khó khăn, ảnh hưởng lớn đến việc khả năng hoàn thành mục tiêu XDNTM của cả giai đoạn 2021 - 2025.

2.2. Tồn tại, hạn chế

- Công tác triển khai, tuyên truyền ở một số địa phương chưa thường xuyên, chưa sâu rộng, chưa thực sự có chiều sâu; nội dung tuyên truyền chưa sát với tình hình thực tế. Nhận thức của một số bộ phận cán bộ, đảng viên và Nhân dân về XDNTM còn hạn chế; chưa nhận thức đầy đủ vai trò chủ thể của mình trong XDNTM, vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước; chưa tích cực, chủ động và tự nguyện trong đóng góp XDNTM, nhất là ở khu vực miền núi cao. Hoạt động của một số Ban Chỉ đạo, Văn phòng điều phối NTM cấp huyện chưa khoa học, chưa sâu sát, thiếu hiệu quả. Tỉnh chưa ban hành Chương trình khoa học, công nghệ phục vụ XDNTM.

- Kết quả thực hiện Chương trình XDNTM tại một số địa phương chưa thực sự bền vững; còn có sự chênh lệch khá lớn giữa các vùng, miền trong tỉnh. Chưa có huyện miền núi được công nhận đạt chuẩn huyện NTM. Huyện Mường Lát chưa có xã đạt chuẩn NTM. Tiến độ XDNTM trên khu vực miền núi chậm, nhất là các huyện miền núi cao. Kết quả thực hiện giảm nghèo chưa thực sự bền vững, số hộ thoát nghèo nhưng mức thu nhập nằm sát chuẩn nghèo còn lớn, đời sống của số ít người dân còn khó khăn. Việc thực hiện các tiêu chí: Thu nhập, lao động, giao thông, nghèo đa chiều, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, môi trường và ATTP ở các huyện miền núi gặp nhiều khó khăn, khó hoàn thành. Một số địa phương chủ yếu tập trung huy động nguồn lực để đầu tư kết cấu hạ tầng, chưa quan tâm, chú trọng nhiều đến việc hỗ trợ phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập của người dân. Một số xã đạt chuẩn NTM giai đoạn 2016 - 2020 nhưng một số tiêu chí chưa đạt so với Bộ tiêu chí giai đoạn 2021 - 2025. Công tác duy trì và nâng cao các tiêu chí sau đạt chuẩn còn hạn chế, chất lượng các công trình cơ sở hạ tầng sau khi đạt chuẩn xuống cấp do chưa được sửa chữa, nâng cấp kịp thời. Một số tiêu chí NTM chưa thực sự bền vững, khó duy trì như: Tổ chức sản xuất, Môi trường và ATTP, Tỷ lệ người dân tham gia BHYT. Trong đó tiêu chí môi trường và ATTP nhiều xã không đạt, tỷ lệ hộ dân được dùng nước sinh hoạt tập trung còn ít do nhiều nơi khó khăn trong việc kêu gọi nhà đầu tư dự án nhà máy nước sạch. Cảnh quan môi trường nông thôn tuy được quan tâm nhưng chưa được duy trì thường xuyên, liên tục; việc xử lý chất thải rắn, nước thải sinh hoạt... chưa được xử lý triệt để; tỷ lệ cây xanh trên địa bàn chưa cao. Có huyện sau 3 năm đạt chuẩn NTM chưa có xã được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM mới kiểu mẫu.

- Tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị và phát triển bền vững đã được quan tâm, tuy nhiên quy mô sản xuất còn nhỏ, sức cạnh tranh chưa cao, tỷ lệ nông sản được sản xuất theo các tiêu chuẩn VietGap, hữu cơ vẫn còn ít; việc áp dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp còn hạn chế. Số lượng sản phẩm OCOP nhiều nhưng sản phẩm có thương hiệu mạnh, sản phẩm xuất khẩu còn ít. Một số sản phẩm thị trường tiêu thụ chưa ổn định, chủ yếu là sản phẩm truyền thống, chưa áp dụng công nghệ, tính hàng hóa chưa cao, không ổn định, tính cạnh tranh thấp; nhiều sản phẩm OCOP chưa được đưa lên sàn giao dịch điện tử hoặc đã được đưa lên sàn nhưng ít có giao dịch. Doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực sản xuất nông nghiệp và khu vực nông thôn chưa nhiều; một số HTX trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn hoạt động chưa hiệu quả.

- Việc huy động các nguồn lực thực hiện Chương trình XDNTM còn rất khó khăn, nhất là các nguồn từ các doanh nghiệp, hợp tác xã và trong Nhân dân. Nguồn lực để XDNTM ở nhiều huyện miền núi còn hạn chế, kết quả XDNTM còn thấp, số xã đạt chuẩn NTM còn ít. Tổng huy động nguồn lực thực hiện Chương trình XDNTM giai đoạn 2021 - 2023 mới đạt 43,52% so với kế hoạch đến năm 2025. Còn có huyện chậm lập dự án nên không đủ điều kiện để tỉnh phân bổ vốn đầu tư.

3. Nguyên nhân tồn tại, hạn chế

3.1. Nguyên nhân khách quan

- Sự tác động bất lợi của suy thoái kinh tế, tình hình thiên tai và biến đổi khí hậu diễn ra phức tạp, ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch COVID-19 đã tác động đến sản xuất và đời sống của người dân, ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện Chương trình XDNTM.

- Tiêu chí giai đoạn 2021 - 2025 được nâng cao, một số nội dung, tiêu chí xã NTM, xã NTM nâng cao được quy định chưa phù hợp với điều kiện thực tế của các địa phương, rất khó thực hiện.

- Địa bàn tỉnh rộng, địa hình phức tạp, có nhiều huyện miền núi; một số xã có điểm xuất phát rất thấp, địa bàn rộng, dân cư thưa thớt (nhất là các huyện miền núi cao), nguồn lực hạn chế, hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đảm bảo.

- Bộ máy tham mưu, giúp việc cho BCĐ thực hiện các Chương trình MTQG từ huyện đến xã hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm nên ảnh hưởng đến chất lượng công việc.

- Các xã gặp nhiều khó khăn về nguồn lực; nguồn đấu giá đất xã chỉ được hưởng tỷ lệ (%) thấp hơn nhiều so với thời kỳ trước, thị trường bất động sản trầm lắng, các mặt bằng khu dân cư đấu giá không có người mua, nên ảnh hưởng đến nguồn vốn đầu tư triển khai thực hiện các công trình để hoàn thành các tiêu chí NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.

3.2. Nguyên nhân chủ quan

- Một số cấp ủy, chính quyền các cấp chưa thật sự chủ động, thiếu quyết liệt và sáng tạo trong giải quyết những khó khăn, vướng mắc thực hiện Chương trình XDNTM; có biểu hiện thiếu quyết tâm, ngại khó, trông chờ vào sự chỉ đạo và hỗ trợ của cấp trên. Một số cấp ủy, chính quyền cấp xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM có biểu hiện thỏa mãn, bằng lòng, giảm động lực phấn đấu; chưa chú trọng hoàn thiện, duy trì và nâng cao các tiêu chí NTM, nên một số tiêu chí không bền vững, thậm chí không đạt chuẩn theo tiêu chí mới. Mặt trận Tổ quốc và các hội đoàn thể, các chi tổ hội ở thôn, bản, có nơi chưa phát huy hết trách nhiệm trong việc tuyên truyền, vận động người dân. Tư duy, trình độ sản xuất của một bộ phận người dân còn thấp, chậm thay đổi, quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, thiếu gắn kết. Nhiều hộ gia đình có điều kiện nhưng chưa mạnh dạn tham gia đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

- Một số xã việc xác định lộ trình, giải pháp thực hiện Chương trình XDNTM còn chung chung, thiếu tính thực tế, khoa học, việc giao nhiệm vụ cho các thành viên Ban Chỉ đạo chưa cụ thể và chồng chéo về nhiệm vụ. Việc sơ kết, tổng kết để rút kinh nghiệm trong chỉ đạo, điều hành chưa đúng thực chất, còn hình thức nên khi thực hiện còn lúng túng.

- Việc kêu gọi, huy động thu hút nguồn vốn đầu tư của các đơn vị, doanh nghiệp, tổ chức và nhân dân cùng tham gia bỏ vốn đầu tư thực hiện còn hạn chế.

Nguồn lực thực hiện các chính sách của Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi và Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững còn dàn trải. Nguồn vốn ngân sách tỉnh, huyện, xã còn hạn chế, phụ thuộc nhiều vào nguồn thu đấu giá quyền sử dụng đất.

Deuxième partie

KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT

1 . Đối với Trung ương

- Sớm ban hành các chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn phù hợp với các Bộ tiêu chí mới để các địa phương có cơ sở bổ sung, điều chỉnh những nội dung đã ban hành giai đoạn trước, hiện không còn phù hợp.

- Xem xét, bổ sung nguồn vốn thực hiện Chương trình MTQG cho các xã chưa đạt chuẩn NTM, nhất là các xã thuộc khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn.

2. Đối với HĐND tỉnh

- Xem xét, sửa đổi Nghị quyết 185/2021/NQ-HĐND ngày 10/12/2021 về việc Ban hành chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2022 - 2025.

- Bổ sung thêm kinh phí để thực hiện chính sách hỗ trợ XDNTM và đối ứng với nguồn ngân sách Trung ương, theo đúng Nghị quyết đã được HĐND tỉnh quyết nghị.

- Quan tâm hỗ trợ đầu tư một số hạng mục công trình điểm nhấn xây dựng huyện NTM nâng cao như cảnh quan môi trường văn hóa.

- Có cơ chế để hỗ trợ xi măng cho các xã XDNTM nâng cao ngoài kế hoạch; hỗ trợ kinh phí xây dựng NTM thông qua việc cung ứng xi măng; có cơ chế, chính sách bố trí nguồn vốn để hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

3. Đối với UBND tỉnh

- Rà soát, đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết 185/2021/NQ-HĐND ngày 10/12/2021 của HĐND tỉnh về việc Ban hành chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2022 – 2025 để trình HĐND tỉnh xem xét, sửa đổi cho phù hợp với tình hình thực tế.

- Chỉ đạo các sở, ngành đôn đốc, kiểm tra, hỗ trợ các địa phương trong quá trình XDNTM thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của sở, ngành và địa bàn được phân công phụ trách.

- Rà soát tất cả các tiêu chí, xác định mức độ đạt chuẩn (xã NTM, xã NTM nâng cao, xã NTM kiểu mẫu) so với Bộ tiêu chí giai đoạn 2021 - 2025 để chỉ đạo các sở, ngành phối hợp với địa phương hỗ trợ các xã giữ vững và nâng cao các tiêu chí đã đạt được; tập trung củng cố, nâng cao những tiêu chí yếu, tiêu chí sụt giảm. Chỉ đạo các sở, ngành kịp thời ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện bộ tiêu chí xã NTM giai đoạn 2021 - 2025.

- Chỉ đạo cấp huyện, cấp xã thường xuyên duy tu, bảo dưỡng và vận hành các công trình của các xã NTM; hỗ trợ kinh phí cho các đơn vị không đủ nguồn lực để tránh xuống cấp các công trình.

- Tăng cường công tác chỉ đạo, hướng dẫn các huyện, xã hoàn thành các tiêu chí NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.

- Nghiên cứu đề xuất của các huyện về việc giao chủ đầu tư các dự án hạ tầng khu dân cư cho UBND cấp xã để tránh quá tải cho Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng cấp huyện.

4. Đối với các sở, ban, ngành cấp tỉnh

- Theo chức năng, nhiệm vụ được giao, các sở, ban, ngành tăng cường trách nhiệm trong thực hiện các tiêu chí có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của sở, ngành. Thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, hỗ trợ các địa phương trong quá trình XDNTM thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của sở, ngành và địa bàn được phân công phụ trách. Nghiêm túc, chặt chẽ, chính xác trong việc thẩm định, xét công nhận xã đạt chuẩn NTM, xã NTM, xã NTM kiểu mẫu đảm bảo chất lượng, thực chất, không chạy theo thành tích. Tạo điều kiện thuận lợi, đẩy nhanh các thủ tục hành chính về đất đai, đầu tư, xây dựng cho các công trình, dự án XDNTM.

- Đối với các sở chuyên ngành:

+ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện tốt vai trò là cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo XDNTM tỉnh. Chỉ đạo đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng phát triển bền vững, mở rộng quy mô sản xuất, tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệp, tăng tỷ lệ sản phẩm nông nghiệp được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap, sản phẩm hữu cơ, đẩy mạnh áp dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị.

Tăng cường thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, tiếp tục phát triển đa dạng các hình thức tổ chức sản xuất, củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX.

+ Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh: Thực hiện tốt chức năng tham mưu cho BCĐ tỉnh, UBND tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện hiệu quả chương trình; làm tốt chức năng điều phối, phối hợp với các sở, ngành, đơn vị liên quan trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, đôn đốc, hướng dẫn thực hiện các nội dung tiêu chí thuộc lĩnh vực chuyên môn của từng ngành.

Thực hiện theo dõi, tổng hợp tình hình, kết quả XDNTM tại các địa phương, định kỳ báo cáo BCĐ tỉnh, UBND tỉnh.

+ Sở Tài chính tham mưu cho UBND tỉnh ưu tiên bố trí ngân sách để thực hiện các chính sách đặc thù khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp...

+ Sở Giao thông vận tải hướng dẫn các địa phương về công tác bàn giao, quản lý, sử dụng các công trình giao thông nông thôn sau khi hoàn thành nghiệm thu để quản lý chất lượng công trình; gắn trách nhiệm địa phương về công tác bảo trì, duy tu hoặc bảo vệ đối với các tuyến đường liên xã, liên thôn để nâng cao hiệu quả sử dụng, kéo dài tuổi thọ công trình.

+ Sở Xây dựng hướng dẫn, chỉ đạo các xã rà soát lại công tác quy hoạch NTM để tiến hành lập quy hoạch mới thay thế quy hoạch đã hết thời hạn; hoặc bổ sung, điều chỉnh những quy hoạch chất lượng thấp đảm bảo phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn. Đồng thời, tích cực hướng dẫn các địa phương thực hiện tiêu chí quy hoạch theo chuẩn mới. Ban hành thiết kế mẫu, thiết kế điển hình thay thế những mẫu cũ không còn phù hợp, tạo điều kiện cho các xã tiết kiệm được chi phí đầu tư và thời gian lập hồ sơ thiết kế, dự toán.

+ Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho UBND tỉnh về chỉ tiêu sử dụng đất của các địa phương để có đất xây dựng các công trình NTM. Hướng dẫn các địa phương thực hiện đầy đủ các nội dung của tiêu chí môi trường một cách bền vững.

+ Sở Công thương thẩm định quy hoạch, xây dựng chợ nông thôn cần quan tâm đến nhu cầu, hiệu quả sử dụng; vị trí, địa điểm xây dựng không ảnh hưởng đến giao thông, mỹ quan đô thị, phù hợp với các quy hoạch liên quan và thực tiễn từng địa phương.

+ Sở Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn các địa phương tăng cường các biện pháp giảm nghèo bền vững, nâng cao chất lượng công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn gắn với giải quyết việc làm.

5. Các huyện, thị xã, thành phố

- Thường xuyên kiện toàn và nâng cao năng lực của Ban Chỉ đạo cấp huyện, Ban quản lý cấp xã, Ban phát triển thôn và phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên. Đưa nội dung XDNTM vào các cuộc họp giao ban định kỳ để đánh giá những việc đã làm được, những khó khăn, tồn tại nhằm giúp cho công tác chỉ đạo, điều hành được hiệu quả hơn.

- Chỉ đạo các xã xây dựng Kế hoạch thực hiện Chương trình hàng năm theo đúng quy định và tổ chức thực hiện có hiệu quả; đề ra giải pháp nâng cao chất lượng các tiêu chí đảm bảo đạt chuẩn, bền vững.

- Khẩn trương rà soát các tiêu chí so với bộ tiêu chí 2021 - 2025; có kế hoạch nâng cao chất lượng thực hiện các tiêu chí bảo đảm 19/19 đều đạt chuẩn. Các xã đạt chuẩn NTM trong các thời kỳ phải tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí, tránh tình trạng thỏa mãn, đạt chuẩn NTM là xong nhiệm vụ; phải xác định XDNTM chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc. Đối với các xã chưa đạt chuẩn NTM, phải duy trì các tiêu chí đã đạt, có kế hoạch, lộ trình cụ thể phấn đấu đạt chuẩn các tiêu chí còn lại; phân công các thành viên phụ trách từng tiêu chí, huy động nguồn lực, tập trung chỉ đạo đạt chuẩn theo kế hoạch.

- Tăng cường công tác quản lý đầu tư, chấn chỉnh công tác lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh các dự án đầu tư đảm bảo phù hợp với nguồn vốn và khả năng cân đối vốn, không để phát sinh nợ xây dựng cơ bản.

- Có cơ chế quản lý, khai thác hiệu quả các công trình đã hoàn thành đưa vào sử dụng do xã quản lý. Hàng năm, ưu tiên bố trí nguồn vốn để duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa các công trình hạ tầng nông thôn đã xuống cấp; bố trí kinh phí giải quyết dứt điểm nợ xây dựng cơ bản.

- Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thực hiện chương trình; tiến hành tổng kết, sơ kết theo yêu cầu. Phát huy vai trò phản biện của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và các đoàn thể; phát huy vai trò giám sát cộng đồng trong XDNTM.

Trên đây là Báo cáo kết quả giám sát việc triển khai thực hiện Chương trình XDNTM từ năm 2021 đến năm 2023 trên địa bàn tỉnh; Thường trực HĐND tỉnh kính trình HĐND tỉnh xem xét, quyết định.

Groupe PV

Nguồn: https://baothanhhoa.vn/ky-hop-thu-20-hdnd-tinh-thanh-hoa-khoa-xviii-ket-qua-giam-sat-viec-trien-khai-thuc-hien-chuong-trinh-mtqg-xay-dung-nong-thon-moi-tu-nam-2021-den-nam-2023-218894.htm